Dit is een uitgebreide samenvatting van het vak Functieleer, deel 2 (jaar ). Het bestaat uit alle powerpoints met veel notities van tijdens alle lessen / weblectures.
Eerste examenpoging: 16/20
A. Leerpsychologie (Frank Baeyens)
B. Motivatie & Emotie (Agnes Moors)
C. Taal (Anne White / Gert Storms)
D. Hogere cognitie (Walter Schaeken)
MICHELLE DE BELSER
Examen met criteriumvragen (meestal minder dan
de helft juist hebben om erdoor te zijn)
,DEEL 1: LEERPSYCHOLOGIE
H1 BASISCONCEPTEN EN DEFINITIES (DEELS ZELFSTUDIE)
• Fundamentele kenmerken van leren
o Leren en andere vormen van gedragsverandering
o Leren, performantie, en niveaus van analyse
o Een definitie van leren
• Naturalistische versus experimentele observaties
• Het “fundamentele” leerexperiment
o Het controleprobleem bij onderzoek naar leren
o De “algemeen-proces” benadering bij de studie van leren
o Het gebruik van proefdieren in leer-onderzoek
OMSCHRIJVINGEN “LEREN”
NIET-LEERPSYCHOLOGEN
• studeren, “schools leren”
o Leren rekenen, schrijven
o Spaans, statistiek, leerpsychologie leren
• een (motorische/perceptuele) vaardigheid, techniek, procedure onder de knie krijgen
o Leren lopen, fietsen, typen, zwemmen
o Leren schilderen, timmeren, bier brouwen, viool spelen, wijn proeven
VAN DALE → 11 BETEKENISSEN, OA:
• studeren, leren voor “beroep x”
• een kundigheid, bedrevenheid verwerven
• zich een gewoonte eigen maken (“door zijn vrienden heeft hij leren liegen”)
• wijzer maken, doen inzien (“de ondervinding leert dat...” “dat zal je leren!”)
LEREN IN LEERPSYCHOLOGIE
Omvat dit alles, en nog veel meer:
• Niet enkel “intentioneel”, “bewust”, “expliciet“ leren, ook incidenteel, niet-bewust, impliciet
o Angstig leren zijn voor honden (worden hier niet mee geboren, onbewust ‘aangeleerd’)
o Sound van Lana Del Rey leren herkennen (luistert enkele nummers, herkent nadien nieuw lied; niet
bewust ‘nu ga ik haar liedjes bestuderen om haar sound te leren herkennen’)
o Je weg in Leuven leren kennen (kan stadsplan bestuderen (bewust) of veel rondwandelen)
• Niet enkel leren bij mensen, ook leren bij alle andere diersoorten (inzichten vaak oorsprong in OZ dieren)
o Vaak duiven/ratten onderzocht
o Van zeeslakken over fruitvliegjes en bijen tot mensapen
• Niet enkel “gesofisticeerde”, ook “basale vaardigheden” (zaken waar je niet bij stilstaat, wel gevolg v leren)
o Aangezichten, stemmen leren herkennen
o Coördinatie bewegingen of beweging/perceptie bij acties (bv. fietsen, stappen, paardrijden)
o Telefoon leren opnemen bij rinkelen, pull aan als koud..
• Niet enkel leren “doen”, maar ook leren “niet te doen” (inhibitorisch leren is even belangrijk!)
o Leren zwijgen (= niet babbelen) in hoorcollege
o Leren stilzitten (= niet bewegen) bij tandarts
• Niet enkel motorisch-perceptueel-cognitief, ook emotioneel-affectief leren
o vrees voor spinnen, liften, enge ruimtes
o Koffie/alcohol leren lekker vinden, spruitjes slecht (geur goed/slecht vinden is leerproces)
• Niet enkel bij kinderen/jongeren, maar het hele leven door
1
,DEFINITIE “LEREN”
• Leren is hét middel waardoor dieren hun gedrag duurzaam wijzigen, met als doel een betere afstemming
op (veranderingen in) de leefwereld (gedragsmatige/neuronale “plasticiteit”)
• Leren wordt geïdentificeerd door een gedragsverandering (in bepaalde situatie)
• Deze gedragsverandering kan zowel een toename (of: verschijnen) als een afname (of: verdwijnen) van een
bepaalde respons inhouden
• Er moet een wijziging van gedrag aanwezig zijn als we willen spreken over leren!
• Zelfde prikkel of stimulus moet andere reactie uitlokken op 2 verschillende momenten!
