Hoofdstuk 1: Een stevige basis voor hedendaags
schrijfonderwijs
1.1
Tegenwoordig zit er een grote kloof tussen het schrijven wat in de werkelijkheid gebeurt en het
schrijven wat leerlingen op school leren. Schrijven is een belangrijk onderdeel bij de
persoonsvorming van de kinderen. De focus moet dus niet liggen op het verplicht schrijven, maar op
het schrijven in betekenisvolle situaties.
1.2
Om schrijven een betere plaats in het onderwijs te geven zijn een paar zaken belangrijk:
- Kijken naar het proces in plaats van het product.
- Koppeling met andere taaldomeinen
- Meer tijd voor het schrijven en het geven van feedback
- Interactie toevoegen
- Koppelen aan zaakvakken
1.3
Om taalonderwijs leuker te maken is het belangrijk onderwerpen te hebben die aansluiten bij de
belevingswereld en ook echt in te gaan op deze onderwerpen. Een rijk onderwerp biedt veel
aanknopingspunten voor het taalonderwijs. Dit maakt schrijven niet alleen leuker, maar ook
gemakkelijker en relevanter.
1.4
Bij schrijven lopen kinderen vaak vast omdat ze niet weten wat ze willen opschrijven en hoe ze dat
willen opschrijven. Een geschikte oplossing daarvoor is een taalronde. In taalrondes over ervaringen
begin je altijd bij wat kinderen zelf hebben meegemaakt of waargenomen. In taalrondes over
ervaringen stelt de leerkracht weinig vormeisen vooraf, maar bespreekt hij of zij teksten vanuit de
inhoud achteraf. Zo’n taalronde legt een brug tussen spreektaal en schrijftaal. Dit ziet er in
verschillende groepen anders uit:
- Groep 1/2: leerkracht schrijft teksten bij hun tekening
- Groep 3: kinderen gaan steeds meer zelf schrijven bij hun tekening.
- Groep 4: de kinderen leren verhalen schrijven die nog dicht bij spreektaal liggen. Er wordt
een eerste stap gemaakt naar actief schools taalgebruik.
- Groep 5: kinderen zijn zich bewust van de lezer en houden hier rekening mee.
- Groep 6: kinderen schrijven teksten over niet-ervaringsonderwerpen.
- Groep 7/8: kinderen kiezen bewust bepaalde genres en structuren.
, Hoofdstuk 2: Functioneel schrijven: werken met genres
en tekst-soorten
2.1
Schrijftaal komt in de buurt van schooltaal. Schrijftaal is de taal van boeken, brieven, verslagen en
handleidingen. Door vaak teksten te schrijven vergroten kinderen hun kennis van zinsstructuren en
van complexe taalfuncties. Verder vergroot schrijven over een onderwerp de kennis over de
begrippen en zien de leerlingen meer verbanden.
2.2
Belangrijk is om leerlingen op jonge leeftijd bewust te maken van de verschillende teksten die er zijn.
Zo zullen ze op latere leeftijd beter weten welke tekstsoort ze kunnen gebruiken voor hun tekst. De
leerlingen zullen de verschillen tussen teksten zelf al wel zien, maar de leerkracht moet dit samen
met de leerlingen expliciet benoemen. De leerkracht brengt de leerlingen bij dat een tekst in
verschillende contexten kan staan en dat de tekstsoort daar vaak mee samenhangt.
2.3
Tekstsoorten worden minder willekeurig als ze in verband worden gebracht met schrijfdoelen als
‘verhalen’, ‘instrueren’, en ‘beschouwen’. Tekstsoorten zijn niet anders dan vormen die passen bij die
doelen en lezers. Voor veel leerkrachten en leerlingen zijn de verschillende tekstsoorten
onoverzichtelijk en hangen ze niet samen. Door ze in te delen in drie hoofdgenres krijgen ze allemaal
een plaats en een doel. De hoofdgenres verhalend, feitelijk en waarderend geven namelijk ook aan
waar de tekst om gaat en waar je eventueel op kunt beoordelen.
Hoofdgenres Genres Kernaspect
Verhalende genres Vertelling Ervaring
Verhaal Complicatie
Feitelijke genres Verslag Chronologie
Beschrijving Classificatie
Procedure (doe tekst) Instructie
Verklaring Causaliteit
Oproep/ verzoek Motivatie
Waarderende Beschouwing Perspectieven
genres
Betoog Argumenten
Respons Reactie
2.4
Gedurende de bassischooltijd ontwikkelen kinderen hun schrijfvaardigheid en hun genrekennis in
een aantal stadia:
- Groep 1 tot en met 3: Vertellen ligt dicht bij schrijven, tekenen speelt hierbij een cruciale rol.
Vanuit deze tekeningen kunnen verschillende tekststructuren aan bod komen. Zo kunnen
kinderen oorzaak gevolg tekenen, een stappenplan tekenen of iets beschrijven aan de hand
van een tekening. Het doel is dan niet specifiek: de kinderen leren hoe ze een verklarende
tekst moeten schrijven’, de leerkracht laat de leerlingen een tekst schrijven vanuit een
bepaalde gebeurtenis en gaat in de tekstbeschouwing in op het uitleggen van iets.
- Groep 4: In groep 4 staat het plezier over schrijven van eigen ervaringen voorop. Er wordt in
deze groep kennis gemaakt met een doelgroep. Deze doelgroep ligt vaak dicht bij de
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ilsedegrootpabo. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.92. You're not tied to anything after your purchase.