Samenvatting Inleiding tot de Educatiewetenschappen
61 views 5 purchases
Course
Inleiding Tot De Educatiewetenschappen
Institution
Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Hiermee heb ik een 13/20 gehaald.
Dit is een samenvatting van het vak Inleiding tot de Educatiewetenschappen bachelor I. Het wordt gedoceerd door Koen Lombaerts. Het bevat 5 hoofdstukken van de Reader van de leerkracht.
5. FUNDAMENTEN VAN DE BASISSCHOOL ............................................................................. 93
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Koen Lombaerts 1
, 1. Terrein van de educatiewetenschappen
1.1 De pluraliteit van de pedagogiek
Pedagogiek richt zich op concrete opvoedings- en onderwijsprocessen
- Er is wel nog geen onderscheid tussen wetenschappelijke en niet-academische
aandacht voor het opvoedings- en onderwijsgebeuren
- 1779: pedagogiek werd een academische discipline
o Trapp werd toen ook benoemd als de 1ste hoogleraar in de pedagogiek als
wetenschap
- Plato: opvoeding speelde een grote rol voor hem om de 3 standen in de stadsstaat
(werkers, wachters en heersers) in stand te houden
o Opvoeding en onderwijs zijn hier ondergeschikt aan politieke doeleinden
- Locke: hij vergelijkt een pasgeboren kind met een blad wit papier (= tabula rasa)
o Door opvoeding en onderwijs wordt het beschreven
- Rousseau: utopie van een natuurlijke en individuele opvoeding
o Hierbij ontaardt het van nature goede kind niet door de invloed van cultuur
o Opvoederstaak: de natuurlijke ontwikkeling van het kind zijn gang laten gaan
en dat ontwikkelingsproces vrijwaren van schadelijke en belemmerende
invloeden
- Al deze mensen schreven incidenteel over opvoeding en onderwijs voordat de
pedagogiek een wetenschap werd
o Deze geschriften hadden een invloed op de praktijk
o Met de komst van de academische pedagogiek veranderde de aandacht voor
opvoeding en onderwijs van incidenteel naar continu
- De pedagogische wetenschap wil expliciet een bijdrage leveren aan het opvoedend
en onderwijzend handelen van de pedagogische practici
o Deze practici zijn door een verbeterde en algemene scholing meer zelfstandig
in staat tot het kennisnemen van pedagogische publicaties
In de pedagogiek is er niet 1 overkoepelende metatheorie ontwikkeld
- Er zijn meerdere wetenschapstheorieën
- Deze meervoudigheid komt door de verschillen in een aantal cruciale punten
o Bv.: de invulling van de term wetenschappelijkheid
§ Wat in de ene benadering als wetenschappelijk wordt beschouwd,
wordt door een benadering als onwetenschappelijk beschouwd
- Ook over de relatie tussen theorie en praktijk is er vaak discussie
o Sommigen zeggen dat de praktijk het belangrijkste is en dat de theorie hieruit
volgt
o Sommigen zeggen dan weer het omgekeerde. De praktijk volgt uit de theorie
o Of een wisselwerkingsrelatie tussen een relatief-zelfstandige theorie en
praktijk
- Zo zijn er 3 niveaus:
o Metatheoretisch niveau
§ Theoretiseren mbt theorievorming over en onderzoek naar opvoeding
§ Aanleiding voor het vormen van theorieën en hinderpaal bij het
toepassen van de verkregen kennis
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Koen Lombaerts 2
, § Wetenschapstheorieën
o Objecttheoretisch niveau
§ Theorievorming over en onderzoek naar het object opvoeding
§ Pedagogische theorieën
o Het niveau van de praktijk
§ Werkelijkheid van opvoeding en onderwijs
Onderschreven slagzin: de pedagogiek is een praktische of handelingswetenschap
- Dwz dat de praktijk iets moet hebben aan de verworven kennis en inzichten
- Deze zin heeft totaal verschillende consequenties voor iedere pedagoog
Benaderingen in de pedagogiek:
- Geesteswetenschappelijke pedagogiek
- Empirisch-analytische pedagogiek
- Kritische pedagogiek
o Geïnspireerd door Habermas
- Cultuurhistorische school in de pedagogiek
