Na zelf de toets meerdere malen over te hebben moeten doen, ben ik zelf aan de slag gegaan met een samenvatting.
Door het aantal herkansingen die door mij gemaakt zijn kon ik deze samenvatting maken met de juiste uitgangspunten en onderwerpen die in het tentamen voorkomen!
Samenvatting ontwikkelingspsychologie
6 e druk. Liesbeth van Beemen & Marieke Beckerman
Inhoudsopgave
Hoofstuk 1: Het terrein van ontwikkelingspsychologie..................................................................................... 3
1.1. Een definitie van ontwikkeling ............................................................................................................. 3
1.2. Kinder- en jeugdjaren: een afbakening ................................................................................................ 3
1.3. Ontwikkelingspsychologie in historisch perspectief ............................................................................. 4
1.4. Verklarend onderzoek .......................................................................................................................... 4
1.5. Meten in gedragswetenschappen ........................................................................................................ 5
Hoofdstuk 2: Ontwikkelingspsychologische theorieën ..................................................................................... 6
2.1. Aanleg of omgeving..................................................................................................................................... 6
2.2. De psychoseksuele ontwikkeling van Sigmund Freud .................................................................................. 6
2.3. Het cognitieve ontwikkelingsmodel van Jean Piaget................................................................................... 7
2.4. De leertheorie .............................................................................................................................................. 8
Hoofstuk 6: Het denken ................................................................................................................................... 9
6.1. Piagets visie op ontwikkeling..................................................................................................................... 10
6.2. Vier stadia van cognitieve ontwikkeling .................................................................................................... 10
6.3. De visie op cognitieve ontwikkeling volgens Lev Vygotsky (1896 – 1934) ................................................. 11
6.4. Bouwstenen van het informatieverwerkingsmodel ................................................................................... 12
6.5. Verwerkingsprocessen van het informatieverwerkingssysteem ................................................................ 13
6.6. Intelligentie, verschillen tussen kinderen. .................................................................................................. 13
6.7. Executieve functies – zelfsturing................................................................................................................ 13
6.8 Anders dan gemiddeld – Het hoogbegaafde kind ...................................................................................... 14
Hoofstuk 7: Temperament ............................................................................................................................. 14
7.1. Wat is temperament? ................................................................................................................................ 14
7.2. Temperament verschillen .......................................................................................................................... 15
7.3. Hoog sensitief temperament ..................................................................................................................... 16
7.4 Temperament en stabiliteit ........................................................................................................................ 16
7.5. Een modernere benadering: risico- en beschermende factoren ................................................................ 16
7.6. Kind beschrijvingen en de Big Five ............................................................................................................. 17
7.7. Anders dan gemiddeld – Angstig en verlegen ........................................................................................... 17
Hoofdstuk 8: Gehechtheid.............................................................................................................................. 17
8.1. Voorlopers van gehechtheidstheorie ......................................................................................................... 18
Samenvatting gemaakt door: Maayke Busman
, 8.2. Gehechtheidstheorie en haar evolutionaire achtergrond ......................................................................... 18
8.3. Ontwikkeling van gehechtheid .................................................................................................................. 19
8.4. Individuele verschillen ............................................................................................................................... 19
8.5. Waardoor wordt sensitiviteit beïnvloed? .................................................................................................. 21
8.6. Gevolgen van gehechtheidskwaliteit ......................................................................................................... 22
8.7. Anders dan gemiddeld ............................................................................................................................... 22
Hoofdstuk 9: Zelfconcept en identiteit ........................................................................................................... 23
9.1. Van zelfbesef naar zelfkennis .................................................................................................................... 23
9.2. Competentie, prestatiemotivatie en zelfvertrouwen. ................................................................................ 24
9.3. Identiteitsvorming volgens Erik Erikson ..................................................................................................... 25
9.4. Anders dan gemiddeld – de wegloper. ...................................................................................................... 27
Hoofdstuk 10: Moraliteit ................................................................................................................................ 27
10.1 Afbakening van het begrip ‘moraliteit’ ..................................................................................................... 27
10.2 Vroege kenmerken van morele ontwikkeling ........................................................................................... 28
10.3 De morele ontwikkeling volgens Piaget.................................................................................................... 28
10.4 Moraliteit volgens Kohlberg ..................................................................................................................... 29
10.5. Moreel gedrag en de sociale leertheorie ................................................................................................. 29
10.6. Anders dan gemiddeld – Gewetenloos? .................................................................................................. 29
Hoofdstuk 13: Kind en gezin ........................................................................................................................... 37
13.1 Ecologische systeemtheorie van Bronfenbrenner. .................................................................................... 37
13.2 Het gezin ................................................................................................................................................... 37
Hoofdstuk 14: School en peergroep ............................................................................................................... 41
14.1 De school .................................................................................................................................................. 41
14.2 De peergroep ............................................................................................................................................ 43
Samenvatting gemaakt door: Maayke Busman
,Hoofstuk 1: Het terrein van ontwikkelingspsychologie
1.1. Een definitie van ontwikkeling
Ontwikkelen kunnen we omschrijven als het doorlopen van een reeks toestanden. Om van de
ene toestand in een andere te raken is verandering noodzakelijk.
