Other
Uitwerking tutorial 3 Openbaar Bestuur (PUB4022)
- Course
- Institution
Uitwerking van de derde tutorial Openbaar Bestuur. Onderwerpen zijn o.a. de Wob, de Woo, intern beraad, en misbruik van recht.
[Show more]
Seller
Follow
robinUM
Reviews received
Content preview
Bijeenkomst 3 – De Wet Openbaar Bestuur en de Wet Open OverheidTaak 3.1 – Wet openbaarheid van bestuur (Wob)
Wanneer kun je een Wob-verzoek doen en aan welke eisen moet het verzoek voldoen?
Doorloop de artt. 1a en 2 eerst, om het toepassingsgebied te bepalen en artt. 8 en 9 om rekening te
houden met de mogelijke actieve informatieverschaffing vanuit het bestuursorgaan. Stap vervolgens
door naar artikel 3 om te bepalen of er sprake is van een ‘Wob-verzoek’.
Artikel 3 – Kernartikel
1. Een ieder kan een verzoek om informatie neergelegd in documenten over een bestuurlijke
aangelegenheid richten tot een bestuursorgaan of een onder verantwoordelijkheid van een
bestuursorgaan werkzame instelling, dienst of bedrijf.
2. De verzoeker vermeldt bij zijn verzoek de bestuurlijke aangelegenheid of het daarop
betrekking hebbend document, waarover hij informatie wenst te ontvangen.
3. De verzoeker behoeft bij zijn verzoek geen belang te stellen.
4. Indien een verzoek te algemeen geformuleerd is, verzoekt het bestuursorgaan de verzoeker zo
spoedig mogelijk om zijn verzoek te preciseren en is het hem daarbij behulpzaam.
5. Een verzoek om informatie wordt ingewilligd met inachtneming van het bepaalde in de
artikelen 10 en 11.
Geef een korte uitleg van de volgende begrippen:
Verzoek
De hoofdregel die uit de jurisprudentie volgt, stelt dat wanneer de Wob wordt genoemd, dat
men moet uitgaan van het feit dat het een Wob-verzoek betreft. Dat iemand wellicht eigen of
persoonlijk belang heeft, is niet doorslaggevend. Dat geldt ook indien de verzoeker de
informatie (mogelijk) ook kan krijgen op grond van regels over de toegang tot stukken in een
procesrechtelijke regeling, zoals artikel 7:4 Awb.
Dit is alleen anders, indien:
Uit de aard van het verzoek
o Iemand vraagt inzage in zijn dossier of in zijn persoonsgegevens conform de
AVG. Dit kan toch een Wob-verzoek zijn, wanneer burger wenst dat het
openbaar wordt. Zie onderstaand.
Uit de inhouden van het verzoek
o Ziet op situaties waarin iemand bijvoorbeeld vraagt om informatie, vragen
stelt of alleen om toezending van de stukken vraagt in een procedure waarin
hij belanghebbende is, denk aan bezwaarprocedures.
Uit uitlaten van de verzoeker
o Wanneer de verzoeker aangeeft dat hij niet wil dat de informatie openbaar
wordt gemaakt en alleen aan hem wordt verstrekt.
o Kan dit nooit als een Wob-verzoek gezien worden? Het bestuursorgaan dient
te controleren welk doel de beoogt heeft bij de opvraag. Bij een
bezwaarprocedure is dit geen Wob-verzoek, wenst de verzoeker dat de
stukken openbaar worden voor iedereen, dat behelst het een Wob-verzoek.
.. blijkt dat de verzoeker geen Wob-verzoek heeft beoogd in te dienen.
