Summary
Samenvatting boek gespreksvaardigheden voor social werk
- Course
- Institution
- Book
Het gehele boek is kort & bondig samengevat. In een overzichtelijke manier per hoofdstuk de belangrijkste onderwerpen samengevat.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Followshasitalafontaine
Reviews received
Content preview
Samenvatting Boek: Traininggespreksvaardigheden voor Social Work
Deel 1; Basisgespreksvaardigheden voor Social
workers.
Hoofdstuk 1. Basisgespreksvaardigheden.
1.2.1 Actief luisteren.
Carl Rogers (klinische psycholoog 1902-1987): 1 van de grondleggers van de humanistische
psychologie.
1 van de uitgangspunten Rogers: het gaat er niet om wat iemand meemaakt, maar welke
beleving de gebeurtenissen bij een persoon oproepen.
Vaardigheden bij actief luisteren zijn:
- Doorvragen
- Samenvatten
- Concretiseren
- Checken van interpretaties
- Problematiseren
Aandacht is volledig gericht op de spreker. Actief nagaan of je jouw gesprekspartner begrijpt
en laat je betrokkenheid zien bij het gesprek in woord en gedrag. Non-verbale gedrag moet
passen bij het gesprek.
Actief luisteren doe je o.a. om ‘het verhaal’ achter het verhaal van de client te begrijpen.
Door actief te luisteren kun je de client helpen verbanden te leggen tussen wat hij feitelijk
verteld. De diepere betekenis van zijn verhaal.
1.2. Vragen stellen.
Open vragen; vragen waarbij je de ander de mogelijkheid zelf het antwoord in te vullen (hoe
beleeft u het probleem?).
Gesloten vragen; vragen die beantwoord worden met ‘ja’ of ‘nee’ (Bent u bereidt om uw
probleem op te lossen?)
Open vragen geven meer ruimte om te vertellen. Deze vragen gebruik je veel in
hulpverleningsgesprekken.
Gesloten vragen zijn geschikt om exacte informatie te achterhalen of feiten te checken.
Risico gesloten vragen; je komt niet tot de kern van het probleem, niet voldoende exploratie
van de situatie d.m.v. vraagstelling.
Doorvragen op 2 manieren. De breedte en de diepte in.
Een breedtevraag noemen we een e-ex-vraag. Hierbij stel je een vraag die wel gerelateerd is
aan wat de cliënt zegt, maar zijn verhaal breder maakt.
Voorbeeld breedtevraag:
Client heeft een grote schuld bij kredietverstrekker. Vraag: Hoeveel schuld heeft u precies?
Een breedtevraag is: Zijn er nog meer schuldeisers dan alleen deze kredietverstrekker?
Een dieptevraag noemen we een e-in-vragen. Je diept uit wat de client heeft verteld.
De ‘e’ bij dit soort vragen staat voor exploreren. Bij doorvragen onderzoek (exploreer) je de
situatie van de client.
Het drie-wereldenmodel door Geert van der Laan (1990) beschrijft 3 verschillende niveaus
van vragen stellen.
- De feiten.
1
, - De normen.
- De gevoelens
Van der Laan geeft aan dat op deze 3 fronten evenwichtig in je vragen naar voren moeten
komen. Te veel feitelijke vragen dan loop je het risico te zakelijk het probleem van client aan
te pakken. Te veel vragen naar normen, normatieve oordelen groter, vraagt te veel naar
beleving client en dan kun je neigen naar therapeutiseren van het probleem.
1.2.3. Concretiseren.
1 van de doelen van doorvragen is het probleem van client concretiseren.
Concretiseren: preciezere informatie vragen over datgene waarmee de client zit en feiten
achterhalen.
Kader waarbinnen het probleem zich voordoet wordt helder. Beleving probleem is duidelijk
en hoe groot een probleem voor de client eigenlijk is.
1.2.4. Samenvatten.
Redenen om samenvatten in een gesprek
- Zorgt ervoor dat je het verhaal van de client goed kunt begrijpen.
- Rode draag in het verhaal voor jezelf te ontdekken.
- Checken of je de client goed begrijpt.
- Je geeft ermee aan dat je aandachtig luistert.
- Brengt voor jezelf in beeld of je nog informatie mist.
- Zorgt voor een rustpunt in het gesprek.
Voor cliënten is een samenvatting door de Social Worker doelmatig. Je vormt een soort filter
voor de client waardoor hij zijn verhaal helder krijgt en aanknopingspunten vindt richting de
oorzaak van het probleem.
