= Erfgoed is de term die men gebruikt om datgene aan te duiden, wat men van de
voorouders erft (ook: het zgn. nalatenschap). Het belang van erfgoed wordt door
een maatschappij bepaald en gedragen. Met andere woorden, de term erfgoed
wordt toegekend aan zaken die mensen waarderen, zich mee identificeren en willen
bewaren voor toekomstige generaties. Als fundament van een maatschappij werkt
de materie ook toekomstgericht.
= Een verzamelbegrip dat staat voor alles wat we overerven van vorige
generaties en wat we het bewaren waard vinden
1) CATEGORISERING
01) Materieel erfgoed
001) Roerend erfgoed:
Boeken, archiefstukken, kleding, gebruiksvoorwerpen, kunstwerken,
voer- & vaartuigen
Bewaard in bijvoorbeeld bibliotheken, archieven, musea, religieuze
centra, verzamelingen van heemkundige kringen of
erfgoedverenigingen.
Het mobiel erfgoed rekent men hier ook toe zoals voertuigen en hun
aanhangwagens, vaartuigen, luchtvaartuigen en ruimtevaartuigen.
002) Onroerend erfgoed
Landschappen, natuurlandschappen, cultuurlandschappen,
archeologische sites, steden en stedelijke gebieden, militaire
bouwwerken en verdedigingswerken, industrieel erfgoed,
monumentale gebouwen, begraafplaatsen, oorlogsmonumenten,
overig bouwkundig erfgoed in bijvoorbeeld openluchtmusea en
heraldiek
02) Immaterieel erfgoed
Niet tastbaar, de niet-tastbare gewoontes of gebruiken van vroeger die men
koestert en nu nog doet zoals dialecten, verhalen, muziek, geuren, religieuze
rituelen, festiviteiten, ambachten, recepten voor voeding.
Ook tradities zoals eten en drinken, bereiding van regionale bieren, kazen of
wortsoorten.
Is vaak verbonden aan materieel erfgoed zoals bijvoorbeeld akkerbouw
gelinkt is met kledij door de gewassen. Of kantklossen als ambacht bij
immaterieel erfgoed behoord maar het product dat er mee gemaakt wordt
hoort bij materieel erfgoed.
Pagina 1 van 57
,2) ERFGOEDBELEID
In België: Roerend en immaterieel erfgoed= cultureel erfgoed
Cultureel erfgoed is belangrijk om huidige generaties een beeld te geven van het
verleden en kan bijdragen tot culturele identiteit.
Cultureel erfgoed is gemeenschapsmaterie en vallen onder ‘cultuur,
jeugd, sport en media’
Onroerend erfgoed is gewestelijke materie en valt binnen het
beleidsdomein ‘Ruimtelijke ordening, wonen en onroerend erfgoed’
3) ERFGOEDEDUCATIE
Bewust leren over en door middel van materieel en immaterieel erfgoed via
gerichte instructies. Ontwikkeling van inlevingsvermogen en persoonlijk,
cultureel en historisch bewustzijn
01) Situering
Noodzaak naar samenwerking tussen de erfgoedsector en het onderwijs
02) Academische opleidingen in Vlaanderen
Master in erfgoedstudies aan de UA
Master in conservation of monuments and sites aan de KUL
4) ERFGOEDZORG
01) Inventariseren
Lijst opmaken van hetgeen men aantreft d.m.v. methodologische aanpak die
is vastgelegd in het ministerieel besluit van 17 juli 2015:
inventariseringsmethodologie voor bouwkundig erfgoed en geeft uitvoering
aan art 4.1.5 van het onroerenderfgoedbesluit van 16 mei 2014
Informatie verzamelen op de erfgoedwaarde van het onroerende goed
te kunnen evalueren.
13 erfgoedwaarden (aan één voldoen):
1. Archeologische waarde:
Bijdragen tot de reconstructie van geschiedenis van mens en
relatie tot omgeving door overblijfselen/ voorwerpen/ sporen
2. Architecturale waarde:
Getuigen van een fase/ aspect van architectuur of bouwkunst
in het verleden
3. Artistieke waarde:
Getuigen van kunstzinnig streven
4. Culturele waarde:
Getuigen van tijd- en regio gebonden menselijk gedrag
5. Esthetische waarde:
Waarnemer zintuiglijke schoonheid laten ervaren
6. Historische waarde:
Getuigen van ontwikkeling, gebeurtenis, figuur, instelling of
landgebruik
7. Industrieel-archeologische waarde:
Getuigen van ambachtelijk of industrieel verleden
8. Technische waarde:
toepassingen als illustratie zowel van traditionele als
innovatieve technieken en materialen
Pagina 2 van 57
, 9. Ruimtelijk-structurerende waarde:
Ruimte ordenen, afbakenen, structureren
10.Sociale waarde:
In het dagelijkse leven nog actief, overgeleverd sociaal
gebruik
11.Stedenbouwkundige waarde:
Rol in de inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden.
