De basisbeurs is afgeschaft en we hebben er het leenstelsel voor teruggekregen. Sinds 1
september 2015 heeft de basisbeurs plaatsgemaakt voor een lening, of studievoorschot wat
vriendelijker klinkt dan lening. Maar hoe we het ook noemen, de meeste studenten moeten
het terugbetalen. Klaar met het jarenlang studeren op kosten van de gemeenschap, stellen
de voorstanders. Studeren is niet meer weggelegd voor de minderbedeelden, aldus de
tegenstanders. Maar hoe zit het nu eigenlijk in elkaar?
Voorheen kreeg iedereen die 18 was en naar het MBO, HBO of Universiteit ging een
basisbeurs. Als je ouders minder verdienden en niet konden bijdragen aan je opleiding,
kreeg je ook nog een aanvullende beurs. Dit hoefde je niet terug te betalen. Niet sociaal
vond Minister Jet Bussemaker en het leenstelsel werd ingevoerd. De MBO student krijgt nog
een basisbeurs, de HBO en de universitair student krijgt een studievoorschot welke ze later
als ze werken in maximaal 35 jaar moeten terugbetalen. Het studievoorschot is dus een
lening. Het is nog steeds mogelijk dat je (een deel) van deze lening niet hoeft terug te
betalen.
Studeren is investeren in je toekomst, zo stelt econoom Webbink in een artikel van BN de
Stem. Het idee achter het sociaal leenstelsel is dat je nu in jezelf investeert en doordat je
door een goede opleiding een beter betaalde baan kunt krijgen, kun je het later ook
makkelijk afbetalen. Zoals met iedere investering kan dat niet iedereen met eigen geld doen.
Hiervoor biedt de overheid een lening aan die later, als het rendement er is, terugbetaald
kan worden. De belastingbetaler hoeft immers toch niet op te draaien voor alle studenten
die riant vele jaren op kosten van de overheid van het studentenleven genieten. Het
onderzoek over het effect van dit systeem in andere landen, wat Webbink heeft laten
uitvoeren door het CPB toont aan dat dit systeem geen effect heeft op de toestroom in het
hoger onderwijs. Als je ouders op het minimum zitten of mocht de student uiteindelijk later
niet genoeg verdienen, hoeft de lening alsnog niet (volledig) terugbetaald te worden.
Daarnaast is het een prikkel om snel af te studeren om zo je lening laag te houden.
Regeringspartijen VVD, PVDA en D66 zijn voor. Dit systeem is veel socialer dan het oude
systeem, aldus deze partijen. En niet iedereen hoeft door te studeren, we hebben in ons
land juist een tekort aan MBO’ers en die basisbeurs blijft gewoon.
De onderwijsinspectie heeft in het jaarlijks onderwijsverslag benadrukt dat kinderen van
ouders met een lager inkomen minder kansen hebben op een goede opleiding. Ook wijzen
cijfers van het Ministerie van Onderwijs uit dat het aantal inschrijvingen bij hogescholen en
universiteiten in afgenomen. En dit allemaal in het jaar na de invoering van het leenstelsel.
De minister kan deze cijfers prima verklaren, zo is er een jaar eerder extra instroom geweest
omdat studenten die normaal een “tussenjaar” hadden genomen toch zijn gaan studeren om
nog onder de oude regeling te vallen. Het dalingsjaar wordt afgezet tegen een piek, niet
helemaal realistisch volgens de minister. Maar de minister moet ingrijpen, vinden politieke
partijen SP, CDA en Landelijke Studenten Vakbond. De gevolgen, voor vooral de kwetsbare
groepen, zijn te hoog en studenten lenen vaak meer dan ze echt nodig hebben. Daarnaast
heeft het leenstelsel ook gevolgen voor de economie. De lening die je afsluit is een schuld en
telt dus mee in je leencapaciteit. Hierdoor kunnen studenten die een studieschuld
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dana-. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.44. You're not tied to anything after your purchase.