Summary
Samenvatting boek: Mens en Recht hoofdstuk 14 (strafrecht)
- Course
- Institution
- Book
In deze samenvatting wordt hoofdstuk 14 van het boek Mens en Recht samengevat. Dit hoofdstuk beschrijft het strafrecht.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
2 reviews
By: amberhartmankok • 1 year ago
By: simonegroenewegen • 5 year ago
Seller
Follow
ReneeMWD
Reviews received
Content preview
Samenvatting Mens en Recht hoofdstuk 14 – StrafrechtStrafbaar feit (delict), is als iemand een wettelijke regeling overtreedt en daar een straf op
staat. In de wet staat precies geschreven welke menselijke gedragingen strafbaar zijn.
Niet iedere dader die een strafbaar feit heeft gepleegd, hoeft ook strafbaar te zijn. Wanneer
iemand bijvoorbeeld handelde uit zelfverdediging is hij niet altijd strafbaar.
Binnen het strafrecht geldt er bescherming voor de betrokkene. Dit omdat het strafrecht erg
ingrijpen kan zijn. Zo gelden er ook een aantal principes:
- Iemand kan niet gestraft worden voor een feit dat niet strafbaar is gesteld in de wet.
Dit wordt het legaliteitsbeginsel genoemd.
- Iemand kan niet tweemaal voor hetzelfde feit worden gestraft.
- Wanneer er een nieuw artikel in het Wetboek van Strafrecht wordt geschreven, kan
iemand niet met terugwerkende kracht worden veroordeeld.
In het Wetboek van strafrecht staan gedragingen van personen die verboden zijn (materieel
strafrecht). Deze beschreven gedragingen in de wet worden strafbepalingen genoemd. In het
wetboek staat ook beschreven wat voor soort straf er op dat delict staat en wat de maximale
hoogte is voor het strafbaar feit.
Naast het wetboek van strafrecht staan er ook strafbepalingen beschreven in andere
wetboeken. Denk hierbij aan:
- De Opiumwet (drugs, het is verboden drugs te verhandelen en te bezitten).
- De Vuurwapenwet (het bezitten van vuurwapens zonder vergunning is strafbaar).
- De Wet op de uitgebreide identificatieplicht (het niet kunnen identificeren door
personen van 14 jaar en ouder is strafbaar).
- De Wegenverkeerswet (verkeersovertredingen zijn ook strafbaar).
- Strafbare feiten in een provinciale of gemeentelijke verordening (denk hierbij aan:
tippelen, demonstreren zonder vergunning).
Misdrijven en overtredingen
Strafbare feiten zijn onder te verdelen in misdrijven en overtredingen. Een misdrijf is (vaak)
een ernstiger delict dan een overtreding. In boek 2 van het Wetboek van Strafrecht staan alle
misdrijven en in boek 3 staan alle overtredingen. In de Wegenverkeerswet staat bij alles
apart aangegeven of het een misdrijf of een overtreding is. Hieronder zullen de concrete
verschillen tussen misdrijven en overtredingen worden weergegeven:
Misdrijven Overtredingen
Behandeling door de rechtbank Behandeling door de kantonrechter
Dader krijgt meestal een strafblad Dader krijgt geen strafblad
Sanctie is gevangenisstraf Sanctie is hechtenis
Voorbereidingen van een misdrijf kan Voorbereidingen van een overtreding zij n
strafbaar zijn niet strafbaar
Medeplichtigheid is mogelijk Medeplichtigheid is niet mogelijk
Poging tot het plegen van een misdrijf is Poging tot het plegen van een overtreding is
strafbaar niet strafbaar
,Een poging om een misdrijf te plegen is strafbaar, omdat het proberen ervan al gevaarlijk is
of gevaar oplevert. Iemand kan voor een “poging tot” is strafbaar wanneer er aan de
onderstaande voorwaarden is voldaan:
- De dader moet de bedoeling hebben gehad een strafbaar feit te plegen;
- Er moet een begin van uitvoering van het misdrijf zijn gemaakt;
- De dader heeft zelf niet in de hand gehad dat het misdrijf is mislukt. Als het aan hem
had gelegen zou hij het misdrijf hebben gepleegd. In de wet wordt dit geen vrijwillige
terugtred genoemd.
Sommige handelingen die dienen om een strafbaar feit te plegen zijn ook strafbaar, ook al is
er nog geen begin gemaakt met de uitvoering van het strafbaar feit. Denk hierbij aan dat de
dader opzettelijk voorwerpen, stoffen informatiedragers, ruimten en vervoermiddelen
bestemd tot het begaan van een misdrijf verwerft, invoert, doorvoert, uitvoert of voorhanden
heeft.
Bij strafbare voorbereidingen en een strafbare poging wordt de maximale hoofdstraf van het
misdrijf met een derde verminderd.
