Summary
Samenvatting Ontwikkelingspychologie Open Universiteit
- Course
- Institution
Samenvatting Ontwikkelingspsychologie van de Open Universiteit. Nieuwe selectie vanaf cursus September 2021.
[Show more]
Seller
Follow
naomischiks
Reviews received
Content preview
OntwikkelingspsychologieHoofdstuk 1: Een inleiding in de ontwikkeling van een
kind
1.1: Een oriëntatie op de ontwikkelingspsychologie
Ontwikkelingspsychologie = de wetenschappelijke studie naar de patronen van groei,
verandering en stabiliteit die zich voordoen bij toenemende leeftijd, dus vanaf de geboorte
via de babyjaren, peuterjaren, kleuterjaren, schoolperiode, adolescentie, volwassenheid tot
aan ouderdom. De meeste aandacht van de onderzoekers gaat uit naar de periode waarin de
veranderingen elkaar het snelst opvolgen: die van de geboorte tot aan de adolescentie.
Bij het bestuderen van groei, verandering en stabiliteit kiest de ontwikkelingspsychologie
voor een wetenschappelijke benadering. Ze formuleren theorieën over de ontwikkeling en
gebruiken ze methodische wetenschappelijke technieken om de juistheid van dei theorieën
systematisch aan te tonen.
Alle ontwikkelingspsychologen beschouwen ontwikkeling als een continu proces. Ze vragen
zich af op welk gebieden en in welke perioden in het leven mensen veranderen en groeien
en hoe hun gedrag zich verhoudt tot eerder gedrag.
1.1.1 De reikwijdte van het vakgebied
Thematische gebieden binnen de ontwikkelingspsychologie
Onderzoek naar de ontwikkeling van kinderen is te verdelen in drie centrale thema’s of
benaderingen:
1. Fysieke ontwikkeling
2. Cognitieve ontwikkeling
3. Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling
Fysieke ontwikkeling = ontwikkeling die betrekking heeft op de fysieke opbouw van het
lichaam, zoals de hersenen, het zenuwstelsel, de spieren, de zintuigen en de behoefte aan
eten, drinken en slaap.
Voorbeeld van vraagstukken:
- Wat bepaalt de sekse van een kind?
- Wat zijn de voordelen van borstvoeding?
Cognitieve ontwikkeling = De ontwikkeling die betrekking heeft op de manier waarop het
gedrag van mensen wordt beïnvloed door groei en verandering in de eigenschappen die de
ene persoon van de andere onderscheiden.
Voorbeeld van vraagstukken:
- Wat zijn de vroegste herinneringen die we van onze babytijd kunnen hebben?
- Wat zijn de consequenties van tv kijken?
Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling = ontwikkeling die betrekking heeft op sociale
relaties en interacties met andere en op duurzame eigenschappen die de ene persoon van
,de andere onderscheiden. De manier waarop de interacties van mensen met elkaar en hun
sociale relaties in de loop van hun leven groeien, veranderen en stabiel blijven en kijken ook
naar de stabiliteit en verandering in de eigenschappen die de ene persoon van de andere
onderscheiden.
Voorbeeld van vraagstukken:
- Reageren pasgeboren anders op hun moeder dan op andere mensen?
- Wat is de beste manier om kinderen op te voeden?
Leeftijdsgroepen en individuele verschillen
Jeugd en adolescentie worden doorgaans verdeeld in globale leeftijdsgroepen:
- De prenatale periode (de periode van conceptie tot geboorte)
- De baby- en peutertijd ( van geboorte tot drie jaar)
- De kleutertijd (van drie tot zes jaar)
De schooltijd (van zes tot twaalf jaar)
- De adolescentie (van twaalf tot twintig jaar)
De leeftijd waarop een kind de adolescentie bereikt kan per persoon verschillen, omdat die
grens. Tussen deze twee perioden gebaseerd is op een biologische verandering (het begin
van het seksuele rijpingsproces).