ABRvS 13 januari 2021, ECLI:NL:RVS:2021:46 (Wob verzoek)
Volgens de Afdeling beroept de appellant zich terecht op de tweede uitzondering (inhoud van
het verzoek). De appellant verzocht in zijn brief met aanvullende bezwaargronden tegen de
naheffingsaanslag, om op die naheffing betrekking hebbende stukken te ontvangen. De
1
, verwijzing naar de Wob in het verzoek maakt dit niet anders. Hierbij is van belang dat de
heffingsambtenaar zelf in zijn beslissing van 3 oktober 2018 in het onderwerp "Wob" heeft
genoemd, terwijl die beslissing geen besluit op een Wob-verzoek behelsde. Het betrof immers
een ‘gewoon’ verzoek conform art. 7:4(2) Awb.
Document
Zie de definitie in art. 1(a) Wob: ‘een bij een bestuursorgaan berustend schriftelijk stuk of
ander materiaal dat gegevens bevat’.
De documenten behoren dus bij een bestuursorgaan te berusten. De documenten dienen
feitelijk aanwezig te zijn bij het bestuursorgaan, hoe of waar maakt niet uit: als ze er maar
feitelijk zijn. Tevens heeft de overheid wel een zoekplicht, maar géén vergaarplicht.
Wat te doen als er geen documenten meer zijn, maar wel hadden moeten zijn? Dan moet het
bestuursorgaan al hetgeen redelijkerwijs mogelijk is doen om de documenten alsnog te
achterhalen, zie de jurisprudentie.
Vervolgvraag: in hoeverre moeten bestuurders op hun hoede zijn voor de mogelijkheid dat
hun onderlinge correspondentie openbaar gemaakt wordt op grond van de Wob?
ABRvS 20 maart 2019, ECLI:NL:RVS:2019:899 (Documenten)
De Afdeling oordeelt dat sms- en WhatsApp-berichten documenten zijn als bedoeld in art.
1(a) Wob. De Afdeling overweegt hiertoe het volgende:
Als de berichten betrekking hebben op een bestuurlijke aangelegenheid, dan vallen ze
onder het bereik van de Wob, ongeacht of de berichten zich op de werktelefoon of de
privételefoon bevinden. Indien dit niet zo zou zijn, brengt dit een risico met zich mee dat een
verschuiving plaatsvindt naar privé-gegevensdragers.
De Afdeling wijst voor haar oordeel op de wetgeschiedenis, waaruit volgt dat aan het
begrip ‘document’ een ruimte betekenis moet worden gegeven. In de wetsgeschiedenis (uit
medio jaren ’80) worden sms- en WhatsApp-berichten vanzelfsprekend nog niet genoemd,
maar de Afdeling wijst erop dat wel rekening wordt gehouden met nieuwe gegevensdragers.
Sms- en WhatsApp-berichten zijn volgens de Afdeling niet één op één de vervanger
van telefoongesprekken, omdat bij sms- en WhatsApp-berichten onder meer andere
documenten kunnen worden meegestuurd of daarin kunnen worden opgenomen.
Een andere opvatting zou bovendien met zich brengen dat de toepassing van de Wob,
anders dan de wetgever blijkens de wetsgeschiedenis beoogde, mede bepaald wordt door de
concrete gegevensdrager waarop de informatie staat, hetgeen in de Wob-systematiek
ongewenst wordt geacht en willekeurig is in uitwerking.
Deze jurisprudentie toont aan dat ambtenaren zich bewust dienen te zijn van het feit dat ál hun
onderlinge correspondentie onderhevig kan zijn aan de Wob. Het maakt niet uit waar het
document is opgeslagen, of welke vorm het behelst (dus ook SMS en WhatsApp-berichten).
Tegenwoordig bevatten alle Wob-verzoeken ook een verzoek naar inzage Whatsapp-
berichten. Een voorbeeld vormt de situatie omtrent burgemeester Halsema en de demonstratie
op de dam. Wanneer de uitzonderingsgronden van toepassing zijn (denk persoonlijke
beleidsopvattingen, of intern beraad conform art. 11 Wob) dan betreft het uiteraard een andere
situatie.
