Alle arresten, literatuur en hoorcolleges zijn overzichtelijk en volledig uitgewerkt in dit document. Daarbij zijn de werkcolleges opgenomen met aantekeningen. Tevens is aan het eind mijn betoog voor het vak opgenomen, dat door de leraar op canvas als voorbeeldbetoog is geplaatst. Ik heb met een 9 ...
Hoorcollege 1 Visies op recht en rechtsbronnen
Over de vragen ‘wat is recht’ en ‘hoe wordt recht gevonden’ bestaan verschillende visies. Een aantal van
deze visies komt tijdens dit college aan bod. De visies op het recht blijken uiteindelijk door te werken in
de werkwijze van elke jurist. Ook zal blijken dat de omgang met de bronnen van het recht samenhangt
met de visie die de jurist hanteert.
Definitie recht: het geheel samenhang van wetten, beginselen, verdragen en wordt positivisme
genoemd. Handvaten om het samen leven goed te kunnen laten verlopen. Een andere is uitwerking van
rechtsregels die wij moreel goed vinden.
Op de slide:
Een verzameling van wetten
Een verzameling van regels (geboden en verboden) die in Nederland gelden (dus bevoegd zijn
vastgesteld) en waaraan we ons moeten houden
Een verzameling van regels en beginselen die in NL gelden etc
Recht is wat in een individueel geval wordt gezegd recht is
Recht is dat wat als rechtvaardig wordt ervaren (of de gelijkheid dient of tot vrede aanleiding
geeft of transacties efficiënt doet verlopen)
Wat nu interessant is dat al edze definities allemaal gelijk en juist zijn. In art 81 Gw zie je hoe wetten tot
stand komen, beginselen komen bijv uit jurisprudentie. Allemaal zeggen ze iets over recht, dat allemaal
op een bepaalde manier juist is of een bepaalde visie ziet.
Tweede slide:
Bericht op NOS dat in brunssum iemand vrouw moest opgraven uit tuin. Was haar laatste wens, maar
mocht niet juridisch gezien. Er was geen vergunning. Meneer begint rechtszaak.
Blik op geldende rechtsregels:
Als je de wet op de lijkverzorging bekijkt, mag je het grond wel als begraafplaats gebruiken.
Voorwaarden is wel:
1. Vergunning van gemeente bestemmingsplan wijzigen van woon naar begraaf. Dit kan wel 2
jaar duren
2. De grootte 1 a 2 hectare grond.
3. Prive begraafplaats mag niet zichtbaar zijn van uit openbare weg
4. Moet minstens 1 meter van het perceel van de buren liggen
5. Graf moet minstens 2 jaar blijven bestaan dus garantie geven voor toekomst.
Doelstellingen liggen bij hygiene en morele beginsel. Doden laat je met rust namelijk. Daarom
toestemming en de vergunning dus.
In de casus van nos, overleed mevrouw voor de zomer. Meneer had al aanvraag in spoedprocedure
ingediend. Maar goed, was niet gelukt, was namelijk uit het niets. Gemeente zegt wel, je weet dat als je
,het niet hebt, niet mag. Meneer wilde ook niet wachten, maar had wel geprobeerd contact op te nemen
voor (voorlopige) toestemming en daarom toch begraven. Gemeente sommeert meneer om partner op
te graven.
Meningen:
Onwenselijke resident
Disproportioneel: het is niet logisch, als gemeente niet zuiver in hun schoenen staat dan moet je
zoiets niet eisen. Hele zomer weg geweest en dan ineens komen met los het zelf op. Daarnaast
kan meneer in bezwaar.
Dura lex sed lex: harde wet maar het is de wet. Dit is een vorm van positivisme.
