5.1. AANDACHT: SELECTEREN VAN INFO
Mensen zijn beperkt in de hoeveelheid informatie die ze op hetzelfde moment kunnen verwerken, daarom het
best geen situaties creëren met tegenstrijdige of verwarrende signalen.
Aandacht psychologen Psychologen die de beperkingen van menselijke prestaties onderzoek
Hoe goed mensen zich op een informatiebron kunnen concentreren en afleiders
Aandacht
negeren
1 boodschap selecteren & andere onderdrukken (bijvoorbeeld: cocktailparty
Auditieve aandacht
effect), gebruik maken van schaduwtechniek
Individuen konden zeer goed in 1 oor volgen & het ander oor negeren (enkel
Schaduwtechniek
fysische verandering in genegeerde oor werden opgemerkt)
1 element zoeken in een complexe context/ zoektaken (bijvoorbeeld het zoeken
Visuele aandacht
van uw auto in een parkeergarage)
Hoe goed mensen zich op een bepaalde taak kunnen richten en zo nodig v/d ene
Cognitieve controle
taak naar de volgende taak overgaan
Evidentie voor selectieve aandacht
Selectie door versterking van relevante signalen & onderdrukking van irrelevante
signalen
Selectieve aandacht Verwijst naar het proces waarbij 1 boodschap geselecteerd wordt voor bewuste
verwerking en de andere boodschappen onderdrukt worden
Is intuïtief bij mensen
Uitgangspunt selectieve aandacht
Er is altijd te veel informatie in het selectieve & auditieve veld aanwezig.
Gevolgen van selectieve aandacht/ Hoe sterk is de selectie van selectieve aandacht?
- Change blindeness
- Inattentional blindeness
5.1.1. EVIDENTIE VOOR SELECTIEVE AANDACHT
DICHOTISCH LUISTEREN
Hoe goed kunnen mensen een gesprek volgen zonder in de war te raken door
Cocktailpartyfenomeen
andere gesprekken op de achtergrond
Experiment
Men kreeg een boodschap in de linker- & rechteroor & moest de boodschap doorgeven v/d linker & de ander
negeren
Resultaat v/h experiment
- Mensen konden dit goed, vooral als dit door 2 verschillende stemmen werd gedaan
- Onthielden weinig v/d rechter: zelf niet dat de persoon veranderd was van taal
- Onthielden wel niet-inhoudelijke veranderingen: zoals de toon & het geslacht
- Inhoud werd niet onthouden zelf al was het een boodschap die 35 keer werden herhaald
1
,LEEFTIJDSVERSCHILLEN IN HET RICHTEN V/D AANDACHT
- Mogelijkheid om de aandacht te richten is aangeboren
- De mate van selectieve aandacht neemt wel toe gedurende de kindertijd & neemt ook weer af naarmate
men ouder wordt
- Dus het grootst bij jongvolwassenen
DE PROEVEN POSNER
Stelde dat wanneer mensen hun aandacht ergens naartoe schuiven, ze gevoeliger
Proeven van Posner
zijn voor stimuli op die plaats
Experiment
Vroeg om aan het begin zich te fixeren op een fixatiepunt midden in het computerscherm, op dat punt
verscheen een teken & later gevolg door een zwart vierkantje aan de linker of rechterkant, als men een
stimulus zag dan moest men zo snel mogelijk op de knop drukken (zonder de ogen te bewegen)
- Afhankelijke variabele: tijd die proefpersonen nodig hadden om op de knop te drukken
- Onafhankelijke variabele: teken die de proefpersoenen zagen voor het een zwart vierkantje werd
o Neutraal: + teken
50% kans dat het rechts zou verschijnen
50% kans dat het links zou verschijnen
o Pijltje links of rechts
80% kans dat het op de aangetoonde plaats volgens de pijl zou verschijnen = valide beurt
20% niet verwachte kant = invalide beurt
- Men drukte sneller als men de juiste aanwijzing kreeg: ze hadden de aanwijzing gebruikt om hun aandacht
naar de te verwachten plek te schuiven
