Europese Rechtsgeschiedenis: MODERNE TIJD 1648 – 1914
(VERVOLG)
Hoorcollege 11
Rationaliteit en natuurrecht
Rationaliteit
Een tijdsgeest, alles moet rationeel zijn. Rationaliteit is het levensgevoel dat de tweede helft van de 17e
eeuw, de gehele 18e eeuw en 19e eeuw kenmerkt.
Verlichting doorwerking in het recht (bijv. grondwet)
Verlichting is een politiek-filosofische stroming die vooral van belang is geweest voor de politiek
en staatsinrichtin: Er mag geen machtabsolutisme zijn, maar er moet een redelijk staatsbestel zijn
waarin de burgers zoveel mogelijke natuurlijke vrijheden hebben. de verlichting is een politiek
stroming die zijn sporen heeft nagelaten in het recht. We hebben vandaag de dag een grondwet
en dat is de danken aan de verlichte denkers. In de grondwet hebben we vandaag een duidelijk
systeem van staatsmachten en grondrechten.
Rationaliteit en de rechtstreekse inwerking op het recht
De rationaliteit heeft een rechtstreekse werking op het recht. Dan hebben we te maken met het
natuurrecht
Natuurrecht: recht dat besloten ligt in de menselijke natuur
De mens wordt geleidt door zijn verstand
recht dat voortvloeit uit de menselijke rede
het recht dat je kunt uitdenken als redelijk mens. Het recht dat jij uitdenkt is dan ook een
rechtvaardigd recht.
verwevenheid recht-moraal (rechtvaardigheid)
Juridische stroming, 17e-18e eeuw, Frankrijk/Duitsland
Frankrijk en duitsland waren de meest verlichte landen, en daar had de natuurrecht het meeste impact
, Hugo de groot en het natuurrecht (1)
Hugo de groot is grondlegger van het natuurrecht
- Grotius (1583-1645) grondlegger van het moderne natuurrecht
Grotius is zijn wetenschappelijke naam. Hij wordt gezien als de grondlegger van het natuurrecht
- Inleidinge tot de Hollandsche Rechtsgeleerdheit (1631)
Zijn aanzet tot het natuurrecht geeft Hugo in zijn boek weer. Dit is een synthese van
gewoonterecht, wettenrecht, Romeins recht, canoniek recht, natuurrecht. Dit is een typisch
humanistisch boek, een boek waarin de groot moeite doet om het eigen recht van de provincie
Holland te perfectioneren.
- De Iure Belli ac Pacis (1625)
De aanzet tot het natuur recht denken wat hij in het boek ‘inleidinge tot de hollandsche
rechtsgeleerdheit’ geeft, werkt hij verder uit in een nieuw boek genaamd ‘de Lure Belli ac pacis’.
Hugo de groot en het natuurrecht (2)
- Inleidinge tot de Hollandsche Rechtsgeleerdheit (1631) synthese van gewoonterecht,
wettenrecht, Romeins recht, canoniek recht, natuurrecht.
De aanzet tot het rechtsdenken doet hij dus in het boek Inleidinge tot de Hollandsche
Rechtsgeleerdheit, en dit is een humanistisch boek, dat wilt zeggen dat hij het eigen recht van
nederland wilt perfectioneren en dat wil hij aanvullen met ander recht. Dat hollands recht was
voornamelijk gewoonterecht met wettenrecht en dit vult hij aan met romeins recht, kerkelijk
recht, recht uit andere provincies en natuurrecht
- “Uit een ongeoorloofde handeling kunnen twee verbintenissenontstaan: de ene tot straf, de
andere tot schadevergoeding.”
Er kunenn 2 verbintenissen onstaan
1. Een publieke vergeldigingsactie in handen van de overheid
2. Private schadevergoedingsacties in handen van de beschadigde particulier
Waarom kunnen die ontstaan?
Hij zegt dat de verbintenissen tot straf en schadevergoeding vloeien voort uit het aangeboren recht (het
natuurrecht).
- De verbintenissen tot straf en schadevergoeding vloeien voort uit het “aangeboren recht”, m.a.w.
het natuurrecht: de gedachte dat het natuurrecht rechten en plichten met zich mee kon brengen
werkt hij verder uit in:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisaelmanai. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.79. You're not tied to anything after your purchase.