Summary
Samenvatting van elke hoorcollege met kennisclips
- Course
- Institution
Samenvatting van elke hoorcollege met kennisclips inclusief stappenplan
[Show more]
Seller
Follow
loekslob
Content preview
ISBR belangrijkste puntenWeek 1 Beginselen van de democratische rechtsstaat
Besluit
Overheid kan op verschillende manieren handelend optreden;
Hierin gaat het meestal om het publiekrechtelijk handelen, art. 1:3 lid 1 Awb. Deze besluiten
staan vast, iedereen is hieraan gehouden. De binding houdt in dat de gelding van het besluit
niet afhankelijk is van de instemming van degene tot wie het besluit is gericht.
Enkele voorbeelden staan in lid 2 en lid 4, ook zijn er nog algemeen verbindende
voorschriften en plannen.
Trias politica
Volgens het model van Montesquieu bestaan er in een goede staatsinrichting drie machten:
- Wetgevende macht die belast is met het scheppen van nieuw recht, oftewel de
volksvertegenwoordiging.
- Uitvoerende macht, brengt dit recht in de praktijk, oftewel de regering
- Rechtsprekende macht, controleert de toepassing van het recht, de rechters
Rechtsstaat
Rechtsstatelijke vereisten: Ook de beginselen van democratische rechtsstaat
- Legaliteitsbeginsel. Elk overheidsoptreden moet binnen grenzen van het recht
blijven en een wettelijke grondslag hebben
- Machtsverdeling, trias politica mogen niet in één hand rusten.
- Grondrechten, fundamentele rechten en vrijheden, gewaarborgd in een wet.
- Rechterlijke controle, de burger dient ernaartoe kunnen gaan
- Democratiebeginsel
Democratische rechtsstaat
Klassiek liberale rechtsstaat: onbelemmerde concurrentie leidt tot een fair eindresultaat,
indien voldaan is aan de eisen van gelijkheid voor de wet en het privilege verbod.
De problemen van zo’n rechtsstaat zijn:
- Gelijkheid voor de wet onvoldoende garantie voor eerlijke competitie
- Kiesrecht afhankelijk voor het inkomen.
Problemen democratische rechtsstaat:
- Als een wet per definitie op een democratische wijze tot stand komt, betekent
dat niet dat die wet ook deugt.
- De instabiliteit van een land of het sociaaleconomische ontwikkelingsniveau
kunnen een belemmering vormen.
- Een soms moeizame verhouding tussen democratische-rechtsstatelijke eisen
enerzijds en effectief overheidsoptreden anderzijds (bureaucratie).
- Terrorisme kan voorkomen, maar dan dient de privacy ernstig worden
geschonden te worden.
,Sociale rechtsstaat
- Klassiek-sociaal: de competitie is gezien de grote verschillen in uitgangspositie
niet eerlijk en biedt daarom ook geen gelijke kansen
- Verzorgingsstaat: een staat die poogt op allerlei terreinen de voorwaarden te
scheppen voor ontplooiing van de mens.
Problemen sociale rechtsstaat:
- ‘De terugtred van de formele wetgever’, de democratische legitimatie van het
overheidshandelen is verminderd
- Door een enorme groei aan overheidstaken het toezicht op de naleving van de
regels af
- Volksvertegenwoordiging kan ook niet aan ieders wensen voldoen.
- Globalisering
Constitutie
- Het begrip wet heeft niet alleen betrekking op de oorsprong van regels in een
wetgevend orgaan, maar ook op de inhoud van de regels, wetten moeten
namelijk aan bepaalde kwaliteitseisen voldoen.
- Rechtsstatelijkheid: de wetgever moet door het recht gebonden kunnen worden,
hiervoor zijn constitutie.
- Het onderscheid tussen constitutie en wet is belangrijk:
o Constitutie: het geheel van regels dat de grondslagen van het staatsbestel
bevat.
o Grondwet: een wet hoger rechtskarakter. Kan ‘rigid’ of ‘flexible’ zijn
(moeilijk of makkelijk te wijzigen).
De Awb
Speelt een grote rol bij het uitwerken van het legaliteitsbeginsel op het terrein van het
bestuurlijk optreden. Doelstellingen: Systematiek en eenheid.
De regering
Art. 42 lid GW, bepaalt regering.
Art. 47 GW, bepaalt door wie besluiten worden ondertekend.
‘De kroon’ is een ouderwetse manier om de regering aan te duiden.
Vereisten van democratie
- Actief en passief kiesrecht
- Recht om politieke macht na te streven
- Grondrechten
- Openbaarheid van besluitvorming en meerderheid bij besluitvorming
- Volksvertegenwoordiging hebben invloed op besluitvorming vooraf en controle
achteraf
- Rechten van minderheden worden ook gerespecteerd
, Week 2 Democratie
3 regeringsvormen:
- Presidentieel stelsel
- Parlementair stelsel
- Conventioneel stelsel (uitgestorven behalve in Zwitserland)
Presidentieel stelsel
- Zeer strikte scheiding van wetgevend en uitvoerende macht
- Uitvoerende macht gevormd door regering en president, de wetgevende macht
gevormd door de volksvertegenwoordiging.
- Zowel de regering als de volksvertegenwoordiging hebben een democratische
legitimatie
- Geen sprake van een vertrouwensrelatie tussen volksvertegenwoordiging en
regering, kunnen elkaar dus niet ontbinden
Parlementair stelsel
- Alleen parlement door verkiezingen aangewezen
- Regering heeft het vertrouwen van parlement nodig
- Vertrouwensrelatie, leden van de regering zijn verantwoording schuldig aan
parlement wassen neus
- Regering indirect gelegitimeerd omdat zij voortkomt door een meerderheid van
het parlement
Conventioneel stelsel
- Rousseau
- Volkssoevereiniteit hoogste goed, beide machten bij volksvertegenwoordiging
- Ministers direct gekozen via parlement
- Systeem heeft gebrek aan checks and balances, een systeem van
machtsevenwicht en onderlinge controle
Dus de machtenscheiding is bij presidentieel stelsel zeer strikt, bij parlementair gematigd en
bij conventioneel niet aanwezig. De democratische legitimatie van de uitvoerende macht is
in het presidentieel stelsel zeer groot, parlementair vrij zwak en bij conventioneel weer
groot.
Vertrouwensregel (1868)
Is een ongeschreven regel omdat
- De regel werd door de regering bij de Grondwetsherzieningen verankerd in het
staatsrechtelijk bewustzijn geacht.
- Het biedt een zekere interpretatieruimte die voorkomt dat ministers en kabinetten
vallen
- Richt zich tot de persoon die het ambt bekleedt
Ministeriële verantwoordelijkheid
- Ministeriele verantwoordelijkheid ligt bij het ambt
o Drie soorten verantwoordelijkheid: civiel, strafrechtelijk en politiek
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller loekslob. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.87. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
55628 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now