De leeftijd dat dit gebeurt is deels afhankelijk van:
- Biologische oorzaak
- Omgevingsinvloeden, zoals cultuur
Alle culturen en subculturen hebben hun eigen opvattingen over de juiste manier om
kinderen op te voeden, zoals ze ook hun eigen ontwikkelingsdoelstellingen voor kinderen
hebben. Ontwikkelingsspecialisten moeten rekening houden met globale culturele factoren,
zoals de neiging tot individualisme of collectivisme. Daarnaast moeten ze ook subtielere
etnische, raciale, socio-economische en sekseverschillen in ogenschouw nemen als ze inzicht
willen krijgen. In de manier waarop mensen tijdens hun leven veranderen en groeien.
Ras = Een biologisch concept dat verwijst naar classificaties die gebaseerd zijn op fysieke en
structurele eigenschappen van soorten.
Etnische groep en etniciteit = bredere termen die verwijzen naar culturele achtergrond,
nationaliteit, religie en taal.
Vooral het begrip ras blijkt problemen te geven. Hoewel het in feite verwijst naar biologische
factoren, heeft het in de loop van de tijd nog een heleboel andere vaak onjuiste
betekenissen gekregen, die bijvoorbeeld betrekking hebben op huidskleur, religie of cultuur.
1.1.2 De invloed van cohorten op ontwikkeling: ontwikkelen in een sociale
wereld
Ieder mens behoort tot een specifieke cohort (= Een groep mensen die rond dezelfde tijd op
dezelfde plek is geboren). Lidmaatschap van een cohort onderwerpt mensen aan invloeden
die betrekking hebben op historische gebeurtenissen, leeftijdsgebonden gebeurtenissen,
socioculturele gebeurtenissen en niet-normatieve gebeurtenissen.
,Normatieve invloeden op ontwikkeling
Normatieve gebeurtenissen = gebeurtenissen die zich voor de meeste individuen binnen
een groep op dezelfde manier voltrekken.
Normatieve gebeurtenissen kunnen biologisch, sociaal of cultureel bepaald zijn. Het
bereiken van de puberteit bijvoorbeeld is een normatieve gebeurtenis, omdat het iedereen
ongeveer in dezelfde periode overkomt.
Cohorteffecten treden bijvoorbeeld op als gevolg van normatieve historisch bepaalde
invloeden, biologische en omgevingsinvloeden die verbonden zijn aan een specifiek
historisch moment. Leeftijdgebonden invloeden zijn biologische omgevingsinvloeden die
gelijk zijn voor mensen in een bepaalde leeftijdsgroep, ongeacht waar of wanneer ze
opgroeien.
Ontwikkeling wordt ook bepaald door normatieve invloeden, zoals etnische afkomst, sociale
klasse, lidmaatschap van een subcultuur en andere factoren.
Normatieve invloeden = invloeden die leiden tot conformiteit (gelijkheid) omdat men de
gevolgen van afwijkend gedrag vreest.
- Als de meeste hun hand opsteken, dan doe ik dat ook maar
Niet-normatieve gebeurtenissen = Specifieke gebeurtenissen die plaatsvinden in het leven
van een specifiek persoon op een tijdstip dat zulke gebeurtenissen de meeste andere
mensen niet overkomen.
1.2. Kinderen: Verleden, heden en toekomst
1.2.3. Actuele vraagstukken en onderwerpen: De onderliggende thema’s
van ontwikkelingspsychologie
Continue verandering versus discontinue verandering
Continue verandering = Geleidelijke ontwikkeling waarbij prestaties op een bepaald niveau
voortvloeien uit die van de vorige niveaus. Het is kwantitatief, de onderliggende
ontwikkelingsprocessen die de aanzet geven tot verandering blijven gedurende het gehele
leven hetzelfde. De ontwikkeling van zich bekwamen in denken, praten en handelen heeft
sterke overeenkomsten met de manier waarop het lichaam groeit.
Discontinue verandering = Ontwikkeling die in aparte stappen of stadia plaatsvindt, en
waarbij elk stadium gedrag oplevert dat kwalitatief anders is dan gedrag in eerdere stadia.