We vergelijken ontwikkeling met verandering, vooruitgang, rijping, groei, differentiatie en
leren.
Verandering en vooruitgang (progressie) zijn twee belangrijke kenmerken van ontwikkeling.
Menselijke ontwikkeling wordt voor een belangrijk deel bepaald door rijpingsprocessen.
Rijping staat voor verandering en vooruitgang op twee niveaus:
Van klein naar groot (groei)
Van eenvoudig naar complex (differentiatie)
Leren verwijst naar het verwerken van kennis en vaardigheden op basis van ervaring. Deze
ervaring doen we op door actief in contact te treden met de omgeving.
De ontwikkelingspsychologie houdt zich met twee fundamentele kwesties bezig:
Welke psychologische toestanden doorlopen individuen tijdens hun ontwikkeling?
Welke mechanismen zijn verantwoordelijk voor de overgang van de ene toestand naar de
volgende?
Er zijn twee manieren om de ontwikkeling van kinderen en jeugdigen te beschrijven:
Uitgaan van leeftijdsindeling
Ontwikkeling per domein
Om goed inzicht te krijgen in ontwikkeling willen we weten wat eraan voorafging. Hoe verliep
het proces? Daarom is er in dit boek gekozen om de ontwikkeling per domein te beschrijven.
1.2. Kinder- en jeugdjaren: een afbakening
Leeftijdsindeling:
Ontwikkelingsfase Leeftijd Omgeving Kenmerken
Babyperiode 0 – 12 Gezin, - Snelle groei van ontwikkeling
maanden kinderopvang - Geheel afhankelijk van zorg en
bescherming
- Eerste gehechtheidsrelatie
Peuterperiode 1 – 4 jaar Gezin, - Door beweging en spraak
kinderopvang, meer autonoom
peuterspeelzaal - Denkt en handelt
egocentrisch
Kleuterperiode 4 – 6 jaar Gezin, groep 1 – - Sociale ontwikkeling neemt
2 van de toe
basisschool, - Speelt met veel fantasie
naschoolse
opvang
Samenvatting gemaakt door: Maayke Busman
, Schoolperiode 6 – 12 jaar Gezin, groep 3 – - Cognitieve ontwikkeling staat
8 basisschool, centraal
buurt, - Sociale contacten verbreden
naschoolse zicht
opvang, sport-
en/of
hobbyclub
Adolescentie 12 – 18 jaar Gezin, - Lichamelijke verandering door
voortgezet puberteit
onderwijs, - Begin seksuele belangstelling
leeftijdgenoten - Identiteitsontwikkeling
(peers)
1.3. Ontwikkelingspsychologie in historisch perspectief
Twee verlichte filosofen
John Locke (1632 – 1704)
Tabula Rose principe.
- Een kind komt als onbeschreven blad ter wereld
- Opgedane ervaringen bepalend voor de verdere levensloop
- Strikte opvoeding resulteert in optimale zelfdiscipline en vorming van geest.
- Nurture
Jean-Jacques Rousseau (1712 – 1778)
- Het gevoel staat centraal
- Gelooft in de aangeboren goedheid van de mens
- Het onbedorven kind zou met zijn nieuwsgierigheid en tomeloze energie slechts
ruimte, respect en stimulans nodig hebben.
- Zo min mogelijk beknotting of correctie.
- Nature
Het eerste onderzoek naar kinderen
Charles Darwin (1809 – 1882)
- Orgins of species (evolutietheorie)
- Observeerde zijn eigen zoons, niet objectief.
- Wilde verdere steun voor zijn evolutietheorie vinden.
- Vestigde zijn aandacht op het gedrag van kinderen.
1.4. Verklarend onderzoek
Om onderzoek wetenschappelijk te kunnen noemen, moet het aan een aantal eisen voldoen:
- Steven naar waarheid.
- Objectiviteit
- Rationaliteit
Om te bewijzen dat een onderzoek aan die criteria voldoet, moet de wetenschapper ervoor
zorgen dat een buitenstaander de uitspraken van controleren.
Samenvatting gemaakt door: Maayke Busman
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maaykebusman64. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.39. You're not tied to anything after your purchase.
