§1 - voeding:
- Heterotrofe organismen moeten voedsel opnemen om assimilatie- en dissimilatieprocessen in hun
lichaam in stand te houden.
- 6 voedingsstoffen --> variatie nodig om gezond te blijven, voedselopname afstemmen op
energiebehoefte. Meeste stoffen: darmkanaal eerste vertering (m.b.v. enzymen) -->
verteringsproducten worden opgenomen in het bloed --> onverteerde resten via ontlasting.
§2 - voedingsmiddelen en voedingsstoffen:
- Voedingsmiddel = alles wat je eet/drinkt --> bevatten voedingsstoffen.
- 6 groepen voedingsstoffen (2 algemene toepassingen: 1. bouwstof -- vorming van cellen/weefsels
of 2. brandstoffen -- levering energie):
1. Eiwitten (=proteïnen). Bouw: Polymeren van aminozuurmoleculen. Vertering: Splitsing in
aminozuurmoleculen --> opname door bloed --> naar organen --> in cellen worden ze
weer aan elkaar gekoppeld bij eiwitsynthese. *20 verschillende aminozuren -- 12 kunnen
we zelf maken (via transaminering in lever)- 8 niet = essentiële aminozuren die we uit
voedsel moeten halen. Functie: bouwstof, reguleren processen, transport,
celcommunicatie, chemische reacties - enzym. Overig: Aminozuren die niet bij de
synthese van eiwitten worden gebruikt worden gedissimileerd tot ureum (wordt met
urine uitgescheiden) en andere stoffen die energie leveren = brandstof -- overschot
aminozuren + tekort glucose. Eiwitten zitten in vit/vlees/eieren/noten.
2. Koolhydraten. Bouw: Mono, di- en polysachariden. Functie: brandstof -- te veel?
omzetting in vet. Of bouwstof -- bijv. in DNA of in celmembranen. *Vooral in plantaardig
voedsel *Voedingsvezels zijn voornamelijk koolhydraten --> bevorderen darmbeweging
en stoelgang, verzadigd gevoel.
3. Vetten (=lipiden). Bouw: glycerolmolecuul en 3 vetzuurmoleculen = triglyceriden --
kunnen verzadigd (=max. aantal H-atomen, rechte keten - dierlijke vetten) / onverzadigd
(= niet max. aantal H-atomen door 1/meer dubbele bindingen). Functie: brandstof
((reserve)energiebron), bouwstof (membraan). Overig: cholesterol = vet dat voorkomt in
celmembranen en bloedplasma -- meeste wordt gemaakt door lever, klein deel via
voeding --> verzadigde vetzuren bevorderen afzetting van cholesterol tegen de
binnenwand van bloedvaten waardoor ze nauwer worden --> onverzadigde vetzuren
verminderen dit. Je lichaam kan voor een groot deel zelf vetten maken, alleen essentiële
vetzuren niet.
4. Water. Functie: bouwstof, oplosmiddel, transportmiddel, regeling lichaamstemperatuur
5. Mineralen (=zouten). Functie: ionen in mineralen zijn bouwstoffen. *Calcium voor
ontwikkeling botweefsel. -- allemaal in kleine hoeveelheden nodig. *Spoorelementen zijn
in zeer geringe hoeveelheid nodig.
6. Vitaminen. Functie: dienen als co-enzym -- kunnen niet/in onvoldoende mate in het
lichaam worden gemaakt --> worden niet gebruikt --> kleine hoeveelheden nodig.
Overig: te weinig vitaminen --> gebreksziekten. Verschillende vitaminen neem je op als
Provitaminen = stoffen in voedsel waar je lichaam vitamine uit kan maken (bijv.
bètacaroteen). Vitaminen worden aangegeven met een letter. A (oplosbaar in vet --
voorraad in lever - netvlies, gebit, bot, rode bloedcel), B (verzameling verschillende
vitaminen -- vitamine-B-complex, oplosbaar in water - nauwelijks opslag, zenuwstelsel,
spieren), C (oplosbaar in water - nauwelijks opslaan, bindweefsel, weerstand, absorptie
ijzer in darmen), D (oplosbaar in vet, resorptie clacium voor beenderen/gebit), K
(oplosbaar in vet, bloedstolling).
§3 - gezonde voeding:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emmapenning. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.