Zulke stadia zijn onder meer de kleutertijd, de kindertijd en de adolescentie. Vanuit hun
standpunt gezien kan een ontwikkeling heel abrupt oftewel discontinue, verlopen.
Kritieke en gevoelige perioden: De invloed van de omgeving
Kritieke periode = Een specifieke tijd in de ontwikkeling waarin een bepaalde gebeurtenis de
grootste gevolgen heeft. Er is sprake van kritieke perioden wanneer de aanwezigheid van
bepaalde soorten omgevingsstimuli noodzakelijk is voor een normale ontwikkeling.
, Hoewel specialisten op het gebied van de ontwikkeling van kinderen veel nadruk legden op
het belang van kritieke perioden, overheerst momenteel de overtuiging dat mensen op veel
vlakken en dan met name op het gebied van cognitieve, sociale en
persoonlijkheidsontwikkeling, flexibeler zijn dan aanvankelijk werd aangenomen. Er heerst
hier een mate van plasticiteit. Zo zijn er de laatste tijd steeds meer aanwijzingen dat
kinderen latere ervaringen kunnen gebruiken om eerdere achterstanden in te halen en
lopen ze niet per definitie blijvende schade op als ze bepaalde soorten sociale ervaringen
hebben gemist.
Plasticiteit = De mate waarin ontwikkelingsgedrag of fysieke structuur kan worden gewijzigd.
Daarom spreken ontwikkelingspsychologen nu liever van gevoelige perioden.
Gevoelige perioden = een afgebakende periode, meestal vroeg in het leven van een
organisme, waarin dat organisme extra gevoelig is voor omgevingsinvloeden die betrekking
hebben op een bepaald facet van de ontwikkeling.
Het verschil tussen het concept kritieke perioden ne het concept gevoelige periode is
belangrijk. Er wordt aangenomen dat het permanentere en onomkeerbare gevolgen heeft
wanneer een individu in ontwikkeling bepaalde gevolgen heeft wanneer een individu in
ontwikkeling bepaalde invloeden mist in kritieke perioden, in tegenstelling tot gevoelige
perioden. Daar hoeven de consequenties niet altijd permanent te zijn. Het concept van
gevoelige perioden onderkent de plasticiteit van mensen in ontwikkeling.
Levensloopmodel versus focus op specifieke perioden
Vroeger ging de meeste aandacht naar de babytijd en de adolescentie; aan de andere delen
van de kindertijd werd nauwelijks aandacht besteed. Tegenwoordig is dit anders en wordt de
hele periode van de conceptie tot en met de adolescentie van belang geacht, om
verschillende redenen:
1. De ontdekking dat er in elk levensstadium sprake is van groei en ontwikkeling.
2. Er wordt een belangrijk deel van iemands omgeving bepaald door de andere mensen
in de sociale omgeving. Om de sociale invloeden op kinderen van een bepaalde
leeftijd te kunnen begrijpen, moeten we de mensen begrijpen die grotendeels
verantwoordelijk zijn voor de invloeden
De relatieve invloed van nature en nurture op de ontwikkeling
Een van de steeds terugkerende vragen bij de ontwikkeling van kinderen is in hoeverre het
gedrag van mensen het gevolg is van hun genetisch bepaalde natuur enerzijds en de fysieke
en sociale omgeving waarin ze opgroeien anderzijds. Dit vraagstuk met diepe filosofische en
historische wortels heeft altijd al een belangrijke plaats ingenomen in de
ontwikkelingspsychologie.
Nature = Verwijst naar eigenschappen, vermogens en capaciteiten die mensen van hun
ouders erven. Het omvat elke factor die het resultaat is van het geleidelijk ontvouwen van
voorbestemde genetische informatie, een proces dat bekend staat als maturatie.
Maturatie = Het proces van geleidelijk ontvouwen van voorbestemde genetische informatie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller naomischiks. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.68. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67232 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now