• Bv ziet hond: reageert ene moment op een manier en andere moment op andere manier
• → Niet per se leren! Ook andere oorzaken
o Evolutie, leren, maturatie, vermoeidheid, stimulusverandering, motivatie…
o Andere oorzaken gedragsverandering uitsluiten om te besluiten dat er leren heeft plaatsgevonden
LEREN = RELATIEF DUURZAME GEDRAGSVERANDERING
• Oorzaken van tijdelijke, niet-duurzame gedragsverandering (≠ leren)
o Vermoeidheid (effecten zijn omkeerbaar)
o Tijdelijke veranderingen in fysiologische / motivationele toestand (arousalniveau, honger,
sekshormonen) → reactie op eten verandert afhankelijk van veel/weinig honger
o Tijdelijke veranderingen in omgevingsstimuli (bv. licht plots uit/steentje in schoen)
• Gewijzigde respons niet alleen zichtbaar op moment 2 maar ook op latere moment !
LEREN = RELATIEF DUURZAME GEDRAGSVERANDERING VEROORZAAKT DOOR SPECIFIEKE ERVARINGEN
Andere oorzaken van relatief duurzame gedragsverandering (≠ leren)
• Fysieke / fysiologische / neuronale maturatie & groei (cfr. ontwikkelingspsychologie)
• Maturatie en groeieffecten leiden tot gedragsveranderingen: niet gelijk aan leren!
o géén (of minder) inbreng specifieke “ervaring”
o Niet beperkt tot één bepaald soort gedrag (in één bepaalde situatie)
o MAAR: soms interacties, onderscheid niet steeds even duidelijk…
o Bv zangpatroon zangvogels:
▪ Merel van bij geboorte isoleren: geen contact met soortgenoten, niet blootgesteld aan
zang: kan dit nooit! → Input omgeving dus wel belangrijk geweest; kwestie van maturatie
belangrijk maar niet enige noodzakelijke! Interactie
▪ Blootstelling aan soortgenoten in bepaalde tijd van het leven (bv eerst isoleren en nadien
blootstellen aan gezang: te laat!) eerst blootstellen en nadien isoleren: kunnen het wel
o Bv visueel systeem katten
▪ Veel rijping mogelijk als kitten tov als volwassen kat: rijping van brein MAAR ook input
omgeving nodig! Indien enkel blootgesteld als kind aan horizontale en verticale lijnen =
nadien nooit meer kunnen discrimeneren van schuine lijnen!
▪ Dus rijping in essentie geen input nodig, maar vaak toch bepaalde kritische momenten
input nodig zodat rijpingsprocessen tot uiting kunnen komen.
2
, MATURATIE VERSUS LEREN
• Leren veronderstelt oefening of ervaring(en) die specifiek in verband staan met het geleerde gedrag,
maturatie niet (althans niet in principe)
o Ervaring/oefening bij leren kan variëren van éénmalig (“one-trial learning”, bv. hete kachel
vermijden) tot erg veel (bv. solist viool worden), maar het is hoe dan ook noodzakelijk om van
“leren” te kunnen spreken
• Gedragsveranderingen veroorzaakt door leren zijn relatief specifiek/beperkt tot het geleerde gedrag in vgl.
met effecten maturatie
o Vgl.: effecten van maturatie grijpbeweging leren koken op elektrisch fornuis
o Maar: er is wel een zekere mate van “generalisatie” van het geleerde gedrag mogelijk naar
gelijkaardige situaties/gedragingen !
LEREN ≠ GEDRAGSVERANDERING DOOR EVOLUTIE
• Duurzame (gedrags-)verandering over generaties binnen individueel leven
• Maar: vermogen tot (bepaalde vormen van) leren zélf is product van evolutie
• Transgenerationele effecten ≠ leren!!!
• Gaat over leven van 1 individu (geboorte tot dood; de veranderingen hierin)
• Planten leren niet! Mensen wel als resultaat van evolutie
LEREN = RELATIEF DUURZAME VERANDERING IN GEDRAGSPOTENTIEEL
Gedrag wordt mee gedetermineerd door motivatie en stimulusconditie (niet enkel door leren!)
• Leren ≠ performantie (=vermogen om goed te presteren)
o Performantie is functie van: motivatie, stimuluscondities en het “geleerde”
o Afwezigheid gedragsverandering ≠ afwezigheid leren!!!
• Wel gedragsverandering nodig om te besluiten dat er leren is geweest!
• “Behaviorally silent” learning
o Bv. ratten doolhof leren met/zonder reward → telkens sneller en efficiënter eten vinden (zelfde
route) als in doelhokje geen eten is: verkennen evenveel maar trager!
o Wilt niet zeggen dat ze niets geleerd hebben maar geen motivatie om mentale map toe te passen
o Indien die groep op dag 11 bv ook eten krijgt → bijna onmiddellijk op niveau eerste groep (die
direct eten kregen). DUS geen gedragsverandering in begin, wel geleerd maar niet toegepast!
o Autorijden
• Stimulus-stimulus (S-S) leren
o Associatie rode kleur aardbei - rijpheid
NIVEAUS VAN ANALYSE “LEREN”
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller michelledebelser1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.26. You're not tied to anything after your purchase.
