Class notes
STECO Hoorcolleges + alle literatuur
- Course
- Institution
Dit document bevat aantekeningen van alle 8 hoorcolleges plus een korte samenvatting van alle 30 artikelen.
[Show more]
Seller
Follow
Lynnsync
Reviews received
Content preview
STECO HoorcollegesInhoud
HC1: Stedelijke economie in Europa..................................................................................................................................3
Geschiedenis van de stad:..............................................................................................................................................3
De stad als place to be....................................................................................................................................................4
Mattheus-effect In Europa.........................................................................................................................................4
Is stedelijk succes maakbaar?....................................................................................................................................4
Boek: Ruimtelijke economische dynamiek (van vorig vak)............................................................................................4
Klassieke schaalvoordelen:.........................................................................................................................................5
Moderne schaalvoordelen.........................................................................................................................................5
Schaalnadelen............................................................................................................................................................5
Wat maakt een stad tot een stad?.................................................................................................................................6
Literatuur....................................................................................................................................................................7
HC2: Netwerk en denken over steden...............................................................................................................................8
Hoe groot moeten steden zijn?......................................................................................................................................8
Verborgen kampioenen..................................................................................................................................................9
Uitdagingen voor de toekomst van deze bedrijven...................................................................................................9
De stad tussen de oren...................................................................................................................................................9
Het belang van beelden...........................................................................................................................................10
Concluderend...........................................................................................................................................................10
Literatuur..................................................................................................................................................................11
HC 3: Creativiteit en beleid...............................................................................................................................................12
Hall: steden als motoren van beschaving....................................................................................................................12
Wat maakt een stad nou creatief?...........................................................................................................................13
Innovatie als drijvende kracht......................................................................................................................................14
Gastcollege: Brainport Eindhoven - Youri....................................................................................................................15
Literatuur..................................................................................................................................................................17
HC4: diensteneconomie en cultureel erfgoed.................................................................................................................19
Jean Fourestié (1907- 1990).....................................................................................................................................19
Krimpende steden (1950-2000)...............................................................................................................................20
Jane Jacobs...............................................................................................................................................................20
Erfgoed als territoriaal kapitaal................................................................................................................................21
Literatuur..................................................................................................................................................................22
HC5: De binnenstad..........................................................................................................................................................24
Het voetgangersperspectief.....................................................................................................................................24
Beleid: van analye naar actie....................................................................................................................................25
Samenvatting en conclusie.......................................................................................................................................26
1
, Gastcollege: vastgoedontwikkelaars – Madeloes de Win...........................................................................................26
Tweeledige opgave...................................................................................................................................................27
Literatuur..................................................................................................................................................................28
HC6: Overheid en steden; regionale samenwerking........................................................................................................29
Overheid & economie: EZ-beleid.................................................................................................................................29
Decentralisatie en opschaling..................................................................................................................................30
Casus: EZ-beleid Ruhrgebied....................................................................................................................................31
Gelegenheidscoalities per opgave...............................................................................................................................32
Casus: Kopenhagen-Malmö......................................................................................................................................32
Literatuur..................................................................................................................................................................34
HC7: Stedelijke succesverhalen........................................................................................................................................35
Stadsgoeroes................................................................................................................................................................35
Blind men & the elephant-parabel...........................................................................................................................37
Sturingsvragen en -opgaven.....................................................................................................................................37
Gastcollege: De metamorfose Bilbao, het Guggenheimeffect....................................................................................38
Effecten na opening museum 1997.........................................................................................................................40
Literatuur..................................................................................................................................................................41
HC8: Denken over de toekomst van de stad....................................................................................................................42
Brede welvaart als kompas......................................................................................................................................43
Literatuur..................................................................................................................................................................44
2
,HC1: Stedelijke economie in Europa
Theorieën en voorbeelden
Klassieke en actuele thema's
Twee elementen Stad en Economie. Noodzaak maakt mensen creatief en innovatief dit is al heel lang in steden.
Economie is heel belangrijk in steden. Steden vormen de economie.
