Inhoud
Bijeenkomst 2 – Parlementaire controle............................................................................................1
Taak 2.1 – Parlementaire middelen....................................................................................................2
Discussiepunten............................................................................................................................13
Taak 2.2 – Kamer zet zwaarste middel in: parlementaire enquête naar toeslagenaffaire................15
Taak 2.3 – Rutte zwaar gehavend na motie van afkeuring, maar hij stapt niet op...........................22
1
,Taak 2.1 – Parlementaire middelen
De toeslagenaffaire gaf onverwacht een enorme slinger aan het debat over het inlichtingenrecht van de
Kamers. We zagen in de vorige bijeenkomst al dat in de Nederlandse praktijk er eerder sprake is van
een monistische regeercultuur. Uitvoerige regeerakkoorden liggen hieraan ten grondslag. Toch blijft
het de taak van het parlement om de regering te controleren. Maar heeft het parlement (Tweede en
Eerste Kamer) wel voldoende controlemiddelen om de regering ter verantwoording te roepen? Wordt
hier voldoende en effectief gebruik van gemaakt? Bespreek de verschillende controlemiddelen en
probeer hierbij ook aansluiting te vinden in het RvO TK en RvO EK. Welke ruimte hebben
bewindspersonen om aan de verplichting van het geven van inlichtingen te voldoen? Is de
inlichtingenplicht afdwingbaar?
LEERDOELEN
Welke parlementaire controlemiddelen/ -instrumenten hebben de Tweede en de Eerste kamer
tot hun beschikking om de regering te controleren? Ga hierbij in op:
Het nieuwe Reglement van Orde Tweede Kamer is hier te vinden; het oude is hier te vinden.
Het Reglement van Orde van de Eerste Kamer is hier te vinden.
De Tweede Kamer De Eerste Kamer
Het interpellatierecht Het interpellatierecht
Art. 68 jo art. 12.6 RvO TK. Zie tevens de Art. 68 jo art. 139 RvO EK. Zie tevens de
verschijningsplicht: art. 69(2) Gw. verschijningsplicht: art. 69(2) Gw.
Wat is het?
Het interpellatierecht is de oudste vorm van vragenrecht. Middels dit recht kan een minister in een
plenair Kamerdebat ter verantwoording worden geroepen en kunnen de benodigde inlichtingen
worden gevraagd. Een dergelijk debat kan eindigen in een Kameruitspraak in de vorm van een motie.
Bijzonderheden
Toestemming van de Kamer is nodig voordat men een interpellatie mag houden: minimaal 30
leden. Dit omdat het de normale vergaderorde verstoort. Een spoedinterpellatie is mogelijk,
maar komt niet vaak voor.
Voordeel interpellatierecht is dat Kamerleden het debat kunnen domineren door goede vragen
te formuleren, tevens kan het Kamerlid in de eerste termijn niet geïnterrumpeerd worden. Iets
wat tegenwoordig zeldzaam is..
Waarom wordt het interpellatierecht tegenwoordig minder gebruikt?
1) Op de eerste plek vanwege het toegenomen monisme: er is meer contact tussen de Kamer en
de bewindslieden in Kamercommissies;
2) Op de tweede plek, en in het verlengde hiervan, ligt het wekelijkse mondelinge vragenuurtje
waarbij Tweede Kamerleden de bewindslieden aan de tand kunnen voelen;
3) Op de derde plek staat het feit dat men steeds meer gebruik maakt van het dertigledendebat.
Dit laatste is aantrekkelijker, omdat het vormvrij mag (van tevoren geen schriftelijke vragen
indienen, etc.)
De Tweede Kamer De Eerste Kamer
Het vragenrecht Het vragenrecht
Schriftelijk: art. 12.1 en 12.2 RvO TK Schriftelijk: art. 140 RvO EK. Zij kent
Termijn antwoorden: binnen 3 weken. geen verplichte antwoordtermijn, de
2
, Mondeling tijdens het vragenuurtje: art. Tweede Kamer kent dit wel.
12.3 – 12.5 RvO TK De Eerste Kamer kent géén mondeling
vragenrecht.
Wat is het?
Het interpellatierecht gaf aan de Kamers een belangrijk instrument om ministeriële
verantwoordelijkheid te effectueren – het is echter een middel van de Kamer. Individuele Kamerleden
wensen ook een tool, en daarom werd het vragenrecht geïntroduceerd.
De Tweede Kamer De Eerste Kamer
Het begrotingsrecht Het begrotingsrecht
Art. 105 Gw; aanpassen kan middels moties en Art. 105 Gw; aanpassen kan middels moties,
amendementen. niet middels amendementen.
Wat is het?
De behandeling van de begroting heeft zich ontwikkeld tot de belangrijkste periodieke politieke
gedachtewisseling tussen parlement en kabinet over het te voeren en het gevoerde beleid. Het vervult
de autorisatiefunctie (autoriseren van de bedragen die de regering maximaal mag uitgeven als
beheerder van de staatskas); de keuzefunctie; de macro-economische functie; de beheerdersfunctie; en
de controlefunctie.
De Tweede Kamer De Eerste Kamer
Het ‘motierecht’ Het ‘motierecht’
Art. 7.30 RvO TK Art. 93 RvO EK
Let op de sluimerende werking van de
vertrouwensregel.
Komt uitvoering ter sprake in de laatste taak.
De Tweede Kamer De Eerste Kamer
Controle Europees beleid Controle Europees beleid
Als lidstaat van de Europese Unie heeft Als lidstaat van de Europese Unie heeft
Nederland te maken met besluitvorming op het Nederland te maken met besluitvorming op het
Europese niveau. De Tweede Kamer is op Europese niveau. De Eerste Kamer is op
verschillende manieren betrokken bij het verschillende manieren betrokken bij het
controleren van Europese besluitvorming én bij controleren van Europese besluitvorming én bij
de controle op nationale wetgeving die is de controle op nationale wetgeving die is
afgeleid van Europese besluiten. afgeleid van Europese besluiten.
Inlichtingen over vredesmissies Inlichtingen over vredesmissies
Art. 100 Gw. Het doel van het parlement was Art. 100 Gw. Het doel van het parlement was
het bewerkstelligen van een parlementair het bewerkstelligen van een parlementair
instemmingsrecht. Dit werd slechts een instemmingsrecht. Dit werd slechts een
inlichtingenrecht, hetgeen niet eens materieel is: inlichtingenrecht, hetgeen niet eens materieel is:
de bestendige gewoonte ontbreekt. de bestendige gewoonte ontbreekt.
Onderzoeksrechten Onderzoeksrechten
Parlementair onderzoek (art. 12.10 RvO Parlementair onderzoek (art. 130 RvO
TK) EK)
Parlementaire ondervraging Parlementaire ondervraging
Parlementaire enquête (art. 70 Gw; art. Parlementaire enquête (art. 70 Gw; art.
12.9 RvO TK ; Wet parlementaire 128 en 129 RvO EK ; Wet
enquête) parlementaire enquête)
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller robinUM. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.20. You're not tied to anything after your purchase.