Uitspraak van casus:
Zie zaak 2016:7408 (rechtbank Limburg 25 augustus 2016)
‘’De voorzieningenrechter stelt vast dat verzoeker onbestreden heeft gelaten dat hij de wet op de
lijkbezorging heeft overtreden door zijn op 20 juli 2016 overleden echtgenote te begraven op eigen
grond (…)
Ingeschil is of (er) sprake is van bijzondere omstandigheden op grond waarvan van verweerder kan
worden gevergd dat handhavend optreden achterwege wordt gelaten. Hiertoe oordeelt de
voorzieningenrecht dat vaan een concreet zicht op legalisatie niet is gebleken. (is er een traject lopende
en uitzicht op antwoord. Dus tijdeliment)
Resteert de vraag of handhavend optreden zodanig onevenredig is in verhouding tot de daarmee te
dienen belangen dat verweerder opgv van optreden had behoren af te zien. De voorzieningenrrechter
beantwoordt die vraag bevestigend
Aanwijzing zou tot gevolg hebben dat de echtgenote van verzoeker
ECHTER: zolang geen duidelijkheid bestaat over de aanwzijzing van de begraafplaats als bijzondere
begraaf plaats door de gemeenteraad prevaleert het belang van verzoeker om die reden boven de
beginselplicht tot handhaving van verweerder.
Rechter zegt dus had die vergunning aangevraagd. Hij sommeert op dit moment dat zijn belangen
zwaarder wegen maar dat hij op een dag een vergunning moet hebben. Een balanceerakt. Dus als
gemeente alsnog terecht aanvraag afwijst, dan moet die wel opgraven. Rechter geeft beide gelijk. Ene
kant disproportioneel van gemeente dus en andere kant wet is wet.
Wat voor definitie komt hier naar voren? Het is een soort positivisme omdat hij zegt wet is wet. De
definities van sheet 1 komen hier in terug. Zie vergelijking met rechtspraak en en per definitie.
Je ziet de rechter aan de wet houden, probeert niet te overtreden en recht in zijn waarde te laten
normatieve kracht te geven, maar moreel niet te schenden. Het is soms intepeteren in het licht van en
niet door rechtspraak te veel conflicten veroorzaakt. Bijv bij arbeidszaken (ontslag) worden verschillende
uitspraken gedaan. Uiteindelijk was conclusie ga niet naar den bosch, amsterdam is wat fijner hierin.
Terug naar eerste sheet met willekeurige definities.
Casus: Gottig vs. Puttfarken
,Gottig had op een openbare muur had de volgende tekst geschilderd: Hitler ist ein massenmorder und
schuld am kriege! (zijn schuld dat wij in een oorlog zitten). Hierop krijg je executie. Puttfarken heeft hem
aangegeven bij politie. Veilige optie om niet te kiezen voor aangifte, maar wel was zo als je kennis had
hoogverraad en je gaf niks aan dan kreeg je zelf ook doodstraf. Hij had echter wel een veilige positie
maar toch doet die dit. Gottig gaat dood. Daarna kwam de vraag wat te doen met mensen als puttfarken
na de oorlog? Mensen zouden zeggen geen fraaie persoonlijkheid. Hij had niet kunnen doen, maar toch
gedaan. Er komt proces in 1945/46. Art 5 of 8 van algemene bepalingen, rechtsweigering mag niet.
Je zou zeggen regels toepassen tot dat het onredelijk wordt. De oplossing die duitse rechter koos was
eenvoudig te volgen. Dit is kwestie van schending natuurrecht. Je beropet je op een recht dat manifest
onrechtvaardig is.
Kenmerken positivisme
Belangrijkste vraag: wat is geldend recht? (formeel geldend recht. Tot stand gekomen door
procedure die we samen hebben afgesproken terug komt in grondwet (art 81 Gw S-G te samen)
Recht is verzameling van regels en begrippen die op basis van de daarvoor geldende procedures
zijn tot stand komen (Formeel recht) bijv NL grondwet: formele wet wordt gemmaakt door
regering en S-G samen art 81 Gw
Vormelijke kenmerken zijn belangrijk om te bepalen wat recht is geeft hou vast
Recht en moraal (of: vorm en inhoud) zijn niet onlosmakelijk met elkaar verbonden dus los van
elkaar slecht recht is dus ook geldend recht.
Belangrijkste voor en nadeel positivisme
Voordeel: rechtszekerheid, helderheid en duidelijkheid
Nadeel: recht is soms onrechtbaaridg en wat doe je dan? En wat met de organisatie van het
recht (daar wordt niet over gezegd)
Fuller zei: in principe is recht geldend tot procedure is gekomen, tot je significant onder moreel ligt.