Geschiedenis van de stad:
De stad als spiegel van de tijd:
Uruk als eerste stad in de wereld. Men ging van nomadisch leven naar sedentair leven.
Steden, landbouw en economie:
De stadsmuren hadden naast bescherming wellicht nog een andere functie. Mensen wilden weg uit de stad maar dat
kon niet. Met de landbouw en het ontstaan van die stad ontstond ook een machtsverhouding. Sommige mensen
werden uitgebuit en stonden in dienst van anderen, een heer.
Hierbij moest er ook belasting betaald worden en om dit bij te houden ontstond het schrift en de wetgeving.
Steden, samenleving en politiek:
Met die maatschappelijke ontwikkeling kwamen steden ook voor vraagstukken te staan zoals hoe gaan we nu
beslissingen nemen? Daardoor ontstond sociale stratificatie en bestuur. Zo ook democratie in de Griekse polis.
Na verloop van tijd is de stad via deze weg een sociaal economische motor geworden. De stad was een plek waar je
naartoe moet om je leven tot een nieuw niveau te brengen. Stad was zowel een kruispunt als een roltrap.
Steden tussen ideaal en realiteit
Griekse oudheid
Hippodamos van Milete: rastervorm. Men legde een rastervorm over de stad heen en zo werd het verdeeld. Er werd
veel gefilosofeerd etc. Maar Vitruvius zei, we moeten praktische oplossingen bedenken. Allerlei problemen
aanpakken zoals hoe zorg je er voor dat iedereen water krijgt. Zo aquaduct uitgevonden maar ook beton. De stad
was een plek van kennis en slimheid.
Stad in de Middeleeuwen
Veel adellijke personen gaven nederzettingen stadsrechten, omdat men daar dan een jaarmarkt kon beginnen en er
geld verdient zou worden. Geld was dus altijd een motivatie. Ook was het kerkelijke leven erg belangrijk. Om de kerk
heen werd de planning gemaakt, maar alles op menselijke maat. Kleine huisjes, altijd lawaaiig, geen riolering, stank.
Ook wel beschreven als de skyline des Gods.
De stad in nieuwere tijd
Leon Battista Alberti: het plein. Residentiestad en grachtengordel. Hoe ontstond de stad? Later zei men ook van ik wil
toch ook wel een mooie stad voor mezelf bouwen. Dus zo ontstonden residentiesteden; veel meer planmatig
denken, grachten aangelegd.
Stad in 19e eeuw
Van industrialisatie naar urbanisatie. Mensen kwamen van platteland naar de stad en gingen daar wonen. Zo kwam
met de industrialisatie ook de urbanisatie. Cerda, Spanjaard bedacht de term urbanisatie; hij dacht dat je het kon
oplossen door een mooi strak raster aan te houden om mensen zo efficiënt mogelijk te vestigen. Daarmee ontstond
ook de stadsplanning. Hausmann in Frankrijk, niet alleen economisch maar ook politiek strategisch. Cerda en
Hausmann: stadplanning. Actie geeft reactie.
De stad in de 20e eeuw
Het leven werd door die planning niet altijd even makkelijk. Men begon het groen te missen in de steden.
1900-1930: tuinstad-gedachte
1930-1960: Le Corbusier en CIAM. We moeten nog efficiënter gaan werken, want er komen nog meer
mensen naar de stad. Hij zei we moeten werken loskoppelen van wonen, ontspannen en mobiliteit want
daarmee moeten we efficiëntie bereiken. Veel mensen beïnvloedt door zijn denken. Oud middeleeuwse
steden kregen opeens te maken met grote hervormingen. Allemaal planmatig, de hoogte in, flats. Het
werkte niet altijd, het leidde ook tot onveiligheid en ontevredenheid.
1960-1990: de historische stad. Italianen kwamen terug van dat idee en stelde dat men juist weer een
historische stad moest gaan bouwen. Elementen van de historie terug te brengen in de planning. We
moeten het geheugen van de stad niet vergeten. Renovaties, herbestemming. Bijv. bedrijfjes in oude
fabrieksgebouwen.
