Deze samenvatting is zeer omschrijvend beschreven en heeft dan ook veel voorbeelden en uitleg. Hierin staan ook de aantekeningen die ik van mijn docent heb gekregen. Onderaan het document staan ook de kenmerkende aspecten van H9 en H10
Geschiedenis H9 + H10
9.1 De eerste wereldoorlog
Industrialisatie: La Belle Epoque (= de mooie tijd), de periode voor WOl. De periode van allerlei
vooruitgangen en uitvindingen (1870 - 1914). Het is een wereld die er prachtig uitziet, iedereen heeft
contact met elkaar, iedereen lacht de toekomst tegemoet. Het is ook de tijd van wij als Europa als
middelpunt van de wereld → eurocentrism/modern imperialisme.
Amerika zit in het isolement, ze hebben helemaal niks met Europa. Daarom weten wij dus niet over
hoe Amerika is. Het kan dus zijn dat ze economisch al de sterkste waren, maar niemand die het weet.
Ook worden er wapens gemaakt. Goede wapens helpt met het modern imperialisme en Europa had
hele goede wapens.
Dit was ook de tijd van uitvindingen: telegraaf (mensen konden makkelijke communiceren over grote
afstanden), radio, gloeilamp, vliegtuig. Er was ook een enorme welvaart, dit was te danken aan de
industrie. Er was vanaf 1870 een 2e industriële revolutie geweest:
1. industriële revolutie
2. Chemische revolutie (gloeilamp).
→ Dit alles maakte het een belle epoque.
In West-EU waren al tientallen jaren geen oorlogen geweest, maar de internationale spanningen
waren hoog opgelopen. Door industrialisatie en vernieuwing was de vernietigingskracht enorm
toegenomen. De grote mogendheden hadden zich in een wapenwedloop goed bewapend.
● Wapenwedloop: race om de beste en meeste wapens te krijgen.
Nationalisme en militarisme wakkerden de tegenstellingen aan
● Militarisme: verheerlijking van alles wat met het leger te maken heeft.
Militairen hadden ook veel invloed op politiek gebied.
→ Oorlog werd gezien als een gerechtvaardigd middel om nationale belangen veilig te stellen.
Twee blokken
Er ontstonden 2 blokken: Duitsland en Oosten-Hongarije vs Frankrijk en Rusland.
In Frans-Duitse oorlog van 1870-1871: Duitsland had Elzas-Lotharingen afgepakt. Frankrijk wilde
wraak. Duitsland was ook boos: ze willen meer recht recht hebben op kolonies en ze wilden meer
invloed in Europa.
Duitsland vreesde ook voor omsingeling door Frankrijk en Rusland.
Rusland was ook sterk in opkomst. Het tsarenrijk was begonnen aan zijn industrialisatie, de bevolking
groeide snel en de regering wilde de Russische invloed naar alle kanten uitbreiden.
Groot-Britannië voelde zich weer bedreigd door Duitsland, want Duitsland was bezig om zich te
ontwikkelen tot de sterkste industriële mogendheid van Europa. Britten waren bang dat Duitsland
hun overmacht op zee en hun koloniale rijk zou aantasten. Vanaf 1900 ging Duitsland ook een
machtige oorlogsvloot opbouwen.
Het schot van Sarajevo
Er waren grote spanningen op de Balkan (Zuidoost-Europa). De Balkan had lang tot het Turkse rijk
behoord, maar dit was in verval. Rusland en z’n bondgenoot Servië zagen Turkije als prooi.
MAAR: Oostenrijk-Hongarije had de Turkse provincie Bosnië in bezit.
,28 juni 1914: in de Bosnische stad Sarajevo werd de Oostenrijkse prins Frans Ferdinand
doodgeschoten. Ze wouden een bomaanslag plegen op Franz Ferdinand. Er werd een bom naar hem
gegooid. De aanslag was mislukt.
Gavrilo Princip: hij was 17 jaar en hij zag Franz Ferdinand en hij schoot Franz dood en zijn vrouw
dood. Gavrilo werd gearresteerd, hij kreeg geen doodstraf (want hij was 17). Hij ging de gevangenis in
en ging daar alsnog dood.
De hele wereld vond de gehele gebeurtenis een schande. De Duitsers zeiden tegen de Russen:
waarom pikken jullie dit? De duitsers waren de ‘ruzie’ aan het opjutten, want ze zagen dat het
Russische leger en Franse leger steeds sterker werd. Dus ze wouden eerst Frankrijk verslaan en
daarna Rusland. Ze wouden dus een aanval krijgen. Maar niemand wou de schuld krijgen van de
oorlog, en dit konden ze dus hiermee doen →Duitsland tegen Rusland: Als jullie servië straffen dan
steunen wij jullie. De Oostenrijkers geven aan Servië een Ultimatum (= een laatste eis, voordat men
tot actie overgaat), hierin stonden onder andere ingrijpende maatregelen waarmee alle soorten
tegenstand in Servië tegen de Oostenrijkse monarchie onderdrukt, verboden en vervolgd werden: dit
was voor Servië alleen bijna niet te accepteren (inbreuk op de Servische soevereiniteit). De Serviërs
accepteerden het half). Het was alleen bijna niet te accepteren. De Serviërs accepteerden het half.
