DEEL 1: BEGRIP EN BEGINSELEN VAN HET
JEUGDRECHT
1. BEGRIPPEN
Jeugdrecht in brede zin: algemene jeugdrecht
• Alle regelgeving om de jongere te beschermen en mogelijke kansen te geven om tot een
volwaardige, ontplooide, gezonde jongere te kunnen opgroeien
o Bv: de gezinsbijslagen (het groeipakket), de leerplicht, alle regelgeving rond
kinderarbeid, jeugdwerkbeleid, ...
Jeugdrecht in strikte zin: het algemeen jeugdrecht biedt niet voldoende waarborg in sommige
situaties
• Wanneer het welzijn van de jongere in de thuissituatie of door de algemene voorzieningen
niet meer gewaarborgd kan worden, komt de overheid met specifieke initiatieven tussen om
het welzijn te waarborgen en de ontplooiing te beschermen
Jongeren die jeugddelicten plegen, horen ook tot onze doelgroep. Het hoeft niet zo te zijn dat de
jongeren pas hulp krijgen wanneer er sprake is van jeugddelinquentie.
Verschillende soorten interventies onderscheiden:
• Vrijwillige jeugdhulp:
o Door jeugdhulpaanbieders en soms gemandateerde organisaties
• Gedwongen jeugdhulp:
o Gerechtelijke jeugdhulp
o De jeugdrechter/bank tussen komen en het Openbaar Ministerie (parket) + sociale
dienst hebben hier een cruciale rol
Deze interventies los zien van verschillende doelgroepen:
• VOS: leven in situatie waarin de ontwikkeling niet optimaal gewaarborgd wordt
o De fysieke, psychische, seksuele integriteit van de jongere of andere
o gezinsleden wordt aangetast
o Affectieve, sociale, morele ontwikkelingskansen komen in het gedrang
o Hulp gaat maatschappelijk noodzakelijk zijn
• Minderjarigen die een jeugddelict gepleegd hebben
o Onder de 18 jaar op het moment van de feiten
o Kunnen ook verkeren in een VOS en dus vrijwillige jeugdhulp krijgen
• Minderjarigen die een geestesziekte hebben
o Kan gepaard gaan met een VOS of een delict maar niet noodzakelijk
o Bestaat een aparte wet voor: wet tot bescherming van de geesteszieken
De interventies en doelgroepen kunnen door elkaar heen lopen.
1.1 UITLEG A.D.H.V. EEN SITUATIE:
Algemeen jeugdrecht: Het jeugdhulprecht dat we terug vinden in het decreet integrale jeugdhulp,
heeft veel aspecten. Alle kinderen kunnen genieten van de algemene voorzieningen (RTJ) die de
ontplooiing en het welzijn van het kind bijstaan
• Bv: kind en gezin, CLB, ...
1
,Jeugdrecht 2020-2021 Mart Gerits
Vrijwillige jeugdhulpverlening: er worden door ouders, leerkrachten,... signalen opgevangen over
een jongere
• Bv: depressief, geen vat meer op de jongere, spijbelt wel eens, brutaal,... ➢ Misschien nodig
om NRTJ te krijgen
o Veel ingrijpender maar nog steeds vrijwillig! Als er één iemand van de partijen niet
akkoord gaat, ook geen vrijwillige jeugdhulpverlening meer.
§ Behoort tot de bijzondere jeugdhulpverlening waar de ITP zal moeten
tussenkomen.
• Situatie kan verder escaleren tot een VOS:
o Bv: koppel is gescheiden, mama of papa kan het niet meer aan en deelt al wel eens
slaag uit, drinkt alcohol, ...
o Kan nog altijd binnen de vrijwilligheid geholpen worden door een GV
Gedwongen jeugdhulpverlening: Het is pas als binnen die VOS, waar niemand hulp wil, maar wel
noodzakelijk is, naar gerechtelijke hulp zal gaan.
• Hier is het aan de jeugdrechter om jeugdhulpmaatregelen op te leggen want er is geen
vrijwilligheid meer
• Jeugddelinquentie: Jongeren worden ook ouder en gaan terug slaan, trekt een mes, gaat in
criminaliteit,... er worden delinquente feiten gepleegd
o Dan zitten we in gedwongen jeugdrecht
o Hier is het decreet jeugddelinquentie van pas.
2. BEGINSELEN
Belangrijke beginselen die overal in het jeugdrecht terugkomen:
1. In het jeugdrecht gaat er altijd respect moeten getoond worden voor de rechten van het
kind
o Vroeger werd een kind beschouwt als een object. Later kwam er bescherming voor
het kind.
o Evolutie naar een kind dat een drager is van rechten en kan participeren in
beslissingen
§ Bijvoorbeeld in jeugdhulp, jeugddelinquentie
§ Bewaard door de ouders, zo opvoeden, ...
• Pas als het milieu van de ouders, voorziening,... niet meer volstaan,
het kind recht gaat hebben op een tussenkomst van de overheid om
geholpen te worden
o Verschillende rechten van het kind staan in het IVRK en in de grondwet
o In het jeugdrecht: het belangen van het kind is een dominerend criterium
§ Gelijk of het kind zich thuis bevindt, in een voorziening, in een
gemeenschapsinstelling, ...