Manifesten, disproportionele schending van mensenrechten.
De duitse rechter had ook kunnen zeggen je schrijft iets op de muur en hier geef je de doodstraf op? Dit
is zo disproportioneel dat het onrechtvaardig is.
Kenmerken natuurrecht
Belangrijkste vraag: wat is rechtvaardig recht? (docent: wat is recht? (zegt positivisme) Wat is
goed recht? Zegt de natuurrecht)
Het positievie recht is in principe onvolledig gerealiseerde rechtvaardigheid hrecht moet
zoveel mogelijk synoniem zijn met gerechtigheid. Hij zegt niet dat het recht niet goed is, maar
kijkt wel naar goedheidsgehalte. Dus inhoudelijke kenmerken aan de vraag. Dus moraal is ook
belangrijk
Het positieve recht moet voldoen aan beginselen van rechtvaardigheid
Vormelijke kenmerken zijn belangrijk te bepalen wat recht is maar inhoudelijke kenmerken
evenzeer
Recht en moraal zijn wel onlosmakelijk met elkaar verbonden: heel erg slecht recht is geen
geldend recht
, Als je het zo zegt is moreel orordeel over het recht ook belangrijk en is slecht recht geen recht
Belangrijkste voor en nadeel natuurrechtsdenken
Voordeel: kritisch toetsing van het gepositiveerde recht
Nadeel:
o Nogal vaag (wat is rechtbaardig?)
o Wanneer is slecht recht niet meer geldig?
C. Kenmerken interactionismE
Belangrijkste vraag wat is rechtvaardig in de omstandigheden van het geval?
Recht is een activiteit en rechtsregels krijgen betekenis in het sociale verkeer recht is wat de
rechtsgenoten in een bepaalde situatie in het licht van de bestaande regels
Belangrijk verschil tussen natuurrecht en interactionisme
Natuurrecht: recht moet objectieve (etische morelen) buiten het recht bestaande – normen
belichamen, (god, bijbel, 10 geboden, wat in universum zit)
Interactionisme: rechtsnormen krijgen betekenis vanuit de samenleveing en worden ingevuld
(begint vanuit casus)
Een vierde visie: contectualisme (loth/gakeer)
Heel kort lijkt op interactionisme, maar contectualisme start vanuit recht en past het vanuit context toe.
Interactionism doet van binnenuit.
Relatie met rechtsbronnen
- Rechtsbron: de bronnen waar rechtsregels uit voortvloeien en in te vinden zijn wet verdrag
gewoonte rechtspraak (jurisprudnetie) rechtsbeginselen
- Positivisten zijn meer exclusief gericht op bewerkstelligen van rechtszekerheid en duidelijkheid
in vergelijking met bijv natuurrechtsdenkers. Beginselen en gewoonten vindt die moeilijk. Die
wilt rechtspraak met duidelijk verscherpte toepassing. Natuurrechtsdenker kijkt naar beginselen
van recht van buiten uit.
- Bij andere stromingen is er wat meer ruimte voor bronnen die een interactionistische of
contextuele visie faciliteren
- Natuurrecht: buitenbeentje.
Rix vs. Palmer: Palmer, uit New York met scheutige levensstijl met wat kosten. Hij had gebrek
aan geld om dat te financieren. Hij wist wel dat hij erfenis zou krijgen vanuit opa, als die dood is.
Dus palmer ging opa ombrengen. Hij wordt opgepakt, veroordeeld voor moord op opa.
Interessante is, wat doen we met erfenis. Twee tantes die dat eventueel konden krijgen. Maar in
NY erfrecht stond niks dat hem dat kon ontzeggen, althans volgens positivisme recht.
Nou zou je hem erfenis wel geven of niet? Nem bis in idem.. mijn standpunt althans. Hij zou bijv
niet mogen profiteren van zijn daad. Niemand mag een voordeel behalen uit een strafrechtelijke
onrechtmatige daad. Dat beginsel kan het recht overtroeven.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller davidgloudemans. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.34. You're not tied to anything after your purchase.