28 juni 2014: Bosnië, Sarajevo (hoofdstad van Bosnië).
Bosnische Serviërs wouden dat Bosnië bij Servië kwam → de organisatie die dit wou heette: de
zwarte hand. De zwarte hand wou aanslagen plegen, werden geholpen door Servische officieren.
Servië had een vriendschap met Rusland, Rusland zei: wij zijn een broedervolk. Als er iets met Servië
gebeurd, staan wij achter jullie.
25 juli 2014: de landen mobiliseerden hun legers. De Duitse keizer en de tsaar wouden de vrede nog
redden, maar hun generaals zeiden dat dit niet meer kon.
Op 28 juli 2014 valt Oostenrijk Servië aan. Rusland ging mobiliseren, nu konden de Duitsers maken
zeggen: Rusland mobiliseert dus nu is het oorlog. Servië had een zeer zwak leger.
→ gevolg;: Duitsland verklaart daardoor de oorlog aan Frankrijk. Dit was niet logisch.
4 augustus 2014: Duitsers trokken België binnen. België was neutraal. De Duitsers wilden de Fransen
aan hun onverdedigde noordgrens verrassen. Groot-Brittannië verklaarde ook de oorlog aan
Duitsland. De overval op België was voor GB namelijk de doorslag.
November 1914: Front vanaf Belgische kust tot aan Zwitserland. Dit was door bergachtig gebied etc.
Een generaal week af van het von Schlieffenplan, dus hij stuurde een groot deel van zijn leger richting
duitsland. Fransen en Duitsers groeven zich in in loopgraven.
De Duitsers vroegen ook aan Luxemburg of ze er doorheen mochten lopen: ze zeiden ja. Want ze
voelden de oorlog al hangen.
Kerst 1914: Kerstbestand: Duitsers kregen Kerstbomen, zetten ze op loopgraven mee. De Duitsers
gingen zingen: Stille nacht, Heilige nacht. Dit was internationaal bekend, dus de Engelsen deden mee.
Toen zaten de Engelsen en Duitsers zaten daar Kerst te vieren.
→ Dit was de kans om de oorlog te beëindigen. Maar de leiders van de landen waren niet bereid om
dit te doen. Het bestand werd dus weer kapot gemaakt.
1915: Italië koos de kant van Engeland en Frankrijk. Italië ging als eerste vechten tegen Oostenrijk. Ze
gingen vechten met elkaar, terwijl beide landen zwak waren. De Italianen verloren van Oostenrijk.
Er kwam ook een ontwikkeling van gevaarlijke wapens:
, 1. gifgas. Dit werd ingezet in Vlaanderen door de Duitsers. Chloorgas werd ingezet, de Duitsers
gingen de Fransen bombarderen met bommetjes. De Fransen zagen vanuit de verte een
grote gaswolk. Veel Fransen stierven.
→ De Engelsen probeerden dit ook, maar toen ze dit probeerden stond de wind verkeerd.
Dat ging dus fout.
2. Vlammenwerper hiermee probeerde je de loopgraven van de tegenstander uit te branden.
3. De tank
4. Het vliegtuig
5. Dynamieten onder loopgraven leggen → waardoor je de loopgraven opblies.
De generaals wisten niet hoe ze uit de loopgravenoorlog konden krijgen.
Een wereldoorlog
WOl oorzaken:
- Militarisme: dit was eigenlijk in alle Europese landen het geval. Het is ‘blij’ worden van een
sterk leger. Oorlogen worden eigenlijk opgehemeld. Dit was vooral in Duitsland.
- Wilhelm ll: keizer van Duitsland (doorgedraaide dorpsgek). Hij had een beroerde geboorte
gehad, dus fysieke problemen (eigenlijk ook mentaal). Hij wou heel graag belangrijk zijn. Hij
wou graag een groot koloniaal rijk, dus hij kijkt om zich heen en eigenlijk is alles al verdeeld.
Hij is bereid om met alles en iedereen oorlog te gaan voeren. Hij heeft Bismarck ontslagen,
want hij zorgde voor de Duitse eenwording. Daarin veranderde Duitsland van koers, dus van
vriendjes worden met iedereen naar eigenlijk bereid zijn om met iedereen oorlog te voeren.
- Revange: de franse waren gefrustreerd, ze willen wraak, want zijn veel gebied kwijt geraakt.
- Nationalisme: wij zijn de beste, sterkste. Dat betekent dus dat de Duitsers niet alleen recht
hebben op een plekje in de wereld.
- Sociaal darwinisme: Darwin ging uit vd theorie dat uiteindelijk een soort zich moest
aanpassen en als die dat niet kan dan zal hij uitsterven → biologische kant. Hij zei: een land
moet groeien, als je dat niet doet dan zul je verdwijnen
→ Dus sociaal-darwinisme is agressief.