o Focus op de belangrijke elementen in het Russische denken over de
ontwikkeling van het kind
- Taal-analytische pedagogiek
- Opvoedingswetenschappen in Frankrijk
- Pragmatische pedagogiek
De ontwikkelingen binnen de pedagogiek gaat vooral in de richting van een verdergaande
pluralisering van wetenschapstheorie, objecttheorie en methodologie
- Ipv een verder doorzettende integratie van de verscheidenheid aan theoretische
posities
- Jaren ‘70: redelijk overzichtelijke situatie
o De pedagogiek is uitgedifferentieerd in 3 richtingen
§ Geesteswetenschappelijk
§ Empirisch-analytisch
§ Kritisch-emancipatorisch
• Deze benadering combineert de andere 2 benaderingen het
beste
o Klafki: metatheoretische uitwerking voor de integratie van de 3
opvoedingswetenschappelijke theorietypes
§ Hier worden de bekritiseerde aspecten gebannen en de bruikbare
aspecten bewaard
§ Constructief-kritische pedagogiek
§ Helaas heeft niemand, ook Klafki niet, dit kunnen realiseren
- 1990: de balans van de pedagogiek werd opgemaakt
o König: hij deed dit vanuit het perspectief van de theorieontwikkeling
§ Op dit moment was er volgens hem een paradigmatische pluralisering
en telde hij minstens 10 richtingen in de pedagogiek
§ Helaas gaven deze richtingen geen antwoord op de problemen die in
de pedagogische praktijk spelen
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Koen Lombaerts 3
, o De practici staan voor problemen die niet zomaar met behulp van
wetenschappelijke kennis oplosbaar zijn
§ Intern-wetenschappelijke grondslagencrisis
§ Wetenschappelijke kennis werd steeds minder gezien als een
afbeelding van de werkelijkheid
§ In het wetenschappelijk handelen wordt een werkelijkheid
geconstrueerd
o De verwachtingen rond de kritische pedagogiek zijn ook niet uitgekomen
§ Deze kwam voor een groot dilemma te staan:
• Of de eigen maatschappijtheoretisch geformuleerde
grondslagen zuiver houden met als prijs het verliezen van elke
relatie met de alledaagse pedagogische praktijk
• Of zich wenden naar de praktische vragen maar de eigen
kritische positie verliezen
o De integratie gaat dan niet via de kritische pedagogiek maar wel via de
convergerende tendensen
§ Wetenschapstheoretisch: hermeneutische vragen en benaderingen
krijgen plaats
§ Empirisch onderzoek: begrip ‘gedrag’ wordt vervangen door
‘betekenisvol menselijk handelen’
§ Methodisch niveau: ‘hard’ onderzoek dat meer aandacht geeft aan
kwalitatieve aspecten en kwalitatief onderzoek
§ Theorie-praktijk verhouding: nadruk ligt niet op de verheldering van
de praktijk
- Pedagogische theorieën moeten gezien worden als alternatieve
werkelijkheidsconstructies die het de practicus mogelijk maken zijn praktijk anders te
duiden, te oriënteren en het mogelijk maken op een andere wijze te handelen
Biesta:
- Hij besteed expliciet aandacht aan de problematiek van pluraliteit en pedagogische
wetenschap
- 2 vormen van meervoudigheid:
o Diachrone pluraliteit: de opeenvolging van paradigmata, scholen, stromingen
§ Beginsel van de pedagogiek vervangen door fenomenologische
pedagogiek
§ Bv.: de verdringing van de beginselpedagogiek door de
fenomenologische pedagogiek
o Synchrone pluraliteit: het naast elkaar bestaan daarvan
§ De wetenschapstheoretische pluraliteit van de 3 stromingen
§ Hij waardeert deze wetenschapsinterne pluraliteit
• Het vormt de mogelijkheidswaarde voor kritiek
• Het is om deze reden, maar ook principieel, onmogelijk deze
pluraliteit tot een eenheid te smeden
• Deze meervoudigheid is wel een noodzakelijke, maar geen
voldoende voorwaarde voor het kunnen leveren van kritiek
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Koen Lombaerts 4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ryostox. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.94. You're not tied to anything after your purchase.
