Sociologie
Les 1: de sociologische benadering
De sociologische verbeelding
Sociologische verbeelding = wijze van kijken naar wat met mensen in hun leven gebeurt
- Verklaringen
- Gebeurtenissen worden bekeken vanuit ruimer geheel
Onze biografie ondergaat een invloed van sociale relaties (= samenleving) waarvan we
deel uitmaken
Sociale relaties = historisch proces (gebeurtenissen in de 19 e en 20ste eeuw: industrialisatie en
verstedelijking)
Voorbeeld:
Kiezen voor hoger onderwijs
- Biografie:
verder studeren is de norm geworden in een gezin van herkomst
in een kapitalistische maatschappij is er grote vraag naar hooggeschoolde
werknemers
in een democratische samenleving moet iedereen toegang hebben tot onderwijs
- Sociale omgeving:
vraag bedrijven naar hooggeschoolde werknemers
belang van diploma
- Historische ontwikkeling
Resultaat van modernisatie, industrialisatie, democratisering, emancipatie…
Sociologische verbeelding = individuele gebeurtenissen plaatsen en verklaren vanuit het
geheel van sociale relaties die zelf een specifieke historische oorsprong hebben
,Een sociologisch probleem
Sociologisch probleem = de filosofie achter de wetenschap. We zouden iets willen weten of
verklaren maar er is geen voldoende kennis. Er is een vraag met betrekking tot de sociologie als
wetenschap een niet direct tot een maatschappelijke verbetering = probleem
Sociaal probleem = we merken iets op in de maatschappij die niet hoort (armoede etc.) en proberen
dit op te lossen
De sociologische bril
4 types van sociaal handelen volgens Weber:
1. Instrumenteel-rationeel handelen = handelen uit eigen belang om doel te bereiken
1. Waarde-rationeel handelen = waarde van ethische (wat goed en kwaad is), esthetische (wat
mooi is/kunstzinnig) of religieuze aard. Handeling is waardevol en niet het doel.
2. Affectief handelen = het handelen wordt gedreven door gevoelens
3. Traditioneel handelen = handelen naar gewoonte
4. Reflexief handelen = zie later
Aanverwante disciplines
Elke wetenschap probeert vanuit eigen invalshoek sociale werkelijkheid te verklaren, we noemen dit
de aspectualiteit van de wetenschap.
- Sociologie: richt zich op de interactieprocessen tussen individuen
Referentiekader: sociale omgeving
- Psychologie: richt zich op het individu
Referentiekader: interne functioneren, de psyche, mentale processen
- Sociale psychologie: bestudeert hoe individuen denken, voelen, zich gedragen in relatie tot
anderen en hoe de gedachten, gevoelens en gedragingen van mensen beïnvloed worden
door anderen
- Culturele antropologie: zoekt nu meer naar verschillen en gelijkenissen tussen culturen
, - Sociobiologie: sociaal gedrag een biologische basis heeft en kan verklaard worden in termen
van biologische principes
De historische achtergrond van de sociologie
Sinds 150 jaar een zelfstandige wetenschappelijke discipline denken over de samenleving is al
eeuwenoud
Laat ontwikkelt doordat:
- Het een empirische wetenschap is (= gebaseerd op ervaring, waarneming en
proefondervindelijke uitkomsten)
- De samenleving onderging in die periode ingrijpende veranderingen die om aandacht
vroegen
Drie maatschappelijke evoluties lagen aan de basis van het ontstaan van de sociologie als
zelfstandige wetenschap:
1. Verlichting: rationalistisch = het individuele en sociale leven kan worden geïnterpreteerd op
basis van het denkvermogen en zonder verwijzing naar het bovennatuurlijke of de traditie
2. Industriële evolutie: overgang naar een samenleving met meer sociale differentiatie
3. Franse revolutie: burgers krijgen rechten
Grondleggers van de sociologie
Auguste Comte (1789 – 1857)
- Hij maakte een synthese van het ‘nieuwe’ denken over de samenleving
- Hij bakende het terrein van de sociologie af
sociale statica = bestudeert de aspecten van een samenleving die samenleven
mogelijk maakt
sociale dynamica = bestudeert de evolutie van samenlevingen, de
ontwikkelingsstadia
- Hij wordt ook wel de “vader” van de sociologie genoemd
- Hij zijn belangrijkste boek is: Cours de philosophie positive
, - Hij stelt dat de sociologie zich als positieve wetenschap moet bezighouden met het
observeren, analyseren en vergelijken van sociale fenomenen en het ontdekken van wetten
die de relaties tussen de fenomenen bepalen
- Hij is de grondlegger van het Positivisme (zie thema 2)
Karl Marx (1818 – 1883)
- Hij bracht wetenschappelijke analyse van structuur van het kapitalisme
- Hij stelde dat de structuur van het kapitalisme leidt tot armoede en werkloosheid
(sociologische studie van sociale problemen)
- Hij stelde ook dat de ontwikkeling van het kapitalisme leidt tot sociale revolutie
- Hij leverde ook een bijdrage tot de ontwikkeling van het begrip ‘sociale klasse’
Emile Durkheim (1857 – 1917)
- Hij stelt dat sociale feiten producten zijn die groeien uit het georganiseerde sociale leven,
zoals structuren, instituties, cultuur (patroon van groepsgedrag)
Sociale feiten: dwingend en extern aan het individu
Extern = niet aangeboren
Materieel (architectuur, organisatievormen) en immateriële
(persoonlijkheidskenmerken) sociale feiten
- Hij is de grondlegger van het structuralisme binnen de sociologie
Max Weber (1864 – 1920)
- Hij is de grondlegger van
de sociale actierichting (inhoudelijke richting)
de “verstehende” methode (methodologische richting) binnen de sociologie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller zoeverbeek. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.06. You're not tied to anything after your purchase.