Les 1: Inleiding en afbakening
De Basis van de moraal
Doel: kritische houding realiseren ivm ethiek
Ethiek?!
Wat versta je onder ethiek, wat betekent dat voor jou?
Antwoorden: het juiste doen, moralen, kunst, beslissingen maken, reflecteren op handelen,…
Dia:
“Ethics has to do with what my feelings tell me is right or wrong.”
“Ethics has to do with my religious beliefs.”
“Being ethical is doing what the law requires.”
“Ethics consists of the standards of behavior our society accepts.”
“I don't know what the word means.”
Zijn de antwoorden van een zaal vol met ondernemers wanneer zij dezelfde vraag kregen
Opvallend: vaak een gevoelskwestie (Ethics has to do with what my feelings tell me is right or
wrong)
Velen hebben deze neiging om ethiek te gaan vereenzelvigen met gevoel, maar ethisch zijn
(being ethical) is niet hetzelfde als je gevoel gaan volgen mensen kunnen hun gevoel
bijvoorbeeld volgen, maar niet ethisch zijn/het juist doen
Ethics has to do with my religious beliefs ethiek wordt vaak vereenzelvigd met religie is
niet correct
Mocht ethiek beperkt zijn tot religie, dan zou ethiek enkel toepasbaar zijn op religieuze
mensen (niet voor atheisten, agnosten, enzovoort)
Being ethical is doing what the law requires ethiek en wetgeving word ook vaak aan elkaar
gelinkt, maar is ook niet altijd juist
Ethisch zijn is niet hetzelfde als gewoon de wet gaan volgen!
De wet incorporeert wel verschillende ethische standaarden waar we allemaal aan moeten
voldoen, maar wetten kunnen net zoals gevoelens ook gaan afwijken van wat het juiste is om
te doen in een bepaalde situatie
Voorbeelden uit de geschiedenis: slavernij in de vs, geen stemrecht voor vrouwen vroeger,
apartheid, …
Ethics consists of the standards of behavior our society accepts Dit kan wel (vaak gaan
mensen inderdaad ethisch correcte standaarden gaan omarmen als samenleving), maar de
standaarden in de samenleving kunnen ook gaan afwijken van wat ethisch is
Vb: naziduitsland = geen voorbeeld van een moreel correcte samenleving
Ethiek = een duidelijke onderbouwde standaarden van wat juist is of wat fout is en die voorschrijven
wat de mens zou moeten doen
Meestal wordt dit uitgedrukt in bepaalde rechten, deugden of bepaalde waarden
Ethiek = het vakgebied binnen de filosofie dat zich gaat bezighouden met menselijke handelingen:
wat juist is, wat goed is, wat fout is, wat toelaatbaar is, …
,Media-ethiek?!
Filosofie -> ethiek -> media-ethiek
Normatieve & toegepaste ethiek
“Media-ethiek is een vorm van toegepaste ethiek waarbij we gebeurtenissen
en probleemsituaties die zich voordoen in de media analyseren en beoordelen
aan de hand van morele basisprincipes.”
Hierop gaan we ons focussen
≠ meta-ethiek ( = waar komen ethische principes vandaan?) & descriptieve ethiek ( = Waarom
handelen mensen zoals ze handelen?)
Hierop gaan we ons niet focussen
Beschrijving van wat we gaan doen (toegepaste ethiek):
“It’s impossible to standardize or universalize what constitutes the ethically correct actions in
technology design and research context, not least because we cannot predict what will happen
as a result of our choices. Obviously, a belief in and understanding of core human rights, plus
basic human decency, plus common sense, can help us make good decisions to minimize the
potential harmful impact of our actions to persons or society. But our choices are never simply a
matter of using our personal calculus: regulations, laws, and policies governing research also
define ethics for us.”
(Markham et al., 2018)
Bekijk ethiek niet als iets heel abstract, iets dat je bij een onderzoek simpelweg kan
afvinken, bekijk het eerder als een soort methode dat je kan toepassen
Spanningsveld tussen agentschap en structuur (But our choices are never simply a
matter of using our personal calculus: regulations, laws, and policies governing research
also define ethics for us)
o Agentschap is altijd verbonden aan een structuur, een structuur laat toe hoe je
kunt gaan handelen
Waarden = idealen die we nastreven
Vb: eerlijk zijn, loyaal zijn, trouw zijn,…
Eerlijkheid
Vrijheid
Gelijkwaardigheid
Trouw
Verantwoordelijkheid
Respect voor anderen
Het is soms moeilijk om bepaalde waarden te gaan realiseren omdat je steeds in een
bepaalde structuur handelt (vb. bronnen checken (eerlijkheid) als journalist vs. De nood
om snel en veel te publiceren)
Normen = concrete richtlijnen of gedragsregels die voorvloeien uit die waarden en proberen deze
te realiseren
poging om de waarden te realiseren
Bv. diefstal bestraffen
Bv. discriminatie bestraffen
Moraal= de heersende opvatting over die waarden en normen, wat wel en niet mag
Vb: mag je een brood stelen als je honger hebt?
, Ethiek= de filosofie van de moraal
Hierbij gaan we effectief dieper gaan kijken naar de waarden die aanvaard worden in de
samenleving en de normen die gehanteerd worden om deze te gaan bereiken.
Doel van de cursus media & ethiek:
Kennis van diverse ethische modellen
Omzetten van kennis in kritisch-normatief model
Analyseren van actuele maatschappelijke problemen inzake ethiek en media
Er bestaat niet zoiets als een goed of een juist antwoord, de redenering telt!
Jullie rol als communicatiewetenschappers:
Communicatiewetenschappers komen terecht in...
Media en communicatie sector
Handel en industrie
Beleid en organisatie
Rol = Kritische burgers, consumenten, media-makers en onderzoekers
Doelstelling les 1:
Evolutie van goddelijke bepalingen naar menselijke
uitwerkingen
Heilige teksten kunnen NOOIT een grondslag zijn voor de moraal
Ethiek = dynamisch process
Het verandert constant, dingen die vroeger correct waren kunnen nu anders bekeken
worden bijvoorbeeld
Evolutie in zelfbeschikking gaat hand in hand samen met bindende voorschriften
Er waren ook menselijke uitwerkingen van morele teksten
Morele normen los van goddelijke bepalingen?
Codex Hammurabi (1780 v.o.t.)
Staat in het Louvre
Oudste gekende wetboek
Regels ivm diefstal, slaven,…
Is autonoom ontstaan, los van een of andere god of opperwezen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Touil. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.86. You're not tied to anything after your purchase.