Samenvatten geeft ook vertrouwen aan de client dat jij zijn verhaal serieus neemt en je in
hem wilt verdiepen.
Samenvatten kan door de woorden van de client letterlijk over te nemen. Je kunt ook een
parafrase geven.
Parafrase: een samenvatting van wat kern is van wat de client heeft verteld, maar dan
weergeven in je eigen woorden.
Een goede parafrase/samenvatting start of eindig je altijd met de vraag of het weergegeven
deel van het gesprek klopt.
1.2.5. Checken van interpretaties.
1 van de lastigste vaardigheden in een hulpverleningsgesprek.
Doel: verhaal van client zo zuiver mogelijk houden en niet ‘vervuilen’ met jouw eigen
ideeën/belevingen.
Als je interpretaties in een gesprek onvoldoende checkt, bestaat het risico dat de client
het idee heeft niet begrepen te worden. Verstaat elkaar taal niet.
Door interpretaties te checken krijg je de basis helder waarop een client hulp zoekt en
aanvaardt.
Te veel foutief geïnterpreteerd zorgt ervoor dat je analyse en doelen minder aansluiten
bij de behoefte van de cliënt.
Werkwijze checken interpretaties:
- Bewust zijn van je eigen referentiekader, (voor) oordelen en achtergronden welke je
meeneemt op het moment dat je met iemand praat. (Kritisch reflecteren op je
handelen).
2
, -Doorvragen en checken of interpretaties kloppen.
- Samenvatten en deze checken met je client.
1.2.6. Problematiseren.
Problematiseren: een vaardigheid welke je inzet om erachter te komen wat de essentie van
het probleem van de client is.
Problematiseren kan je inzetten wanneer je doelen wilt gaan stellen. Om een doel te stellen
wat aanvaardbaar en uitvoerbaar is, moet je precies weten wat een client als probleem
ervaart.
1.2.7. Non-verbale communicatie.
Non-verbale communicatie: communiceren wat verder gaat dan praten zelf. Woordkeuze,
gezichtsuitdrukking, lichaamshouding, stemgebruik (volume, tempo, intonatie) vallen
hieronder.
Als hulpverlener kan je jouw non-verbale communicatie inzetten als vaardigheid binnen het
gesprek.
Manier non-verbale communicatie zijn:
- Je neemt een open houding aan in het gesprek. Blik is aandachtig en geïnteresseerd.
- Mimiek. Het tonen van een passende gezichtsuitdrukking wat hoort bij wat client verteld.
Om cliënten non-verbaal te kunnen lezen moet je de vaardigheid om waar te nemen en te
observeren goed beheersen.
Helikopteren: in een gesprek voor je gevoel boven de situatie uitstijgen en neerkijken op wat
er in de interactie gebeurt.
Non-verbale communicatie is cultuurgebonden, in Westerse culturen is bijvoorbeeld
oogcontact met je gesprekspartner een teken van beleefdheid, terwijl in sommige Afrikaanse
landen het juist onbeleefd is. Aziatische landen zien oogcontact dikwijls als brutaal.
1.2.8. Gebruik van stiltes in het hulpverleningsgesprek.
Oud Chinees spreekwoord: als woorden niet beter zijn dan zwijgen, dient met te zwijgen.
Stiltes zorgen ervoor dat de client even kan nadenken over zijn antwoord, gevoel dat jouw
vraag oproept kan plaatsen en reageren vanuit zijn eigen referentiekader.
Stiltes voor Social Worker zorgt ervoor dat je rustig kunt observeren. Wat weer een vorm van
actief luisteren is (zie 1.2.1.)
Goed moment om een stilte te laten vallen is als je een open vraag hebt gesteld. Of wanneer
je merkt dat een gespreksonderwerp moeilijk is voor de client.
Stiltes kun je inzetten om gevoelens naar boven te laten komen bij de client. Wanneer je het
gevoel hebt dat client jou niet de hele waarheid verteld werkt een stilte ook goed.
Let er tijdens het vallen van een stilte wel op dat je actief blijft luisteren.
1.2.9. Het gebruik van de letterlijke ruimte in het hulpverleningsgesprek.
Gebruik van de letterlijke ruimte is een vaardigheid die je helpt om goede gesprekken te
voeren. Richt de ruimte zo effectief mogelijk in.
Het doel van het gesprek en je persoonlijke voorkeur zijn een factor in de wijze waarop je de
letterlijke ruimte gebruikt.
De letterlijke afstand ten opzichte van elkaar maakt uit hoe iemand zich voelt ten opzichte
van jou als hulpverlener.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller shasitalafontaine. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.42. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75632 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now