Class notes
Samenvatting Recht voor welzijnswerkers
- Course
- Institution
Samenvatting Recht voor welzijnswerkers
[Show more]
1 review
By: valerievreven • 2 year ago
Seller
Follow
martgerits
Reviews received
Content preview
Recht voor welzijnswerkers 2019-2020 Mart GeritsRECHT VOOR WELZIJNSWERKERS
BRONNEN EN BEGINSELEN VAN HET RECHT
1. ONTSTAAN EN ONTWIKKELING VAN RECHT
- Recht is ontstaan sinds de mensheid samenleeft:
o afspraken over het samenleven
o afspraken bij iedereen gekend
o afspraken worden nageleefd
De Codex Hammurabi, (code van Hammurabi) samengesteld in ca. 1750 v.C. is een van de oudste tot
dusver gevonden wetboeken, en een van de best bewaarde voorbeelden van dit type document uit
het antieke Babylon (Mesopotanmië).
- Oorspronkelijk afspraken tussen individuen
- In complexere samenlevingen wordt “wetgevende bevoegdheid” overgedragen aan
vertegenwoordigend orgaan.
- Afdwingen gebeurde oorspronkelijk door primaire dwang (geweld) door leden van de groep
à lijfstraffen, doodstraf, hand afhakken,…
- Evolutie naar meer geciviliseerde dwang:
o Afwijkend gedrag beoordeeld door rechtbanken
o Dwangmiddelen van louter fysiek, moreel economisch geweld naar meer humane
vormen van bestraffing à guillotine, opsluiten, lijfstraffen afgeschaft,…
- Evolutie naar alternatieve straffen à taakstraffen, elektronisch toezicht (enkelband),…
- Maatschappelijk bepaald
- Belgisch recht is in oorsprong gebaseerd op Code Napoleon (1804)à Franse recht: geboorte
van ons rechtssysteem à soort burgerlijk wetboek
- Samensmelting van 3 rechtsstelsels:
o Romeins recht
o Kerkelijk recht (canoniek) à neemt Romeins recht over na val Romeinse Rijk
o Gewoonterecht (costuymen Parijs)
- Tot op vandaag van belang
- Maar ondertussen uiteraard modernisering onder invloed van
o Mensenrechtenverdragen
o Toenemende wetgeving van de Europese Unie
o Gewijzigde (wetenschappelijke) inzichten op vlak van economie, ethiek, religie,
maatschappijvisie…
2. DEFINITIE RECHT
Recht is een geheel van afdwingbare regels die door de samenleving tot stand komen met als doel de
ordening van de samenleving.
1
,Recht voor welzijnswerkers 2019-2020 Mart Gerits
2.1 GEHEEL VAN (AFDWINGBARE) REGELS
Een geheel van regels = veelheid van bronnen van recht:
- Wetten, rechtspraak, gewoonte,…
- Recht is afdwingbaar
o Afdwingen gebeurt via rechtbanken door
§ Straffen bij misdrijven, dwingen iets te betalen, dwingen iets te doen,
verbieden iets te doen
- Recht is op iedereen van toepassing ongeacht geloof, politieke overtuiging…
- Afdwingbaar karakter tegenover alle leden van de samenleving onderscheidt recht van
andere normeringsstelsels.
o Statuten van een voetbalclub
o Beroepscode artsen, advocaten,…
2.2 TOT STAND GEKOMEN DOOR SAMENLEVING
- In oorsprong onderlinge afspraken
- Nu via vertegenwoordiging (parlementaire democratie)
2.3 MET ALS DOEL DE SAMENLEVING TE ORDENEN
- Doel is het “samen-leven” te ordenen.
- Dat veronderstelt:
o Objectiviteit
o Algemeenheid
o Rechtszekerheid
- Recht is een instrument om beleid te maken
- Recht gemaakt door volksvertegenwoordigers à beleid = politiek gebeuren
- Recht = rechtvaardig?
Vrouw Justicia (Themis)
- De blinddoek staat voor de rechtspraak zonder aanzien des persoons, dat wil zeggen
dat niet de personen worden gehoord en veroordeeld, maar slechts de feiten en
daden;
- De weegschaal stelt de afweging van de bewijzen en getuigenissen voor, die in het
voordeel of nadeel van de verdachte spreken
- Het zwaard staat voor het vonnis dat wordt uitgesproken.
3. BRONNEN VAN HET RECHT
Recht is een geheel van regels…
- Regels staan in bronnen.