3
, Stad in de 21e eeuw
Stedelijke iconen en smart cities
Steden moesten veel meer moeite gaan doen om aantrekkelijk te zijn en dus zijn ze gaan profileren. Er is een soort
schoonheidswedstrijd ontstaan tussen steden. Ook op het gebied van kennis.
Sinds 2014 wereldwijd meer stedelingen dan plattelanders. Wat opvalt is dat de meeste mensen in Niet-westerse
landen in steden wonen. Daarbij valt op dat het allemaal hoofdsteden zijn
De stad als place to be
Mattheus-effect In Europa
Agglomeraties ontstonden.
De blauwe banaan; economisch en stedelijke ontwikkeling in EU. Gebied waar de Rijn doorheen loopt. Ook
nog wel de sunbelt etc. Laten we verder kijken dan de individuele stad.
De handstad; Ook in Nederland gebieden waar veel economische ontwikkeling plaatsvindt. Niet alleen meer
Rotterdam, Amsterdam, Utrecht en Den haag, maar ook Brabantse steden, Zwolle en Nijmegen etc. Het zijn
ook allemaal gebieden waar veel mensen in de file staan om in de stad te gaan werken. Dus niet meer alleen
Randstad maar deze heeft ook vingers gekregen dus vandaar Handstad.
Matthëus effect: Zij die hebben zullen erbij krijgen, van hen die niets hebben zullen genomen worden. Amsterdam
zal het altijd beter doen dan Assen, omdat het beter bekend staat. Zeker in tijd van sociale media is dat zo. Steden
proberen op allerlei manieren om meer in beeld te komen.
Stedenstrijd op Europese schaal
- Logo's Steden proberen bijv. d.m.v. logo's van de naam van de stad hun stad te promoten en in beeld te
komen. Dit wil niet zeggen dat het altijd lukt om meer mensen te trekken.
- Ranglijsten Allerlei ranglijsten gemaakt van steden zoals de 10 aantrekkelijke steden etc. Het ligt altijd
aan degene die het lijstje maakt hoe de stad over zou komen. Ook al doet een stad het volgens een lijstje
niet zo goed, kan het nog steeds een hele prettige plek zijn voor iemand die er een band mee heeft. Je kunt
moeilijk in objectieve zin over de leefbaarheid van een stad praten. Kijkt dus vooral naar het verhaal achter
de cijfers.
Is stedelijk succes maakbaar?
Het Bilbao-effect: het was een oude industrie stad. Gevraagd aan Calatra, architect om een mooi museum
neer te zetten. Hierdoor veel meer aandacht en ontdekte men dat het eigenlijk wel een hele mooie
vakantiestad was dus veel aandacht gekregen.
Calatravisering: meer steden gingen deze techniek toepassen en er werden allerlei mooie gebouwen
gebouwd om zo bezoekers te trekken. Dat werkt niet overal goed want het moet wel in de context passen.
Strijd, identiteit en beleid
Strijd tussen steden om de vier B's:
- Bewoners, bedrijven, bezoekers, bollenbozen (slimmerikken).
- Het doel hiervan is de huidige B's te behouden en nieuwe aan te trekken. Men kan ook stellen dat er een
vijfde B is namelijk lobby door bestuurders.
Identiteit en beleid in de stedenstrijd:
- Lokaal DNA beïnvloedt ontwikkelingskansen
- Economische, fysieke en sociale identiteit
Dit vak gaat op meerdere aspecten in. Of de ene stad het nou goed doet of minder goed doet hangt af van de DNA
van de stad. Niet alleen maar naar de werkgelegenheidscijfers maar ook naar of de mensen zich thuisvoelen in een
stad.
Boek: Ruimtelijke economische dynamiek (van vorig vak)
Waar gaan bedrijven zitten? Verschil gemaakt tussen locatietheorieën en ontwikkelingstheorieën. Onderscheid
tussen klassieke locatie theorieën en moderne.
Klassieke locatietheorieën:
Grondstoffen en arbeidskrachten
Transportkosten
Nabijheid afzetmarkt
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lynnsync. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now