§ Is die interventie in het belang van de minderjarige? In elke stap kan het kind
mee denken en beslissen
2. Het principe van de gezinsgerichtheid
o Zelfs als er problemen zijn in het gezin, wordt het kind hier zo lang mogelijk
gehouden
§ De kracht van het gezin versterken, netwerken zoeken, ...
o Als het kind toch in pleegzorg gezet wordt of in een voorziening komt, wordt er
gewerkt naar een terugkeer van het gezin
o Voorzieningen zitten vol, dus in praktijk niet zo gemakkelijk
2
,Jeugdrecht 2020-2021 Mart Gerits
3. Het subsidiariteitsprincipe
o Het minst ingrijpende krijgt voorrang, zo weinig mogelijk ingrijpen in de situatie
§ Eerst ouders, dan RTJ, pas dan NRTJ
• Binnen de NRTJ wordt er als ALLERLAATSTE beslist tot
uithuisplaatsing
§ Ook bij jeugddelinquentierecht worden er bij heel wat reacties eerst gekeken
worden naar participatie van minderjarige, ouders, netwerken
4. De differentiatie in de verschillende interventies
o Inhoudstafel syllabus is te zien hoeveel interventies er mogelijk zijn
5. Het hulpverlenend karakter
o Hulpverlenend, sanctionerend en maatschappij beveiligend
o Sterk herstelgerichte werking
§ Kans om de schade te herstellen (jeugddelinquentie)
DEEL 2: KORTE HISTORIEK
Als achtergrond opnamen beluisteren maar ze zegt dat ze daar niks over vraagt.
Cursus best wel lezen.
STAATSHERVORMING VAN 2014
Naar aanleiding van de zesde staatshervorming in 2014 werd door de Bijzondere Wet van 1 juli 2014
opnieuw een bevoegdheidsoverdracht gerealiseerd.
De vierde uitzondering inzake jeugdbescherming (zie hoger) die tot de federale bevoegdheid
behoorde, nl. de opgave van maatregelen bij jeugddelinquentie, wordt opgeheven.
De Gemeenschappen worden dus volledig bevoegd voor de ‘sociale’ reactie op jeugddelinquentie,
inclusief de uithandengeving en de voorlopige detentie.
Ook de infrastructuur voor het realiseren van deze reacties (de ‘federale’ gesloten centra) wordt
overgedragen.
Tegelijk wordt een ‘nieuwe’ vierde uitzondering ingevoerd, waardoor de Federale Overheid bevoegd
blijft voor de uitvoering van straffen van uit handen gegeven jongeren vanaf 23 jaar.
De overige uitzonderingen blijven behouden (aangelegenheden die tot de federale bevoegdheid
blijven behoren – zie hoger).
De gezinsverblijfplaats (of bij gebreke aan gezinsverblijfplaats, de plaats waar de minderjarige
opvoeding en onderhoud wordt gegeven) wordt het territoriaal criterium om de toepasselijke
regeling van de Gemeenschappen te bepalen en om de bevoegde jeugdrechtbank aan te duiden.
3
, Jeugdrecht 2020-2021 Mart Gerits
DEEL 3: JEUGDHULPRECHT
Decreet Integrale jeugdhulp:
• De 6 sectoren werkte vroeger apart maar zo werd er tijd verspilt, nu gezorgd dat ze gaan
samenwerken.
o Zorg op maat van cliënt en leefomgeving.
o Gezamenlijke analyse van de hulpvraag en hulp geboden worden over de sectoren
heen
o Nieuwe taal ontwikkelen die voor elke sector hetzelfde is.
o Hulp in modules aangeboden.
§ Deze zijn ook verdeeld in rechtstreeks, niet-rechtstreeks, aandacht voor VOS
en crisis.
o Ook nood aan nieuwe actoren
§ Bv: intersectorale toegangspoort, gemandateerde voorzieningen,
jeugdrechtbank/rechter die beslissingen maken op afgestemd op
gemoduleerde organisaties
Wat zijn de actoren?
ITJ wordt geregeld in het decreet. Er zijn ook andere hulp en jeugdhulp maar behoren niet bij ITJ en
terminologie die er bij komt kijken.
Wie zijn de cliënten?
• De minderjarigen (-18), de biologische ouders of opvoedingsverantwoordelijken
o Opvoedingsverantwoordelijken: niet altijd ouders. De mensen waar de minderjarige
in feiten verblijft, die er voor zorgen, in veiligheid brengen, ...
§ Ook mensen aan wie de minderjarige is toevertrouwt door de
overheid/bemiddeling, ...
§ Bv: pleegouders
• De leefomgeving: andere personen dan eerder vermeld maar wel mensen die in nauw
contact staan of grote betekenis hebben voor het kind
o Bv: leider, leerkracht, broer, ...
• Wat met +18, meerderjarigen?
o Krijgen vaak hulp tot 18 en dan stopt het, vallen zonder steun en loopt dan
dramatisch af.
§ Laatste jaren enorm aan gewerkt en dat ze niet in vacuüm terecht komen
o De ITP kan beslissen om hulpverlening verder te zetten, modules binnen ITJ.
§ Kan tot en met 25 jaar. Omdat de poort beslist, is het NRTJ.
§ Team indicatie stelt of er jeugdhulp mogelijk is na 18 jaar. Hangen
voorwaarden aan vast.
• Bv: moeten voor 18 jaar al hulp gevraagd hebben & de modules
moeten mogelijk zijn voor +18. Als er meer geschikte volwassen hulp
is, die eerst bieden.
Welke sectoren zijn er? Niet vanbuiten leren.
De overheid beslist welke erkend wordt binnen de jeugdhulp.
1. Onderwijs
2. Bijzondere Jeugdzorg
3. Algemeen Welzijnswerk
4. Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap
5. Geestelijke Gezondheidszorg
6. Kind & Gezin
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller martgerits. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.60. You're not tied to anything after your purchase.