DIDACTIEK
INHOUD
1. Opzetten uitdagende leeromgeving................................................................................................ 5
2. De didactische handvaten ................................................................................................................... 5
2.1 Kennis maken met didactische handvaten als opwarmertje ........................................................ 5
2.2 De didactische handvaten op een rijtje......................................................................................... 5
2.2.1 Actief en constructief leren .................................................................................................... 5
2.2.2 Integratie ................................................................................................................................ 6
2.2.3 Concreet-aanschouwelijk werken .......................................................................................... 6
2.2.4 Individualiseren ...................................................................................................................... 6
2.2.5 Leerlinginitiatief...................................................................................................................... 7
2.2.6 Doelgericht leren .................................................................................................................... 7
2.2.7 Interactief werken .................................................................................................................. 7
2.2.8 Werkelijkheidsnabij onderwijs ............................................................................................... 8
2.2.9 Sfeer en klasklimaat ............................................................................................................... 8
2.3 Samenvatting:................................................................................................................................ 8
3. Competentiegericht leren ............................................................................................................... 8
3.1 Competenties en fundamenteel leren .......................................................................................... 8
3.2 Competentiegericht leren in de basisschool ................................................................................. 9
3.3 Competentiegericht leren in bachelor lager onderwijs ................................................................ 9
1. Baken 1: de beginsituatie van de leerlingengroep en de leerlingen ............................................. 10
1.1 De beginsituatie van de leerlingen als vertrekpunt voor een uitdagende leeromgeving ........... 10
1.2 Een verkenning van de beginsituatie (Handboek pg 49) ............................................................. 10
1.2.1 Doelgroep ...................................................................................................................... 11
1.2.2 De beginsituatie van het individuele kind ............................................................................ 11
1.2.3 Context (kunnen we niet altijd invullen): ............................................................................. 11
1.2.4 De zone van naaste ontwikkeling ......................................................................................... 11
1.3 De verschillende facetten van de beginsituatie van de leerlingen: ............................................ 12
1.3.1 Ontwikkelingsniveau van de leerlingen:............................................................................... 12
1.3.2 De leer-of denkstijl van de leerlingen: ................................................................................. 12
1.3.3 Attitudes en motivationele leerlingkenmerken ................................................................... 13
1.3.4 De leef- en belevingswereld van de leerlingen: ................................................................... 13
1.4 Klastips......................................................................................................................................... 13
2. Baken 2: de doelen ........................................................................................................................ 13
, 2.1 Doelgericht leren ......................................................................................................................... 14
2.2 Soorten doelen: ........................................................................................................................... 14
2.2.1 ontwikkelingsdoelen/ eindtermen: ..................................................................................... 14
2.2.2. Leerplandoelen ................................................................................................................... 15
2.2.3 Lesdoelen.............................................................................................................................. 16
2.3 Lesdoelen formuleren ................................................................................................................. 17
2.3.1 Drie componenten................................................................................................................ 17
2.3.2 enkele algemene regels ........................................................................................................ 18
2.4 Doelen en evalueren ................................................................................................................... 18
2.5 Klastips......................................................................................................................................... 18
1. De rol van de leraar ....................................................................................................................... 19
1.1 Opvattingen over leren ............................................................................................................... 19
1.1.1 Leren, rijping en ontwikkeling .............................................................................................. 19
1.1.2 Leren als een duurzame gedragsverandering ...................................................................... 19
1.1.3 Leren als een kwalitatieve ontwikkeling van handelingsstructuren .................................... 20
1.1.4 Leren vanuit het (sociaal)-constructivisme .......................................................................... 21
1.2. Soorten leerprocessen .......................................................................................................... 23
1.2.1 Feiten, begrippen en procedure........................................................................................... 23
1.2.2 Cognitieve strategieën.......................................................................................................... 23
1.2.3 Motorisch leren .................................................................................................................... 24
1.2.4 Affectief leren ....................................................................................................................... 24
1.2.5 Metakennis en metavaardigheden ...................................................................................... 25
1.3 Leerprocessen begeleiden........................................................................................................... 26
1.3.1 Leerlingen motiveren om te leren........................................................................................ 28
