Class notes
Samenvatting Sociologie
- Course
- Institution
Samenvatting Sociologie
[Show more]
Seller
Follow
martgerits
Reviews received
Content preview
Sociologie 2019-2020 Mart GeritsSociologie
3 sp
DEEL 1: Op verkenningstocht naar de sociologie
Hoofdstuk 1: Sociologie: een poging tot definitie
Definitie
• Géén eenduidige definitie
• Een greep uit meer dan 80 verschillende definities:
o “Sociologie is de wetenschap die zich bezighoudt met het analyseren,
beschrijven en verklaren van:
§ het gedrag van en tussen mensen voor zover dat beïnvloed
wordt door het feit dat zij in bepaalde verhoudingen tot elkaar
staan
§ de daaruit voortgekomen –min of meer vaste- gedragspatronen,
structuren en bindende opvattingen in hun ontstaan,
voortbestaan en veranderen.” (De Jager & Mok)
o “De sociologie is de wetenschap van de enigszins stabiele structuren
en processen van sociale aard.” (Van Doorn & Lammers)
• Sociologie is een samenstelling van
o Socius (Latijns woord voor ‘metgezel’) / societas (‘samenleving’)
o Logos (Grieks woord voor ‘wetenschap’)
=> Voorlopige definitie: wetenschap van de menselijke samenlevingen
Ervaringskennis versus Wetenschapskennis
Ervaringskennis Wetenschapskennis
Beperkt Onbeperkt, aselect
Absoluut Altijd aanvechtbaar
Moeilijk verwoordbaar Perfect mededeelbaar
Gericht op het totale object Aspectueel
Strikte voorwaarden bij verzamelen,
verwerken en analyseren van gegevens
Beperkt versus onbeperkt
• Ervaringskennis is beperkt
• Onmogelijk om alles & iedereen in samenleving te kennen
• Onmogelijk om op alle plaatsen aanwezig te zijn
• Onze ervaring is selectief
• Individueel
• Wetenschapskennis is onbeperkt, aselect
• Streeft naar een zo groot mogelijke representativiteit
• Wil uitspraak over volledige populatie
Absoluut versus altijd aanvechtbaar
• Ervaringskennis is absoluut
• Wat we waarnemen = waarheid
1
,Sociologie 2019-2020 Mart Gerits
• Wetenschapskennis is altijd aanvechtbaar
• Stellen kennis opnieuw in vraag
• Wordt vaak opnieuw getest
Moeilijk verwoordbaar versus perfect mededeelbaar
• Ervaringskennis is moeilijk verwoordbaar
• Wetenschapskennis is perfect mededeelbaar
• Eigen vaktaal
Gericht op het totale object versus Aspectueel
• Ervaringskennis is gericht op het totale object
• Werkelijkheid in totaliteit
• Geen onderscheid tussen dimensies
• Wetenschapskennis is aspectueel
• Niet totaliteit maar aspect ervan
• Gegeven vanuit 1 perspectief
o Focussen op 1 ding voor nauwkeurig onderzoek
Voorwaarden bij gegevensverzameling
• Wetenschapskennis houdt rekening met de voorwaarden
• Vb.
o Geldigheid
o Betrouwbaarheid
Sociale wetenschappen versus natuurwetenschappen
• Sociale wetenschappen (sociologie, psychologie, geschiedenis, rechten,
economie, pedagogie…) verschillen op 3 vlakken van natuurwetenschappen
o Niveau van onderzoek elementen
§ Bij natuurwetenschappen:
• Wat onderzocht wordt is identiek en volledig
reproduceerbaar
• Het ondergaan hun bestaan en kunnen zelf niet
veranderen
§ Bij sociale wetenschappen:
• Onderzoek elementen zijn niet identiek aan elkaar
• Ze kunnen actief zijn en zelf veranderen
o Niveau van wetmatigheden
§ Bij natuurwetenschappen:
• Wetten overal en altijd geldig
§ Bij sociale wetenschappen:
• Niet universeel
• Wat geldt in 1 samenleving geldt niet persee in andere
2
,Sociologie 2019-2020 Mart Gerits
o Niveau van onderzoeker
§ Bij natuurwetenschappen:
• Onderzoeker staat buiten het veld
§ Bij sociale wetenschappen:
• Onderzoeker maakt deel uit van zijn onderzoeksveld
• Staat niet altijd neutraal tegenover onderzoeksonderwerp
o Sociologie moet waardevrij, objectief en neutraal
onderzoek doen
o Sociologie moet niet waardevrij zijn. Een waarde is
immers een essentieel bestanddeel van de sociale
werkelijkheid omdat wat in bepaalde
samenlevingen gewaardeerd wordt, in andere niet
gewaardeerd wordt. Het feit dat sommige dingen
gewaardeerd worden, is dus een belangrijk
gegeven.