! In de Woo blijft de weigeringsgrond van art. 11 grotendeels hetzelfde, alleen het huidige lid
2 (het anonimiseren bij openbaren) krijgt de voorkeur boven het reguliere weigeren. Dit bracht
Rutte ook naar voren in zijn uitspraak bij de toeslagenaffaire. Het achterliggende idee is: als
het niet-herleidbaar tot personen ‘kan’ (geobjectiveerd), dan geniet dit de voorkeur en dient er
toch geopenbaard te worden.
Bestuurlijke aangelegenheid
2
, Zie de definitie in art. 1(b) Wob: ‘een aangelegenheid die betrekking heeft op beleid van een
bestuursorgaan, daaronder begrepen de voorbereiding en de uitvoering ervan’. Dit behelst
een zeer ruime uitleg: openbaar bestuur in al zijn facetten. Hier vallen ook documenten van
derden, declaraties, bonnetjes, en etc. onder. In haar uitspraak van 2018 preciseert de
Afdeling: “omvat zowel het externe optreden, de interne organisatie en de wijze waarop het
de taken als bestuursorgaan vervult”. Er is nog nooit een Wob-verzoek afgewezen omdat het
niet over een bestuurlijke aangelegenheid ging.
Wanneer niet? In sommige gevallen informatie over ontslag werknemers, gegevens van
bedrijfsarts.
Bestuursorgaan
Artikel 1:1 Awb – wat is een bestuursorgaan?
Lid 1: Onder bestuursorgaan wordt verstaan:
a. een orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld, of
b. een ander persoon of college, met enig openbaar gezag bekleed.
Denk in dit kader ook aan de Schiphol-uitspraak (inhoudelijk en financieel vereiste). Uit de
voorgeschreven literatuur blijken nog enkele uitzonderingen, maar deze zijn logisch: de NPO
en de Nederlandse Bank (B-orgaan, voor taken waar het geen B-orgaan is, valt het erbuiten),
maar ook de Tweede Kamer (eveneens in Awb uitgezonderd van bestuursorganen-begrip). Er
wordt aldus aangesloten bij de bestuursorganenregeling uit de Awb.
! Met de Woo wordt het bestuursorganenbegrip (voor wat betreft openbaarmaking) uitgebreid.
Instelling, dienst of bedrijf
In de jurisprudentie blijkt dat van belang is of er een gezagsverhouding is (zich houden aan
opdrachten/aanwijzingen college of directe zeggenschap).
Welke weigeringsgronden en beperkingen kent de Wob? Wat is het verschil tussen de absolute
en relatieve weigeringsgronden?
Art. 10(1) Wob: absolute weigeringsgronden
Hierbij is geen belangenafweging vereist
- De eenheid van de kroon
- De veiligheid van de staat
- Bedrijfs- en fabricagegegevens (zie college)
- Gegevens uit de AVG
Art. 10(2) Wob: relatieve weigeringsgronden
Toepassing van deze weigeringsgronden vereist een Belang openbaarheid van
de informatie in het kader Het in de weigeringsgrond
belangenafweging. van goede en (sub a t/m g) genoemde
democratische belang
bestuursvoering
Hoe zit het met de motivering bij de weigering tot
openbaarmaking van documenten?
ABRvS 15 april 2020, ECLI:NL:RVS:2020:1079, AB 2020/212 (Relatieve weigeringsgrond)
Artikel 10(2) Wob bevat de relatieve uitzonderingsgronden, waarbij het bestuursorgaan het
belang dat de uitzonderingsgronden beschermen steeds moet afwegen tegen het belang bij
openbaarmaking van de informatie. De bestuursrechter toetst deze belangenafweging door 1)
te beoordelen of het belang waarop het bestuursorgaan zich beroept zich daadwerkelijk
voordoet. Als dit zo is, dan 2) toetst de bestuursrechter of het bestuursorgaan het bijzondere te
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller robinUM. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.20. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now