Iemand heeft een strafbaar feit geleegd wanneer diegene aan alles wat er in de strafbepaling
beschreven staat, heeft voldaan. In de strafbepaling wordt het delict omschreven (dit wordt
in het strafrecht delictomschrijving genoemd).
Voorwaarden voor strafbaarheid
Iemand is pas strafbaar als er voldoende bewezen is dat aan de volgende vereisten is
voldaan:
- Alles wat er in de delictomschrijving staat vermeld, moet zijn bewezen;
- Het moet duidelijk zijn dat het gepleegde feit in strijd is met de wet/ met het recht ( het
feit moet wederechtelijk onrechtmatig zijn gepleegd).
- Het moet duidelijk zijn dat de verdacht schuld heeft aan het gepleegde feit. De
gedragingen moeten aan hem te wijten zijn.
Strafuitsluitingsgronden
Het kan zijn dat iemand een delict heeft gepleegd maar dat hij toch niet wederechtelijk
(onrechtmatig) geeft gehandeld en dus niet schuldig is. De verdachte is dan niet strafbaar
voor het gepleegde feit. Strafuitsluitingsgronden zijn:
- Rechtvaardigingsgronden
- Schulduitsluitingsgronden
Ze zijn te vinden in art. 39-44 WvSr.
Rechtvaardigingsgronden
De verdachte heeft in feite een goed excuus voor zijn handelen. Hij heeft niet onrechtmatig
gehandeld. Vindt de rechter ook dat er sprake is van rechtvaardigingsgrond en wordt het
excuus van de verdachte aanvaard, dan is de verdachte niet strafbaar. De rechter ontslaat in
zo’n geval de verdachte van rechtsvervolging (hij kan niet meer door de wet vervolgt worden
voor zijn gepleegde feit).
, De bekendste rechtvaardigingsgrond is noodweer. Bij noodweer heeft de verdachte gebruik
gemaakt van het recht om zich te verdedigingen. Een kanttekening aan noodweer is, is dat
het lastig is om de grenzen van noodweer vast te stellen. Hoever mag iemand gaan om zich
te verdedigen? Hiervoor spelen een aantal criteria een rol:
- Er moet sprake zijn van een concrete echte aanval of aanranding waar iemand
zichzelf tegen moet verdedigen. De angst voor aanval is niet voldoende om je te
verdedigen. De verdediging moet noodzakelijk zijn.
- De verdachte moet onmiddellijk op de aanval/ aanranding hebben gereageerd. Hij
mag geen tijd hebben gehad om na te denken.
- Het middel waarmee iemand zich heeft verdedigd moet in verhouding staan met de
ernst van de daad van diegene die hem aanvalt.
Schulduitsluitingsgronden
De twee bekendste schulduitsluitingsgronden zijn:
- Noodweerexces
- Ontoerekeningsvatbaarheid
Iemand heeft wel een strafbaar feit gepleegd, maar wordt door de rechter niet schuldig
bevonden en kan daardoor worden ontslagen van rechtsvervolging.
Het verschil tussen noodweer en noodweerexces is dat, iemand bij noodweerexces veel
meer geweld heeft gebruikt dan nodig was om zich te verdedigen. Er moet sprake zijn van
extreme agressie die is ontstaan door extreme angst of paniek die werd veroorzaakt door de
aanval/ aanranding.
Bij ontoerekeningsvatbaarheid is de verdachte niet schuldig, omdat het gepleegde feit hem
niet aangerekend kan worden omdat er sprake is van een gebrekkige geestelijke
ontwikkeling of een psychische stoornis bij de verdachte. Er moet wel een verband zijn
tussen de stoornis of gebrekkige ontwikkeling en het gepleegde delict.
De rechter bepaald aan de hand van het advies van de psychiater of andere
gedragsdeskundige of er sprake is van ontoerekeningsvatbaarheid. Hij stelt vast of de
verdachte geheel ontoerekeningsvatbaar of enigszins verminderd toerekeningsvatbaar is.
Andere schulduitsluitingsgronden zijn:
- Psychische overmacht
- Onbevoegd gegeven ambtelijk bevel
Verschillende daders bij een strafbaar feit
- Medeplegen ( een medepleger is een dader die bewust meewerkt om een strafbaar
feit te plegen en op die manier betrokken is. Hij heeft de bedoeling gehad om samen
met iemand het strafbaar feit te plegen. Het hoeft niet zo te zijn dat iemand hier van
te voren bewust afspraken over heeft gemaakt, maar op hert moment van het plegen
moeten ze elkaar hierover begrijpen. Medeplegers worden net zo gestraft als de
plegers van het strafbare feit.
- Uitlokking ( is wanneer een persoon een andere persoon uitlokt om een strafbaar
feit te plegen. Dit doet hij door beloften, giften, geweld, misbruik van gezag,
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ReneeMWD. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.26. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now