SOCIALE GRONDRECHTEN
VERKENNEN
INLEIDING
De sociale grondrechten
Sinds 1994 verankerd in de Belgische grondwet
o Dit maakt ze afdwingbaar
Komen terug in Artikel 23
o “ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden”
MENSWAARDIG BESTAAN =
Uitdrukking van een tijdsgebonden, maatschappelijk aanvaard consensus
Vertaald in de grondrechten en de sociale grondrechten, opgenomen in de grondwet
Inhoud kan je niet los zien van de algemene rechten van de mens en de kenmerken van onze
welvaarts- of verzorgingsstaat
-Verschil “grondrechten” en “sociale grondrechten”
GRONDRECHTEN
o =mensenrechten
o Geheel van universele rechten die voorwaarden creëren om mensen een vrij en
menswaardig leven te garanderen
o Te vinden in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens
Intentieverklaring
o Zijn niet afdwingbaar, niet bindend
o Iedereen kan er aanspraak op maken
o Kritiek: te westers (Liberté, fraternité, egalité)
o Opgedeeld in 3 categorieën, 3 generaties
EERSTE generatie mensenrechten
Burgerrechten en politieke rechten
De klassieke grondrechten, terug te vinden in de grondwet
Doel: bescherming bieden van de burger tegen willekeurige overheidsinmenging
Veeleer passief: vrijheid van de burger staat centraal, de overheid moet niet veel ingrijpen
Deze rechtsstaat moet de burger beschermen
TWEEDE generatie mensenrechten
Economische, sociale en culturele rechten
Sociale grondrechten die zijn opgenomen in de grondwet
Nadruk op “sociale rechtvaardigheid”
Appel aan de overheid om deze rechtvaardigheid ook waar te maken
o Iedereen recht op een menswaardig leven geven
Actief: dit vereist een actieve rol van de overheid, een actieve staatsinterventie
1
, OVERZICHT SOCIALE GRONDRECHTEN IN BELGIË
ARBEID WONEN SOCIALE BIJSTAND
Recht op arbeid
Recht op behoorlijke huisvesting (=wonen)
Recht op sociale zekerheid en sociale bijstand
Recht op gezondheid en geneeskundige bijstand (preventief en curatief)
Recht op een gezond leefmilieu
Recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing
Recht op onderwijs, met eerbiediging van de fundamentele rechten en vrijheden
DERDE generatie mensenrechten
Collectieve rechten (solidariteitsrechten)
Worden niet toegekend aan een individu, maar aan een collectief
o Land of volk
o Om uitbuiting tegen te gaan
!opmerking!
o Derde generatie kan soms botsen met de andere twee
SOCIALE ZEKERHEID, SOCIALE BIJSTAND EN SOCIALE
BESCHERMING
Sociale zekerheid
Eerste vangnet
Inkomen die je ontvangt als je actief bent op de arbeidsmarkt
Drie stelsels
o Werknemers
o Zelfstandigen
o Ambtenaren
Je bouwt je rechten zelf op door zekerheidsbijdrage te betalen op inkomen uit arbeid
o Betaal je aan je werkgever
2 soorten inkomens
o Vervangingsinkomen (wanneer je arbeid tijdelijk of definitief wegvalt)
Werkloosheid
Rust- en overlevingspensioen (overlevingspensioen: als partner overlijdt, gaat
pensioen over op jou)
Arbeidsongevallenverzekering
Beroepsziekteverzekering
2
, Ziekteverzekering
Jaarlijkse vakantie
o Aanvulling op inkomen (wanneer je bijkomende sociale last (kosten) hebt)
Geneeskundige verzorging
Gezinsbijslag
Extra voordelen als je aangesloten bent bij een mutualiteit
RIZIV: Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering
HZIV: Hulpkas Ziekte- en Invaliditaitsverzekering (overheidsinstelling)
Terugbetaling doktersbezoek?
o Geconventioneerde arts: volgt het vastgelegd tarief
o Ongeconventioneerde arts: kiest zelf bedrag dat hij aanrekent
Meestal specialisten
o Wijkgezondheidscentra: zijn gratis, hier hoef je geen remgeld te betalen
Krijgen geld van de overheid
Sociale bijstand
Tweede vangnet
Residuair stelsel (voor mensen die niet kunnen rekenen op inkomst via arbeid)
Basisprincipe: behoeftigheid
o Je bent behoeftig, maar kan op niks terugvallen
o Dit wordt onderzocht door het OCMW
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller marthevanquaethem. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.46. You're not tied to anything after your purchase.