Een uitgebreide samenvatting van het boek Het oudere kind. De samenvatting is vergelijkbaar met het boek. Hoofdstuk 2 gaat over de hersenen en is erg lastig, maar goed en helder beschreven.
Hoofdstuk 1: de historie van primair onderwijs en opvoeding
1.1 mensbeeld, kindbeeld, maatschappelijk beeld en wereldbeeld.
Er zijn drie invalshoeken om over het mens-zijn (mensbeeld) na te denken:
- Mens en dier. Er zijn twee visies over de afstamming van de mens: darwinisme &
creationisme.
- Mens en god. Geloof kan nare ervaringen oproepen, maar het kan ook een bron zijn van
veiligheid, troost en inspiratie.
- Mens en medemens. Mensen die geen godsdienst nastreven, hebben ook een geloof: een
eigen visie op mens, medemens en wereld.
Om beter vooruit te kunnen kijken, moet je terugkijken. Aanwijzingen voor het aanpakken van
actuele problemen kun je meestal niet vinden in de historie, de omstandigheden zijn immers
veranderd. Je krijgt wel mogelijkheden om allerlei kanten van een probleem te beschouwen en na te
denken over oplossingen.
Er zijn verschillende historische bronnen:
- Archivalia: op bijvoorbeeld grafstenen staat informatie over kinderen.
- Kunst- en gebruiksvoorwerpen: bijvoorbeeld schilderijen brengen kinderen letterlijk in beeld
(wat ook een ideaalbeeld kan zijn).
- Archeologische vondsten: vertellen wat kinderen vroeger gebruikten (bijvoorbeeld een soort
spel of bepaalde meubelen).
Bij het leren van het verleden: zijn we geneigd te analyseren (vroeger was het zo en zo) Daarbij
nemen we vaak ongemerkt hedendaagse denkbeelden als uitgangspunt Een generalisatie kan een
mythe worden als hij vaak herhaald wordt Gevolg is dat we eenzijdig naar vroegere situaties
kijken.
1.2: beelden en situaties in het verleden.
Jean-Jacques Rousseau: ‘’het kind is van nature goed en de maatschappij slecht, het kan alleen
beschermd opgroeien.’’
Kinderen in de geschiedenis:
Klassieke oudheid: opvoeding en onderwijs hadden de taak om kinderen in te leiden in de cultuur.
Meisjes hielden zich bezig met het huishouden, terwijl de jongens het vak van hun vader leerden.
Vroege middeleeuwen: kloosterscholen wisten veel van de specifieke geaardheid van kinderen: er
was ruimte om te spelen, ze hielden rekening met hun voorkeur voor het eten en er werd gewerkt
met beloningen.
Volle en late middeleeuwen (1000-1500): het aantal mensen dat onderwijs kreeg, nam sterk toe
(vooral in de steden waar de burgerij een steeds belangrijkere partij werd).
, Renaissance tot en met Verlichting (1400-1800): de mens moet gods woord zelf lezen en begrijpen.
Dat wordt mogelijk doordat geschriften beter verspreid worden dankzij de boekdrukkunst. Er komt
meer nadruk op het kennen van de concrete werkelijkheid (realisme) en de mens probeert die
werkelijkheid door eigen waarneming en denken te begrijpen (empirisme).
Denken over kinderen wordt een aparte wetenschap: de pedagogiek.
Industrialisatie en technologie (1800-heden): de digitalisering van informatie (computers) werkt door
in onderwijs en opvoeding.
Onderwijsvernieuwingen
Het traditionele basisonderwijs was voornamelijk gebaseerd op leerstofjaarklassen. Er kwam aparte
aandacht voor kleuters, dat in 1985 opging in het basisonderwijs.
Het aantal onderwijsvakken nam toe (instrumentele vakken, zaakvakken en creatieve vakken) en op
al die gebieden werden onderwijsmethoden ontwikkeld. Daltonscholen, freinetscholen, vrije scholen,
montessorischolen en jenaplanscholen boden een andere richting van het basisonderwijs.
Een actueel aandachtspunt is nu de verhouding tussen methoden, thematisch onderwijs en het
gebruik van internet.
Techniek en wetenschap
Techniek heeft een ingrijpende invloed op het menselijke bestaan, maar ook op het mens-zijn zelf.
1.3: beelden en situaties van vandaag en morgen.
Actuele denkbeelden: autonomie
In het huidige denken over opvoeding en onderwijs ligt het accent op het zelfstandig zijn en worden
van kinderen. Er wordt uitgegaan van de gedachte dat jeugdigen al vroeg in hun leven
verantwoordelijk kunnen zijn voor keuzes die later van groot belang zijn. De vraag blijft wel welke
verantwoordelijkheden ouders, leraren en andere begeleiders in die situatie hebben.
Menswording kun je zien als ontplooiing van alle humane talenten. Mensen ontplooien zich niet
vanzelf en mensen worden ook niet gemaakt: het gaat letterlijk om de verwerkelijking van de eigen
persoon. Hierbij gaat het niet alleen om de feitelijke wereld, maar ook om de mogelijke en wenselijke
wereld. Opvoeding is dan een zinvolle wereld aanbieden of vertegenwoordigen waarin het kind
optimaal mens kan worden.
Voorbeelden verbeelden belangrijke inzichten, goede houdingen en werkelijke mogelijkheden. Het
gaat hier niet om nabootsing, maar om navolging.
Actuele situatie: milieufactoren
Het kind leeft in een bepaald gezin, gaat naar school, leeft in een bepaalde omgeving en in een
maatschappij die zich vooral via de media presenteert. Alle vier de milieus oefenen invloed uit op de
ontwikkeling van kinderen. De eerste twee milieus hebben invloed op de opvoeding, de laatste twee
milieus zijn meer incidenteel en indirect.
Op blz. 26 staan voorbeelden van milieufactoren.
Beelden voor de toekomst:
Het punt omega. Pierre Teilhard de Chardin beschrijft het punt omega als de hoogste vorm van geest
geworden materie. De mensheid is naar dat punt op weg en gaat van stof naar geest. De wereldbol is
onbegrensd (je kunt in een bepaalde richting altijd verder) maar niet oneindig (verder gaan betekent
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maritnierop. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.16. You're not tied to anything after your purchase.
