HC1
De gehechtheidstheorie beschrijft het belang van veilige relaties met significante figuren
voor de ontwikkeling van veerkracht en welzijn.
- Er wordt onderscheid gemaakt tussen veilige en onveilige hechting
- Door sensitief en responsief op een kind te reageren voelt een kind zich veilig genoeg
om de omgeving te gaan exploreren (functie van veilige basis).
- Nabijheid is een belangrijk concept voor de gehechtheidstheorie.
- Universeel (geldt in alle contexten - culturen).
Veerkracht: een dynamisch proces met persoonlijke sterke punten, externe bronnen en de
aanwezigheid van externe, grotere ondersteuningssystemen die het mogelijk maken om
situaties van crisis en tegenslagen te overwinnen.
Bij vreemde situatie procedures zijn er 3 verschillende attachment stijlen:
- Secure attachment style
- Anxious/ambivalent attachment style
- Avoidant attachment style. (Dit zijn vaak kinderen die hun emoties onderdrukken)
Veiligheid, warmte en geborgenheid zijn belangrijker dan eten voor kinderen en hun
ontwikkeling.
Sensitiviteit ouder (voorwaarde voor exploratie) mentale representatie kind (emotionele
veiligheid en zelfwaardering Exploratie omgeving.
Gehechtheidsrelatie: een relatief langdurige band waarin de partner belangrijk is als een
uniek individu en niet inwisselbaar is met anderen. Dus een speciale emotionele band die:
- Een duurzaam, exclusief (uniek) karakter heeft.
- Niet per definitie wederkerig is.
- Een belangrijke context biedt voor het (leren) reguleren van emoties.
De gehechtheidsband is dus meer dan een affectieve band.
- Onderscheidend kenmerk: het zoeken van veiligheid bij de partner.
Relaties met professionele opvoeders als gehechtheidsrelaties:
- Relatie met professionele opvoeders, in vergelijking tot relaties met ouders, is
o Niet langdurig (meestal heb je maar 1 of 2 jaar dezelfde leerkracht).
o Niet exclusief (je hebt te maken met verschillende medewerkers en de
aandacht wordt gedeeld met meerdere kinderen).
- Maar toch gelijkenissen: vergelijkbare reacties bij stress:
o Veilige haven: nabijheid bij stress.
o Veilige basis: voor exploratie omgeving (als een leerkracht erbij is, voelen
kinderen zich veilig genoeg om op onderzoek uit te gaan).
Professionele opvoeders als potentiële gehechtheidsfiguren:
- Jonge kinderen (kinderopvang, kleuters) - deze kinderen kunnen nog niet voor
zichzelf spreken, dus hebben zij een zo’n figuur nodig om aan te hechten, om te
kunnen functioneren.
, - Kinderen uit bepaalde risicogroepen. Kinderen die in een nieuwe klas komen en
bijvoorbeeld niemand kennen hechten zich al snel aan een juf voor veiligheid.
- Kinderen in overgangssituaties. Kinderen die verhuizen of van school veranderen
ervaren veel stress en hebben behoefte aan een veilige haven bij de juf.
- Kinderen die lijden onder (duurzaam) stress in het gezin. deze kinderen zijn vaak
op zoek naar een veilige haven en vinden die dan bij leerkrachten.
- Kinderen in de jeugdzorg. Wanneer je je ouders bijna niet meer ziet en je
daardoor veel stress ervaart, kunnen leerkrachten/leiders functioneren als een
gehechtheidsfiguur.
Emotionele veiligheid:
- Dit is een noodzakelijke voorwaarde om te kunnen functioneren (maken van
schoolwerk en/of spelen met andere kinderen).
o Alternatieven (wanneer je je niet veilig voelt en/of geen hechtingsfiguur
vindt): passiviteit, agressie, drugsgebruik.
- As het zelf niet lukt om je veilig te voelen, heb je een hechtingsfiguur nodig (daarom
wordt er gedacht dat een gehechtheidsrelatie met andere figuren dan de ouders
belangrijk is om kwetsbare kinderen emotioneel veilig te blijven laten voelen.
Dus: voor risicokinderen kan een professionele opvoeder heel goed een hechtingsfiguur zijn.
Er vinden gelijkenissen plaats tussen ouder-kind gehechtheid en professionele opvoeder-
kind gehechtheid/relatie - op het moment dat een kind een goede band heeft met zijn/haar
ouders kan hij/zij automatisch makkelijker klikken met professionele opvoeders.
Compenserende rol hechting professionele opvoeder - Vindt plaats wanneer kinderen geen
goede band hebben met hun ouders/zich niet veilig voelen bij hun ouders. Echter, is het dan
veel lastiger om gehecht te raken aan professionele opvoeders.
Verder is het van belang dat de gehechtheidsrelatie affectief en sensitief is.
Mentale representaties:
- Intern werkmodel = gevoelens, gedachten, verwachtingen over zichzelf, de
relatiepartner en de onderlinge relatie.
o Gebaseerd op vroegere ervaringen met relaties/interacties met belangrijke
anderen.
o (mede)bepalend voor toekomstig gedrag binnen de (nieuwe) relatie.