- Als deze regels elkaar tegenspreken kijken we naar de hiërarchie.
o Bronnen worden besproken in hiërarchische volgorde
o Bij tegenstrijdigheid heeft hoogste bron voorrang
àOverzicht:
2
,Recht voor welzijnswerkers 2019-2020 Mart Gerits
§ Wetgeving
§ Gewoonte
§ Rechtspraak
§ Rechtsleer
§ Algemene rechtsbeginselen
§ Billijkheid
1. WETGEVING
Binnen “Wetgeving” onderscheiden we:
1. Internationale verdragen
2. Grondwet
3. Wetten – decreten – ordonnanties - Besluiten
1.1 INTERNATIONALE VERDRAGEN
- Bilaterale verdragen: tussen 2 landen
o Vb: Bilaterale verdragen over kinderontvoeringen
- Multilaterale verdragen: tussen meerdere landen
o Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens
o Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens
o internationaal Kinderrechtenverdrag
- In België van kracht indien “geratificeerd”= bekrachtigd door parlement
- Soms ook supranationale wetgeving in materiële zin via bevoegdheidsoverdracht
o EU-wetgeving: verordeningen, richtlijnen, aanbevelingen
- Verdragen staan in de hiërarchie helemaal bovenaan.
- Totstandkoming verdragen à Ratificatieprocedure verdragen
o Onderhandeling
o Ondertekening
o Goedkeuring door parlement
o Bekrachtiging – ratificatie door Uitvoerende macht die de bevoegdheid heeft om
verdragen te sluiten
o Publicatie in Staatsblad
o Inwerkintreding verdrag (meestal als een min. aantal staten geratificeerd hebben)
- Pas dan van kracht in “interne rechtsorde”
1.2 GRONDWET
- De Grondwet bevat:
o De organisatie en de structuren van de federale staat/samenleving
o De fundamentele rechten en vrijheden (grondrechten) van de Belgen
- Er is een bijzondere (zware) procedure om grondwet te wijzigen
- De Grondwet is de “Hoogste” nationale wet à staat boven gewone wetten
3
, Recht voor welzijnswerkers 2019-2020 Mart Gerits
- Gewone rechtbanken toetsen wetten niet aan de Grondwet
- Maar het Grondwettelijk Hof toetst “wetskrachtige normen” (wetten, decreten, Koninklijke
besluiten,…) onder andere aan:
o Alle rechten en vrijheden opgenomen in Grondwet (titel II: art. 8-32)
o Inzonderheid art. 10 en 11 (gelijkheids- en non-discriminatiebeginsel)
o Het Grondwettelijk Hof kan “wetskrachtige normen” vernietigen
1.3 WETTEN – DECRETEN – ORDONNANTIES - BESLUITEN
- Decreten = soort wetgevingen
- Ordonnanties = Brussels gewest wetgeving
- Decreet evenwaardig aan Belgische wet
- Wetgeving op diverse niveaus:
o Federaal (België): wetten
o Regionaal (gemeenschappen en gewesten): decreten en ordonnanties
- Elk niveau is bevoegd om wetgeving te maken voor zijn regio
- De wetgeving van het federaal en het regionaal niveau
o staat hiërarchisch op gelijke voet
o het gaat om nevengeschikte besturen (ze zijn “even belangrijk”)
- In geval van conflict : Grondwettelijk Hof
- Wet in formele betekenis:
o Gaat uit van wetgevende macht / parlement
o Wet, decreet, ordonnantie
- Wet in de materiële betekenis:
o Elke algemeen verbindende rechtsregel ongeacht van welk orgaan die uitgaat
o Koninklijke besluiten (KB), ministeriële besluiten (MB’s), besluiten van
gemeenschaps- en gewestregering…
- Verschil:
o Formele: vorm van wet à gemaakt door wetgevende macht
o Materieel: van vorm geen wet omdat het niet gemaakt is door wetgevende macht
maar de inhoud is wel een wet
1.4 HIËRARCHIE RECHTSBRONNEN
Wetgeving in volgorde van belangrijkheid:
1. Internationale verdragen
2. Grondwet
3. Wetten – decreten – ordonnanties
4. Koninklijke besluiten – besluiten van de gemeenschaps- of gewestregering
5. Ministeriële besluiten - besluiten van de gemeenschaps- of gewestregering
2. GEWOONTE
- Aan belang ingeboet door overvloed wetgeving.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller martgerits. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.97. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62890 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now