- Bondgenootschappen: Triple Entente en Centrealen
Er waren veel spanningen in EU:
1. Vlotenrace: Duitsland wou een grote marine bouwen. Engeland zei: als Duitsland
marineschepen bouwt, moeten wij ook. Dus Engeland ging ook bouwen, ze waren eigenlijk
gedwongen. Nu ontstond er een spanning tussen Duitsland en Engeland.
→ De natuurlijke vijand van Engeland was Frankrijk.
De oma van WIllem II was de Engelse koningin.
2. Elzas/Lotharingen: Metz en Straatsburg waren in Duitse handen gevallen. De Fransen
wouden dit terug: Revenge gedachten. Ze wouden wraak voor het verlies van het land.
→ Dus spanning tussen Frankrijk en Duitsland.
3. Bosnië: er woonden 3 groepen mensen: Bosniërs (moslims), kroaten (rooms-katholiek en
bosnische-serviërs (orthodox-katholiek). De Bosnische serviërs wouden dat Bosnië bij Servië
kwam. Maar Bosnië was door Oostenrijk ingenomen. De Bosnische serviërs vonden dit
belachelijk. Rusland was vriend van Servië, dus ook onrust tussen Rusland en Oostenrijk.
→ Dus spanning tussen Oostenrijk en Servië.
, Dus nu de Geallieerden vs de Centralen
● Geallieerden: bondgenoten, in de twee wereldoorlogen de landen die tegen Duitsland
vochten. Ook wel de Triple Entente genoemd.
→ Groot-Brittannië, Frankrijk en Rusland (en later de VS: vanaf 1917).
● Centralen: bondgenoten in WO1
→ Duitsland en Oostenrijk-Hongarije (eerst ook Italië), ook wel Triple Alliantie.
Italië en Oostenrijk mochten elkaar niet (want Italië wou een stuk van Oostenrijk erbij). Italië
was gek op Engeland en wouden nooit met Engeland vechten. Dit schiet natuurlijk niet erg
op. Dus in 1915 sloot Italië zich uiteindelijk aan bij de Triple Entente.
Deze opstelling eigenlijk een beetje raar: want Frankrijk en Engeland eigenlijk elkaars grote
tegenstanders, maar de vloten rees duwt dus eigenlijk de ENgelse in de franse armen.
*Vloten rees: Wilhelm ll wou een grote marine. Alleen de Engelse hadden een klein leger op land,
maar een hele grote marine. Dus als de Duitsers een grotere marine gaan bouwen, moeten de
Engelsen dat ook doen. Dus de Engelsen waren boos.
Oostenrijk was een heel zwak land, het was vroeger wel een van de grootste landen van Europa. Het
is dus een typisch voorbeeld van ontbindend nationalisme.
De Italianen hadden ook een ‘hekel aan’ Oostenrijk. Italië zei daarentegen wel ‘ik hou van’ Engeland.
→ Kortom, die bondgenootschappen waren heel onbetrouwbaar.
- De spanning rond Bosnië: Oostenrijk had Bosnië ingepikt. De Bosnische serviërs zouden wij
Servië horen. Rusland zei Servië is het broedervolk.
Alle continenten waren bij de oorlog betrokken, zoals: Afrika, Midden-Oosten, kolonies, dus het was
een echte wereldoorlog (= oorlog waarbij veel volkeren en meerdere werelddelen betrokken zijn).
Meer fronten
Vrijwilligers meldden zich massaal aan om mee te vechten.
Duitsland wou geen twee fronten oorlog. Maar ze waren bang, want ze lagen tussen Rusland en
Frankrijk in. Degene die dit bedenkt is: Von Schlieffen. Dus het Von Schlieffen Plan was om de twee
fronten oorlog te voorkomen. Ze zeggen op het moment dat Rusland gaat mobiliseren (= gereed
maken leger voor de strijd), hebben wij 6 weken. Dan moeten de Duitsers meteen in actie komen, ze
hebben geen tijd te verliezen. Ze moeten dus in die 6 weken frankrijk verslaan. Maar Frankrijk had
wel een heel sterk leger, dus gingen ze ze verrassen. ze gingen via het noorden. De Duitsers zouden
met het hele leger via België naar Parijs te trekken. Ze gaan dus om het Franse leger heen.
(Ook is belangrijk dat mensen niet goed weten hoe erg oorlog is, ze zien niet hoe oorlog werkelijk is.
Ze hebben het niet meegemaakt. Ze denken niet goed aan de gevolgen en de werkelijkheid.
Mensen stonden toen eigenlijk te popelen om een oorlog te voeren).
De Duitsers rukten snel op in België en Noord-Frankrijk. Maar voor Parijs werden ze teruggeslagen.
Daarna groeven beide partijen zich in. Er kwamen allemaal loopgraven in West-Vlaanderen en
Noord-Frankrijk. Tussen de loopgraven lag een groot stuk niemandsland. Dit westelijke front bleef 4
jaar muurvast zitten.
● Front: voorste gebied waar gevochten wordt. Het oostfront was het belangrijkst, hier
vochten de centralen tegen Rusland.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller suzanneverlaan. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.87. You're not tied to anything after your purchase.