Schoolcontext:
- Door de gehechtheidstheorie is er veel meer aandacht gekomen voor de sociaal-
emotionele rol van de leerkracht Een leraar kan functioneren als een veilige haven
en veilige basis voor leerlingen bovenop de didactische rol.
o Lang niet altijd ‘echte’ gehechtheidsrelatie.
- Focus ligt dus heel vaak op de affectieve kwaliteit van dyadische (1 op 1) leerkracht-
leerling relaties.
- De gehechtheidstheorie is vaak een basis voor interventie.
,Relaties met oudere leerlingen:
- Oudere leerlingen: beschikbaarheid van de leerkracht als een veilige basis is het
belangrijkste voor hen.
o Veilige haven is niet heel belangrijk meer, aangezien deze oudere leerlingen
zelfs al reeds met stress hebben leren om te gaan.
- En: meer algemeen het belang van de affectieve kwaliteit van de relatie met de
leerkracht (nog steeds belangrijk in deze leeftijdscategorie dus).
Kinderopvang
- Hier wordt onderscheid gemaakt tussen dyadische (1 op 1) sensitiviteit en
groepssensitiviteit
- Pedagogisch medewerker kan bij deze groep goed als secundaire gehechtheidsfiguur
gezien worden.
- Compenserende rol van de pedagogische medewerkers voor de kinderen die niet
veilig gehecht zijn aan hun ouders. De kinderen kunnen zich, met wat meer moeite,
wel veilig hechten aan de pedagogisch medewerkers.
Attachment based child care: Een kinderdagverblijf dat de veilige gehechtheid van kinderen
aan hun verzorgers wil verbeteren (interventie op basis van de gehechtheidstheorie). Hierbij
wordt er voldaan aan drie dimensies:
- Training van pedagogische medewerkers: hierdoor wordt hen bekend gemaakt wat
voor belangrijke rol zij hebben voor kinderen in de kinderopvang (veilige haven en
basis).
- Sleutelfiguur (een ‘vooraanstaande belangrijke’ volwassene) en kleine kind-verzorger
ratio.
- Samenwerking met ouders.
Secundair hechtingsfiguur: een figuur dat tijdelijk en/of aanvullend de gehechtheidsrol van
primaire hechtingsfiguren (ouders) kan vervullen.
Jeugdzorg:
- Hulpverleners kunnen functioneren als tijdelijke gehechtheidsfiguren.
o Psychiatrische stoornissen stimuleren gehechtheidsgedrag/zoeken van
nabijheid en/of veiligheid interne en externe veiligheid worden bedreigd
vanwege die psychiatrische stoornissen.
o Psychiatrische instelling als veilige basis voor cognitieve en affectieve
exploratie.
- Hechtingsproblemen kunnen een verklaring zijn voor de gedragsproblemen.
- Hulpverleners gaan soms in de jeugdzorg werken omdat zij zelf hechtingsproblemen
hebben. Hierdoor wordt het extra lastig om wel hulp te kunnen bieden aan de
cliënten.
Tips voor interventie jeugdzorg:
- Empathisch luisteren naar de verhalen van deze kinderen en ruimte geven voor
pijnlijke ervaringen hierdoor worden het geen onverwerkte problemen.
- Informatie moet op de juiste manier aangeboden worden (niet bedreigend).
- Werken aan vertrouwensrelatie en zorgen voor veilige basis.
, - Consistentie hulpverleners is heel erg belangrijk! (Dezelfde regels en handelingen
voor elke hulpverlener en een vaste hulpverlener voor elke persoon).
o Wisselingen op tijd aankondigen.
HC2
De Nederlandse kinderopvang: Kinderdagverblijf, peuterspeelzaal/voorschool, gastouder,
buitenschoolse opvang.
Standaard schema voor pedagogische kwaliteit: (structure process outcome)
- Structurele kwaliteit (groepsgrootte, beroepskracht-kind ratio, opleiding, leeftijd in
groep) proceskwaliteit ontwikkeling van kinderen.
Proceskwaliteit: wat je in een micro-omgeving ervaart/voelt aan interacties hebben met
andere kinderen, leidsters, materialen en omgeving.
- Kortom alles wat je direct ervaart is proceskwaliteit en dit is de motor van de
ontwikkeling van kinderen).
Pedagogische kwaliteit NLse kinderopvang:
- Voldoende:
o Ruimte & meubilering.
o Taal
o Activiteiten (matig)
o Interacties
o Programma.
Interactievaardigheden staf:
o Emotionele ondersteuning
o Structureren en grenzen stellen.
o Praten en uitleggen.
o Gedragsregulatie.
- Onvoldoende
o Geletterdheid
o Rekenen
o Activiteiten (PSZ/VVE)
BSO
o Deel materiaal: taal en denken, natuur, video/tv, muziek/dans/drama.
Interactievaardigheden staf:
o Educatieve ondersteuning
o Ontwikkelingsstimulering
o Begeleiden van interacties.
Globale proceskwaliteit: de kwaliteit van de leefomgeving met de ruimte, de inrichting van
de ruimte, de materialen, het dagprogramma en de activiteiten die worden ondernomen.
Kinderen zoeken veen nabijheid (zoeken) bij de persoon waaraan zij gehecht zijn.
Globale proceskwaliteit kinderopvang:
Voldoende:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller juliabakkerr. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.94. You're not tied to anything after your purchase.