1.3.2 Instructievaardigheden om constructief te leren ................................................................ 29
1.3.3 Een gestructureerd leerklimaat ontwerpen ......................................................................... 32
1.4 Klastips......................................................................................................................................... 34
2. De rol van leerinhouden ................................................................................................................ 34
3. De rol van werkvormen ................................................................................................................. 34
3.1 De relatie tussen competentie van de leerlingen en de manier waarop deze beïnvloed kan
worden door het gebruik van verschillende werkvormen ................................................................ 34
3.2 Een diversiteit aan werkvormen ........................................................................................... 35
3.3 bepalende factoren bij het kiezen van een werkvorm .......................................................... 35
3.4 Enkele didactische werkvormen op een rij ................................................................................. 36
3.4.1 Aanbiedende werkvormen ................................................................................................... 36
3.4.2 Gespreksvormen .................................................................................................................. 37
3.4.3 Opdrachtvormen .................................................................................................................. 39
3.4.4 Opdrachtvormen die samen leren bevorderen.................................................................... 41
, 3.4.5 Leerspelen ............................................................................................................................ 42
3.4.6 Onderwijsstrategieën ........................................................................................................... 42
3.5 Klastips......................................................................................................................................... 45
4. De rol van media ........................................................................................................................... 45
4.1 Media in de basisschool ........................................................................................................ 45
4.2 Voorwaarden voor goed mediagebruik ...................................................................................... 46
4.2.1 Plaats van media in het didactisch proces ........................................................................... 46
4.2.2 Kwaliteitskenmerken ..................................................................................................... 46
4.2.3 Technische vaardigheden .............................................................................................. 46
4.3 Enkele media nader bekeken ...................................................................................................... 47
4.3.1 Het bord op een verdiende eerste plaats? ........................................................................... 47
4.3.2 Werkbladen/ werkboeken/ oefenbundels ........................................................................... 47
4.3.3 Digitale media....................................................................................................................... 47
4.4 Klastips......................................................................................................................................... 49
5. De rol van evaluatie ....................................................................................................................... 49
5.1 Een nieuwe evaluatiecultuur ................................................................................................. 49
5.2 Evalueren is meten- waarderen- beslissen ........................................................................... 50
5.3 Evaluatievormen.................................................................................................................... 50
5.4 Sturing van het onderwijsleerproces .......................................................................................... 50
5.4.1 Instructie en evaluatie .......................................................................................................... 50
5.4.2 Procesgerichte evaluatie ............................................................................................... 50
5.5 De rol van de leerlingen ........................................................................................................ 51
5.6 De kwaliteit van de evaluatie ................................................................................................ 51
5.6.1 Betrouwbaarheid en validiteit.............................................................................................. 51
5.6.2 Selfmade toetsen tegenover extern ontwikkelde evaluatie-instrumenten .................. 51
5.7 Andere evaluatiemethoden, ook in het basisonderwijs ....................................................... 52
5.7.1 Zelfevaluatie ......................................................................................................................... 52
5.7.2 Peerevaluatie ................................................................................................................. 52
5.7.3 Portfolio ......................................................................................................................... 52
5.8 Coöperatief onderwijs met aandacht voor gedifferentieerd evalueren en rapporteren ..... 52
5.9 Klastips......................................................................................................................................... 52
1.Werken vanuit een brede zorg ........................................................................................................... 53
2. Klastips............................................................................................................................................... 53
, DIDACTIEK 1
TIP: INHOUDSTAFEL VANBUITEN LEREN
Examen:
- toepassingsvragen
- geen opsommingsvragen
HOOFDSTUK 1: HOE LESGEVEN IN EEN WERELD VOL
COMPETENTIES?
Belangrijkste opdracht als leraar: uitdagende leeromgeving creëren voor de leerlingen.
Gevolg: ze zullen gemotiveerd zijn en zullen betrokken bijleren.
Uitdagende leeromgeving
= leeromgeving waarin de leerlingen uitgedaagd worden om iets bij te leren en waarin de voorwaarden tot leren
zo optimaal mogelijk worden georganiseerd. (wordt samengevat in het didactisch model).
Didactisch model uit het hoofd kennen (pg 46).
- We vertrekken vanuit de leerling.
- We gaan puzzelen rond, media, wie we zelf zijn, leerinhoud, hoe gaan we evalueren en de werkvormen.
- Zorgen ervoor dat we komen tot een uitdagende/ krachtige leeromgeving.
- We houden altijd rekening met algemene didactische principes/ handvaten= heeft je steun en richting
bij het uitwerken van je les.
Bij het opzetten uitdagende leeromgeving houden we bakens voor ogen:
a) De beginsituatie waaruit je vertrekt
b) De doelen die je wenst te bereiken
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fleurdelhaye. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.76. You're not tied to anything after your purchase.