H2: De onderbenutting van sociale grondrechten
1. Inleiding
Diegene voorzieningen hardst nodig-> blijken deze onvoldoende te benutten
Onderbenutting: het niet, ten dele of tijdelijk ontvangen van uitkeringen of voorzieningen waar men
recht op heeft
=non-take-up
=niet-opname
Niet te herleiden tot maatschappelijk kwetsbare groepen, iedereen al eens sociale voordelen
aan zijn neus zien voorbijgaan
Ondermijnt de slagkracht van overheden om op een doortastende manier beleid te voeren in
terugdringen armoede en sociale uitsluiting
Sociale voordelen= sociale instrumenten= sociale prestaties: geheel van uitkeringen en voorzieningen
Gevolgen onderbenutting veel groter voor de laagste inkomenscategorieën
Niet-gebruik verslechtert inkomenspositie en leidt tot onnodig verlies van koopkracht
Oorzaken bij burger en bij aanbieders van hulp- of dienstverlening
= drempels of barrières die toegang tot of opname SGR bemoeilijken
o Drempels in verband met voorzieningen
o Drempels in verband met burger= cliëntgebonden drempels
Overzicht mechanismen van onderbenutting
Vanuit burger Vanuit wetgeving, de organisaties en de hulp-
en dienstverleners
Trots en schaamte Ontmoediging
Onwetendheid Passieve dienstverlening
Perceptie t.o.v. de OH Ingewikkelde regelgeving
Zwartwerk Informatisering en digitalisering
In het verleden afgewezen Arbeidsomstandigheden
Gebrek aan sociale vaardigheden Gebrek aan voorlichting en actieve
bekendmaking
Bureaucratie Informele selectie
Leescultuur en taalvaardigheid Contractualisering en voorwaardelijkheid
Sociale omgeving
Misverstanden over regelingen
Angst voor mogelijke nadelen of risico’s
verbonden aan aanvragen van een recht
Hulp- en dienstverlener taak civil competence te ontwikkelen: leren omgaan met de grootschalige
bureaucratieën bedoeld om mensen te helpen bij het realiseren van hun SGR
Instrument in strijd tegen onderbescherming en onderbenutting: proactief handelen:
Redenen van onderbenutting heel divers. Zelden af te bakenen tot 1 geldige reden. Vaak veelheid
van factoren die op elkaar inspelen en elkaar kunnen versterken.
Vanuit perspectief burger heel wat drempels opduiken die verhinderen dat eerste stap naar een
hulp- of dienstverlenende instantie wordt gezet.
Door gebrek aan competenties
Door gebrek aan nodige kennis, vaardigheden en attitudes
2.1.Trots en schaamte
Eigen pijngrens verleggen om onafhankelijkheid te kunnen bewaren en weigeren toe te geven dat ze
arm zijn of dat ze hulp nodig hebben.
Mensen die nooit afhankelijk zijn geweest van anderen-> extra moeilijk om financiële
voordelen op te nemen of beroep doen op andere vormen van hulp- of dienstverlening
Mensen die al van een recht genieten (BV. Leefloon), durven geen vraag meer stellen naar
andere rechten-> voelen zich verveeld wanneer ze nog meer zouden vragen
In omgeving waar iedereen elkaar kent -> kan verhoogde sociale controle leiden tot
schaamtegevoelens
2.2.Onwetendheid
Burgers vaak niet op de hoogte van bestaan van bepaalde SR, uitkeringen en voorzieningen.
Aanbod zo uitgebreid en divers dat het onmogelijk wordt om van alles op de hoogte te zijn.
2.3.Perceptie t.a.v. de OH
Veel nieuwkomers niet vertrouwd met concept sociale welvaartsstaat met zijn uitgebreid netwerk
van vangnetvoorzieningen.
In veel herkomstlanden nieuwkomers geen uitgebouwde dienstverlening door de OH georganiseerd.
Sommige nieuwkomers uit cultuur waar familie voor familie zorgt.
Verwantschapsrelaties en sociale netwerken die informele structuur vormen voor onderlinge
hulp, advies, bemiddeling, uitwisseling informatie en ondersteuning op basis van
wederkerigheid en wederzijds vertrouwen
Grote gerichtheid op ‘in-groep’
2.4.Zwartwerk
Strafbaar
Uit angst ontdekt te worden mensen heel behoedzaam omspringen met gebruik openbare
dienstverlening. -> ten onrechte bepaalde rechten niet durven opnemen.
2.5.In het verleden afgewezen
Trekken conclusie dat ze nergens nog voor in aanmerking komen.
Mensen vergeten vaak dat persoonlijke situatie vaak veranderd t.o.v. eerder ingediende aanvraag
waardoor zij heden mogelijks wel in aanmerking kunnen komen.
Hierdoor mogelijks herziening aanvragen of nieuwe aanvraag kunnen indienen
Daardoor als burger noodzakelijk om bij wijziging in gezinssituatie, daling inkomen… nieuwe
aanvraag in te dienen
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mariegoos. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.65. You're not tied to anything after your purchase.