PRETTY MODERN
Alexander Edmonds analyseert de populariteit van plastisch chirurgische ingrepen in Rio de Janeiro, Brazilië en
verbindt deze met schoonheidsidealen, hoge inkomensverschillen en consumptie.
Bij de enorme economische groei sinds de democratisering in 1989 is de schoonheidsindustrie en vooral
plastische chirurgie enorm gegroeid:
● Industrie is groter dan andere, rijkere, landen
● Groei gaat gepaard met een positieve houding tegenover plastische chirurgie
● Groei heeft plaatsgevonden in een land waar schoonheid en sensualiteit gewaardeerd wordt (plastische
chirurgie wordt in Noord-Amerikaanse en Europese cultuur geassocieerd met vervreemding van en afkeer
voor het lichaam)
Waarom is plastische chirurgie een groeiende industrie in een ontwikkelingsland dat bekend staat om de
omarming van sensualiteit en lichaamsgenot?
● Schoonheid, en de plastische chirurgie die deze schoonheid onderhoud of verbetert, is een middel voor
sociale mobiliteit van minder bedeelden in een moderniserende natie
● Plastische chirurgie is een uiting van compulsieve liefde voor het lichaam
Esthetica (aestethics): filosofietak over schoonheid en kunst; schoonheidsleer.
1. THE SELF-ESTEEM IN EACH EGO AWAKENS
Modernisering/democratisering Bloeiende consumentencultuur en marktstratificatie
● Sociale mobiliteit gecommodificeerd door schoonheid
● Consumeren van schoonheidspraktijken en het recht op schoonheid/plastica betekent de compensatie van
andere, niet gerealiseerde rechten (dankzij consumentencultuur mogelijk: identiteit werd steeds meer
geassocieerd met consumeren en producten kregen aanzien) - gezien door autoriteiten en chirurgen als
esthetisch defect, te verhelpen met plastica
Stratificatie: indeling van de bevolking naar sociale klassen; gelaagdheid in bevolking.
Filosofie van plastica: psychische gezondheid, waaronder hoog zelfvertrouwen, is onderlegd aan fysieke
gezondheid
● Voortgebracht door chirurgen
● Wordt ook cultureel geaccepteerd en heeft morele autoriteit
Rol van geschiedenis
Lichaamspolitiek speelt continue belangrijke rol bij het vormen van een nationale identiteit
● 19e eeuw: door embranquecimento suggereert de maakbaarheid van het lichaam
● 20e eeuw: de onderdrukking van fetisjisme bij de bevolking door de elite, waardoor lichaamspolitiek zelf
een fetisj werd - neiging naar fetisjisme bestond voor kolonialisme en bleef in een andere/esthetische vorm:
- Afgoderij bestond voor kolonialisatie (bepaalde objecten waren heilig), dit werd tijdens kolonialisatie door
elite gezien als barbaars
Embranquecimento: het ‘blanker’ maken van de bevolking door de elite.
,Fetisjisme: menselijke/magische eigenschappen toekennen aan producten;
● Marx: fetisj is een verwarring over de relatie tussen mensen en de producten die zij maken, grondstoffen
krijgen magische/bovennatuurlijke kwaliteit
● Benjamin: grondstoffen zijn moderne fetisj voor een droombeeld binnen de fantasie van de consument
● Schoonheid, handelswaren en moderne technologieën (waaronder plastica) werden een fetisj voor seks,
rijkdom en macht (sociale mobiliteit) - Seks, rijkdom en macht worden gecommodificeerd door schoonheid
● Edmonds gebruikt dit begrip om de commodificatie en fragmentatie van het vrouwenlijf te bespreken
● Seksuele en economische belangen worden hiermee vermengt
Commodificatie: toekennen van marktwaarde aan dingen die voorheen niet verhandelbaar waren (zoals
schoonheid - dit wordt bereikbaar door bijv. plastica of make-up, maar het is eigenlijk niet te koop).
Sociale mobiliteit: mogelijkheid van diegenen onder aan de klassenhiërarchie om omhoog op de sociale ladder
te klimmen/een hogere sociale positie te verkrijgen.
Authenticiteit versus globalisering
Globale invloeden krijgen een lokale invulling:
● Braziliaanse elite worstelde met de rest van het volk bij het vormen van een eigen, maar toch moderne,
identiteit (ze wilden bevolking blanker maken en ‘barbaarse’ praktijken afkappen)
● Bij de handel met Europa ging het vrouwenlijf centraal staan in de vorm van prostitutie en het erotiseren
van handelswaren
● Brazilië gebruikt globale beelden en technologieën selectief
2. BEAUTIFUL PEOPLE
Brazilië handhaaft een moderne identiteit gebaseerd op raciale en culturele ‘gemixtheid’, maar een nieuwe
identiteitpolitiek werkt hier tegenin.