- Wanneer verkeerde plaats: duurde het trager
- Hoewel de ogen gefixeerd bleven op het midden, konden de proefpersonen hun aandacht richten naar de
plek die door de pijl werd aangeduid
- Proefopzet noemt paradigma van Posner
5.1.2. MODELLEN VOOR SELECTIEVE AANDACHT/ AANDACHTSMODELLEN
DE FILTERTHEORIE BROADBENT
Filtertheorie Bevindt zich een filter tss het sensorisch geheugen (dat zorgt voor gewaarwording)
broadbent & KTG (bewuste waarneming & manipulatie van stimuli)
- Sensorische geheugen heeft vrijwel onbeperkte capaciteit & houdt gedurende korte tijd alle informatie bij
die zintuigen bereikt
- KTG werkt op een seriële manier
- KTG selecteert een signaal uit het sensorisch systeem voor verdere bewuste verwerking o.b.v. de behoefte
aan informatie bij het individu op dat moment
- Informatie uit het sensorisch geheugen gaat verloren als die niet rap genoeg wordt verwerkt door het KTG
- De filter zuivert alle informatie die niet wordt opgepikt door het kortetermijngeheugen
Aandacht theorie met selectie
Seriële manier Op elk moment kan een individu slechts 1 informatiebron verwerken
Theorie kon goed verklaren waarom mensen hun aandacht op 1 kanaal kunnen
Aandacht theorie met richten, maar had moeite met het feit dat mensen in bepaalde gevallen toch
vroege selectie informatie uit het genegeerde signaal opnemen
Filter zit vroeg in het systeem, de informatie komt vroeg binnen
2
, EEN THEORIE MET LATE SELECTIE & DE ATTENUATIETHEORIE
Sommige mensen hoorden dus zinnetjes zoals “je mag nu stoppen”, dit steeg aanzienlijk als men de voornaam
eerst zei bv “Gerard je mag nu stoppen”, ook al was dit in het hoor dat men mocht wegfilteren.
Genegeerde informatie wordt dus niet volledig onderdrukt, een deel sijpelde door de filter & betekenis ervan
werd verwekt.
3 verschillende verklaringen voor de ‘lekken’
1 Ontstaan doordat een luisteraar de filter geregeld even naar een ander sensorisch kanaal verplaatst om
daar informatie op te doen, als dan op zo een moment je naam valt dan zal dit opgemerkt worden
2 Woorden uit een ander gesprek niet op het sensorisch geheugen worden weggefilters maar onbewust
waargenomen worden, belangrijke signalen zoals je naam zouden dan kunnen doordringen
= Aandacht theorie met late selectie
Signalen uit de omgevingen worden onbewust geïdentificeerd dan wordt
Aandacht theorie met
informatie niet gefilterd op het sensorisch geheugen maar op een later punt in de
late selectie
sequentie v/d perceptuele processen
3 Attenuatie theorie
Stelt net als de filtertheorie dat aandacht een vroege rol speelt bij de perceptuele
Attenuatie theorie verwerking, maar dat de filter de signalen enkel verzwakt bij hun overgang v/h
sensorisch geheugen naar het kortetermijngeheugen & ze niet volledig blokkeert
Dit is wellicht de beste verklaring!!!
De mate van attenuatie verschilt
Afhankelijk v/d hoeveelheid aandacht die aan de verwerking v/d geselecteerde stimulus besteed moet
worden, hoe meer aandacht aan de stimulus hoe minder erover blijft voor andere.
Verschil tss visuele & auditieve stimuli
Visueel zou beter weg gefilterd worden
Verklaring?
Geluiden zijn geassocieerd met levensbedreigende gebeurtenissen & daarom enigszins altijd verwerkt
Sensorische geheugen =
binnenstromen van informatie
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller saradelrue. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.84. You're not tied to anything after your purchase.
