Staatsvormen, federalisme en decentralisatie
constitutioneel recht
HC 4
I. staatshoofd
verschil tussen een regeringsstelsel/ - vorm en een staatsvorm?
Een regeringsstelsel/- vorm heeft betrekking op de horizontale verhouding tussen regering en parlement.
Een staatsvorm heeft betrekking op de verticale verhouding of bevoegdhedenspreiding tussen hogere en
lagere overheden (centraal vs. Decentraal niveau of federaal vs. Deelstatelijk niveau)
nederland heeft een gedecentraliseerde eenheidsstaat
eenheidsstaat Confederatie Federatie = federale staat = bondsstaat
= statenbond
1 staat, geen autonome deelstaten Samenwerkingsverband tussen 1 staat:
onafhankelijke, soevereine Centrale overheid en min of meer
staten zelfstandige deelstaten
(geen staten zoals amerika)
Je hebt verschillende de centrale overheid kan de deelstaten
onafhankelijke soevereine met betrekking tot hun eigen
staten die op een bepaald bevoegdheden niet op de vingers tikken.
moment beslissen ‘ wij gaan Binnen hun eigen bevoegdheden kunnen
samenwerken’, en de de deelstaten inprincipe doen wat ze
samenwerking wordt geregeld willen (gaat verder dan gemeentes en
in een verdrag provincies)
Soeverein beslissingsrecht in handen van de Bepaalde aangelegenheden Bevoegdheidsverdeling tussen centrale
centrale overheid gemeenschappelijk regelen via overheid en deelstaten
gezamenlijk gezagsorgaan (exclusieve en concurrende
bevoegdheden)
Exclusieve bevoegdheden:
Zijn bevoegdheden die exclusief zijn
toegekend aan 1 overheid; aan de hogere
federale overheid of aan de lagere
deelstatenoverheid
bepaalde bevoegdheden die alleen
voor de centrale of lagere overheid zijn
Concurrende bevoegdheden:
Zijn bevoegdheden die niet expliciet aan 1
overheidsniveau zijn toegekend, heel vaak
betekend dat in de praktijk dat deelstaten
wetgeving mogen uitvaardigen tot de
federale overheid optreed
zijn bevoegdheden die de deelstaten
zelf mogen beslissen en uitvoeren, de
overheid controleerd dit.
, Vaak wel decentralisatie Vaak wel decentralisatie binnen Vaak wel decentralisatie en
(gedencentraliseerde eenheidsstaat) de staten deconcentratie binnen deelstaten
decentralisatie binnen de
eenheidsstaat, bepaalde bevoegdheden =beslissingen binnen een
worden overgedragen aan confederatie wordt unanimiteit
gedrecentraliseerde lichamen zoals genoemd
gemeentes, provincies, … zij mogen
bevoegdheden uitoefenen maar er is wel
toezicht van de centrale overheid
Grondwet als basis Gebasseerd op een verdrag Federale grondwet met
bevoegdheidsverdeling
Grondwet regelt de belangrijkste
kenkermen, bevoegdheden en inrichting De grondwet heeft een lijstje van eclusieve
van de staat federale bevoegdheden.
Voorbeeld confederatie = republiek van de verenigde nederlanden
Belangrijk samenwerkingsverband met confederale kenmerken = de europese unie
Gerionaliseerde (eenheids)staat
eenheidsstaat:
Geen deelstaten, maar deels autonome regio’s
Is een eenheidsstaat waarin meer dan decentralisatie een bepaalde regionalisatie heeft
plaatsgevonden. Dus in de loop van de geschiedenis zijn er regios ontstaan, geen echte deelstaten met
eigen grondwetten, maar regios die verdergaande autonomie hebben dan bijvoorbeeld gemeente en
provincies
Nationale grondwet
Bijzondere wetten voor regionale bevoegdheden, soms regionale grondwetten
Voorbeeld: spanje (heeft 1 grondwet maar heeft in der loop van de geschiedenis in toenemen mate
bepaalde regios autonomie gegeven) & VK (is een eenheidsstaat maar kent toekennen van bevoegdheden
aan regios)
II. decentralisatie
benoem 2 belangrijke territoriaal gedecentraliseerde openbare lichamene in Nederland en 1
gedecentraliseerd lichaam dat een mengvorm is van territoriale en functioenel decentralisatie
- Gemeenten en provincies
- Mengvorm: waterschappen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisaelmanai. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.25. You're not tied to anything after your purchase.