Authenticiteit versus globalisering
Dominante raciale esthetiek:
● Ras wordt beschreven op basis van variaties in uiterlijk (fenotype), i.t.t. afkomst, mede dankzij het ‘mengen’
van verschillende rassen tijdens de koloniale periode
● Freyre: menging van rassen, mestiçagem, is nationale identiteit en schoonheidsideaal:
- Beschrijft de (niet natuurlijke, maar wel betekenisvolle) ‘origin myth’ van huidig Brazilië tijdens de
koloniale periode, waar veel verschillende ‘rassen’ mengde (mestiçagem ontstond)
- De origin myth diende als verhaal om het Braziliaanse volk te ‘binden’
● Mestiçagem is sindsdien ^ een dominant thema in de politiek en cultuur van Brazilië gebleven
Mestiçagem: (ideaal van de) menging van rassen.
Origin myth: verhaal van gedeelde oorsprong, een mythe (verklarend verhaal), met als doel de herkomst van
een natuurlijke of sociale wereld te beschrijven.
Steeds meer kritiek:
● Raciale democratie wordt gesuggereerd, maar mestiçagem verbergt slechts discriminatie
● Mestiçagem overstijgt raciaal onderscheid en benadrukt het ideaal van het ‘systematisch fokken’ van een
hybride persoon (geïnverteerde eugenetica) ‘overdreven’ raskenmerken worden samen met donkere
Brazilianen gestigmatiseerd en 'gecorrigeerd' met plastica
● Specifiek de gezichtskenmerken en het haar in Brazilië worden ‘blanker’ gemaakt bij het creëren van de
perfecte hybride persoon
, Activisten pleitten niet voor het over één kam scheren van alle rassen zoals bij mestiçagem, maar voor
samenleven van verschillende rassen (multiculturele/multi-etnische samenleving);
● Activisten en een grotere representatie van donkere Brazilianen in de media (bijv. schoonheidscampagnes)
Verschuiving in ideeën over ras en rasbewustzijn (zelfvertrouwen betekent hierbij rasbewustzijn en
zelfacceptatie) nieuwe mogelijkheden voor sociale mobiliteit van donkere Brazilianen
● De rol van schoonheid en plastica logisch, omdat de veranderingen plaatsvinden in de context waar
identiteit vaak wordt 'teruggebracht' naar het uiterlijk en waar burgerschap en consument vermengen
Rol van geschiedenis
● Witte ideaal in de geschiedenis:
- Blanker maken van het volk van elite
- Het willen lijken op Europa van elite
- Blanke mensen hadden eeuwen lang een hogere sociale positie en dominantie associatie blankheid en
een hogere sociale positie
● Komt terug in esthetische vorm:
- ‘Overdreven’ raskenmerken gestigmatiseerd en zoveel mogelijk ‘gecorrigeerd’
- Gezicht en haar (meest sociale onderdelen van lijf) ‘blanker’ gemaakt
Raciale democratie: gelijke stem en positie van elk ras, afwezigheid van raciale vooroordelen en raciale
discriminatie/racisme.
3. ENGINEERING THE EROTIC
De schijnbare tegenstelling tussen de Braziliaanse reputatie voor natuurlijke sensualiteit en de hoge mate van
interventiegeneeskunde op het vrouwenlijf.
Rol van geschiedenis
Oude opvattingen komen terug in esthetische vorm:
● Het 'corrigeren' van het postnatale lijf, populair, stamt af van een intieme hiërarchie:
- Intieme hiërarchie: huishoudsters uit de lage sociale klasse kwamen in seksueel contact met huis-
eigenaren uit hogere sociale klassen tijdens hun werk
- Seksuele relaties tussen huiseigenaren en huishoudsters reflecteren een scheiding in seksuele rollen van
huishoudsters en moederrollen van de vrouwen van huiseigenaren
Moederschap wordt nog steeds gezien als losstaand van seksuele verlangbaarheid; het lijf gemarkeerd
door moederschap wordt gestigmatiseerd
- Plastica kan gezien worden als compromis binnen dit ^ conflict
● Het 'corrigeren' van het postnatale lijf stamt af van de wettelijke patriarchie:
- Er bestond een oudere patriarchale controle over maagdelijkheid en een ideaal van maagdelijkheid
Sociale fantasie en archetypes
Sociale fantasie van model worden heerst enorm:
● Representeert het verlangen naar sociale mobiliteit en zichtbaarheid van de ‘onzichtbare’ mensen onder
aan de sociale ladder
● Huidhoudsters zijn nationale sekssymbolen en archetypes van vrouwelijkheid, maar hebben laagste sociale
positie
● Modellen zijn nationale sekssymbolen en archetypes van vrouwelijkheid, maar dan publiek (zichtbaar),
sociale mobiel en in hoge sociale positie
● Publieke zichtbaarheid en seksuele aantrekkelijkheid worden dankzij modellen met elkaar geassocieerd
Plastica wordt het transformerende middel om zichtbaarheid te verkrijgen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Melisse. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.22. You're not tied to anything after your purchase.