16.1 Inleiding
Het proces van het zoeken naar een juist antwoord op een rechtsvraag (toepassing van een
rechtsregel), wordt rechtsvinding genoemd. Behalve met rechtsvragen houdt de rechter zich
ook bezig met feitelijke vragen, deze hebben betrekking op het vaststellen van de waarheid:
wat is er precies gebeurd? Centraal staan steeds twee vragen: wat betekent een rechtsregel
precies en hoe moet die rechtsregel worden toegepast in een concrete casus.
16.2 Een methode van rechtsvinding
Voor de beantwoording van een rechtsvraag kan een beslissingsmodel worden gehanteerd:
1. Wat is de rechtsvraag die moet worden beantwoord?
2. Welke rechtsregel moet worden gehanteerd bij de beantwoording van de
rechtsvraag?
a) Wat kan uit wetgeving worden afgeleid?
b) Wat kan uit jurisprudentie worden afgeleid?
c) Wat kan uit verdragen worden afgeleid?
d) Zegt de literatuur iets dat voor de beantwoording van de rechtsvraag van
belang kan zijn?
3. Hoe moet de gevonden rechtsregel worden toegepast op de feiten in de casus?
1. Wat is de rechtsvraag die moet worden beantwoord?
Niet alleen tijdens de beraadslaging naar aanleiding van de artikelen 348 en 350 Sv rijzen
vragen, maar ok tijdens het voorbereidend onderzoek (had de verdachte de cautie moeten
krijgen toen hij door de politie werd gehoord?) en het onderzoek ter terechtzitting (mag de
zittingsrechter weigeren een getuige op te roepen als hij die oproeping niet nodig vindt?).
2. Welke rechtsregel moet worden gehanteerd bij de beantwoording van de
rechtsvraag?
De rechtsregel kan in de wet of jurisprudentie worden gevonden.
a. Wat kan uit de wetgeving worden afgeleid?
Om een rechtsvraag te kunnen beantwoorden zal de rechter in de eerste plaats onderzoeken
wat de wet zegt over de kwestie die aan de orde is. Wanneer de wet een algemeen begrip
niet nader definieert, kunnen interpretatiemethoden worden gebruikt om de betekenis van
het begrip te bepalen. Zo kan worden onderzocht wat de taalkundige betekenis van een
begrip is (grammaticale interpretatie) of kan worden onderzocht welke betekenis voortvloeit
uit het systeem van de wet (wetssystematische interpretatie). Een belangrijke
interpretatiemethode is de wetshistorie interpretatie. Daarbij wordt aan de hand van de
parlementaire geschiedenis van een wetsartikel onderzocht wat de betekenis van dat
wetsartikel is. De rechter probeert vaak te achterhalen wat het doel van een wetsbepaling is
om zo de betekenis ervan te bepalen. Wanneer dat doel voorop wordt gesteld, wordt
gesproken van een teleologische interpretatie.
b. Wat kan uit de jurisprudentie worden afgeleid?
Sommige criteria vinden we in de wet, maar veel criteria zijn in de jurisprudentie ontstaan.
Het criterium voor voorwaardelijke opzet vinden we in het arrest Aanmerkelijke kans. Art. 41
lid 1 Sr geeft aan wat onder noodweer moet worden verstaan, maar of een dreigende aanval
ook als een ‘ogenblikkelijke aanranding’ mag worden beschouwd, lees je in het Asbakarrest.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maximehendrix. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.26. You're not tied to anything after your purchase.