De inrichting omvat ook de wisselwerking tussen open en
bebouwde ruimte
12.Volkskundige waarde:
Getuigen van gebruiken en gewoonten, voorspellingen en
tradities van een specifieke bevolkingsgroep of gemeenschap
13.Wetenschappelijke waarde:
Onroerend goed heeft potentieel voor kennisontwikkeling en
kenniswinst over een bepaald thema/ periode/ fenomeen
5 selectiecriteria (aan één voldoen):
1. Zeldzaamheid
2. Herkenbaarheid
3. Representativiteit
Typerend voor een geografische of historische context of een
welbepaalde typologie
4. Ensemblewaarde
Vertoont een sterke samenhang tussen de verschillende
elementen
5. Contextwaarde
Tussen het onroerend goed en zijn directe of ruime omgeving
is een sterke relatie op landschappelijk, stedenbouwkundig of
esthetisch vlak
02) Beschermen
Bescherming erfgoed: twee groepen, afhankelijk van de lijst waarop ze
opgenomen werken:
- Lijst voor bescherming vatbaar erfgoed:
Monument of stads- & dorpsgezicht dat is ingeschreven op decreet van
3 maart 1976
- Lijst voor beschermd erfgoed
Monument of stands-dorpsgezicht dat bij Koninklijk Besluit of sinds het
decreet van 22 februari 1995 bij Ministerieel Besluit beschermd is.
Verschillende manieren van bescherming:
1. Monument
een overblijfsel van het verleden dat van algemeen belang
wordt geacht om historische, esthetische, symbolische,
politieke, volkskundige, artistieke, wetenschappelijke,
natuurkundige, archeologische, economische en andere
culturele waarde.
Geen leeftijdsvoorwaarde voor het goed
2. Stads- en dorpsgezicht
Groepering van een of meer monumenten en/of onroerende
goederen met omgevende bestanddelen, zoals beplanting,
Pagina 3 van 57
, omheiningen, waterlopen, bruggen, wegen, straten, pleinen
etc. vanwege haar artistieke, wetenschappelijke, historische,
volkskundige, landschappelijke of andere waarde
3. Archeologische site
Afbakeningen van beschermde archeologische sites zoals
voorzien in het Decreet va 30 juli 1993 en het decreet van 24
januari 2003
4. Varend erfgoed
Nautisch erfgoed zoals schepen, boten en drijvende
inrichtingen met hun uitrusting en voortstuwingsmiddelen
waarvan het behoud van algemeen belang is wegens hun
historische, wetenschappelijke, industrieel-archeologische of
andere sociaal-culturele waarde.
5. Heraldisch erfgoed
Wapenkunde met inbegrip van de leer van de familiewapens/
wapenschilden
Beschermen heeft bepaalde repercussies
- Het goed te onderhouden als een goede huisvader
- De nodige instandhoudings- en onderhoudswerken uit te voeren om het
tegen verder verval te behoeden
- Het geenszins te ontsieren, te beschadigingen en/of te vernielen
Schade of gebreken kunnen opgespoord en beschreven worden door
restauratiearchitect of/ en inspecteurs van Monumentenwacht VZW
03) Onderhouden
Het in “een aanvaardbare conditie” houden of terugbrengen van gebouwen,
natuur etc. om de “gevraagde mate van functionaliteit” te borgen
- Veiligheid:
Mate waarin het behoedt voor lichamelijke schade
- Gezondheid:
Mate waarin het functioneren niet in conflict is met de gezondheid van
mens en milieu
- Bruikbaarheid:
Mate waarin het helpt met een bepaalde activiteit
- Comfort:
Mate waarin het behoedt voor onprettig gevoel
- Duurzaamheid:
Mate waarin het behoedt voor onnodige inzet van mankracht en uitputting
van energie en grondstoffen
- Uitstraling:
Mate waarin het een subjectieve ervaring van schoonheid geeft
04) In stand houden
Bewaren, handhaven, onderhouden, cultiveren
05) Consolideren
Pagina 4 van 57
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller interieurSamenvattingen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.