Onderscheid tussen sociologie en andere sociale wetenschappen
Algemeen:
• Gezamenlijke kenmerken sociale wetenschappen:
o Studieobject: alle sociale wetenschappen bestuderen individuen,
mensen, de mensensamenleving
o De zoektocht naar wetmatigheden
o De wetenschappelijke werking
• Sociologie kijkt vanuit de samenleving naar het menselijk gedrag
• Vanuit de sociale structuur en cultuur
• Probeert menselijk gedrag te verklaren
• Sociologie heeft oog voor vaste gedragspatronen
• Minder aandacht voor het particuliere, het hoogstpersoonlijke
• ≠ psychologie: kijkt naar het menselijke gedrag vanuit persoonlijke factoren.
In onze maatschappij groeiende nadruk hierop (=psychologisering)
vb: dyslexie, burn-out, slaagkansen in het onderwijs
Onze definitie van sociologie:
Sociologie is de menswetenschap die op een systematische wijze kennis en inzicht
wil verwerven in sociale relaties tussen mensen, meer bepaald de vaste
gedragspatronen.
Sociologie analyseert op drie niveaus:
• Micro
o Niveau van de individuen en hun sociale relaties binnen
o Bv. het gezin, vriendengroep
• Meso
o Niveau van sociale groepen
o Bv. ondernemingen, scholen, verenigingen, geloofsgemeenschappen
• Macro
o Niveau van het maatschappelijk systeem
o Bv. verzorgingsstaat, (post)moderne maatschappij
3
, Sociologie 2019-2020 Mart Gerits
De taken van de socioloog: (volgens Elchardus) (ideale sociologen combineren ze)
De empirisch-analytische taak
• Cijferaar
• Betrouwbare kennis verzamelen over samenleving
o Is dat echt zo?
o Is dat een nieuw verschijnsel?
o Doet zich dat ook elders voor?
o Verschijnsel verklaren vanuit structuur/cultuur samenlevingsverband?
• Sociologie is objectief en waardevrij
• Neutrale manier gegevens verzamelen
• Geen waardeoordeel te stellen
De kritische taak
• Niet zomaar aannemen wat aangenomen wordt
• Tegen vooroordelen in gaan
• Aantonen dat werkelijkheid niet is zoals ze lijkt
o Vb. verwerven van een diploma
o Mensen overtuigd dat diploma behalen door talent en inzet
o Socioloog kijkt kritisch en uit empirisch onderzoek
o Onderwijsniveau voor een stuk bepaald behaalt door het sociale milieu
o Kansen die iemand krijgt in onderwijs hangt af van omgeving van
leerling/student
Hoofdstuk 2: Het ontstaan en de grondleggers van de
sociologie
Het ontstaan van sociologie
• Jonge wetenschap
• Ontstaan in 19e eeuw, met grondslagen in 18e eeuw (Verlichting en tegen-
Verlichting)
• Voordien ook al nagedacht over samenleving
• Gebeurde in de filosofie, de rechtsgeleerdheid, de politieke leer
Opkomst van de wetenschap als verklaringsmechanisme:
• Tot 19e eeuw vooral godsdienst die verklaringen gaf
• ‘God heeft het zo gewild’ bij vraag oorzaak van slechte leven van arbeiders
• Hetzelfde antwoord koppel geen kinderen konden krijgen
• Einde 19e eeuw verandering
• Godsdienst minder als verklaringsmechanisme aanvaard
• Wetenschap neemt stilaan plaats in
• Komen tot meer empirische, wetenschappelijke benadering van werkelijkheid
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller martgerits. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.95. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now