Summary
Samenvatting Nectar Biologie VWO 5 Hoofdstuk 12 en Hoofdstuk 13
- Course
- Level
Samenvatting voor VWO 5 Biologie Nectar Hoofdstukken 12 en 13
[Show more]
Seller
Follow
emmakuijtenbrouwer
Content preview
Uittreksel Bio H12 en H1312.2 Bescherming
Termen:
Bacteriën: eencellige organismen zonder celkern
Dekweefsels: barrière tussen inwendige en uitwendige milieu toe ziekteverwekkers
tegenhouden
Melanocyten: pigmentvormende cellen in kiemlaag
Leerdoelen:
● Zijn bacteriën slecht of goed?
Er zijn veel goede bacteriën in je lichaam, zoals bepaalde huidbacteriën of darmbacteriën.
Daarnaast zijn er ook slechte die er bijvoorbeeld voor zorgen dat een van je organen schade
oplopen. Niet alleen bacteriën maar ook parasieten functioneren als ziekteverwekkers
● Hoe beschermt je lichaam zich aan de buitenkant?
Door dekweefsels. Dekweefsels bestaan uit nauw aansluitende cellen die grote moleculen
en ziekteverwekkers niet doorlaten. Je opperhuid is daar een voorbeeld van met als
buitenste laag de hoornlaag, waarvan dode cellen en bacterie vallen bij schuring.
● Hoe beschermd de huid zich tegen zonlicht?
1. Door UV straling ontstaat er een beschermingsreactie van de huid door extra productie
van pigment, gevormd door de melanocyten. Het gevormde pigment hoopt zich op om het
DNA in de cellen te beschermen. Gebeurt dit niet kan er huidkanker ontstaan
2. Je lichaam verdikt de opperhuid. De ene doet dit meer dan de andere, daarom moeten
sommige mensen veel zonnebrandcrème smeren.
● Hoe beschermt je lichaam zich aan de binnenkant?
Je ademwegen en verteringsstelsel zijn bedekt met slijmvlies, wat slijm afgeeft met
bacteriedodende stoffen. In de longen werkt het als een kleeflaag waar bacteriën dus aan
blijven plakken. De dekweefselcellen in de luchtwegen hebben trilharen die het vervuilde
slijm naar boven brengen, waar je het vervolgens inslikt. De maag vernietigd dan de meeste
bacteriën.
12.3 Niet-specifieke afweer
Termen:
Virussen: een niet-levend, microscopisch klein deeltje dat bestaat uit erfelijk materiaal,
verpakt in een eiwitomhulsel
Niet-specifieke afweer: opruimsysteem in het bloed van witte bloedcellen en bloedeiwitten
die lichaamsvreemde deeltjes onschadelijk maakt. (bv: bacteriën, virussen, parasieten,
afgestorven cellen, houten splinter)
Antigenen: eiwitten van bv een bacterie die heel specifiek zijn per bacteriesoort en werken
als herkennings eiwit voor je afweersysteem
Macrofagen en dendritische cellen: fagocyten; witte bloedcellen van de algemene afvoer
die ziekteverwekkers opruimen
, Complementsysteem: speelt samen met antistoffen en fagocyten een zeer belangrijke rol
bij de afweer tegen ziekteverwekkers
Granulocyten: witte bloedcellen, afkomstig van de dochtercellen, met een veelvormige niet
ronde kern met blaasjes met gifstoffen voor bacteriën, parasieten en schimmels. Ook
hebben ze enzymen om gevangen indringers te verteren
Cytokinen: signaalstoffen voor communicatie op celniveau, afgegeven door granulocyten
Apoptose: geprogrammeerd celdood
MHC-I moleculen: “vlaggenstokken” waar antigenen aan hangen op het celmembraan van
een cel
Natural killercellen: witte bloedcellen die celmembranen van je lichaamscellen controleren
op lichaamsvreemde antigenen
Leerdoelen:
● Hoe plant een virus zich voort?
De eiwitten op het eiwitomhulsel van een virus hechten zich aan de receptoren van de
gastheercel. Door endocytose komt vervolgens het virus in de cel terecht. Daar komt het
erfelijk materiaal, het virus-RNA, de cel in. De ribosomen op het RER van de gastheercel
vertalen het virus-RNA naar viruseiwitten. Een van die eiwitten, het polymerase-enzym,
maakt nieuwe virus-RNA strengen. In het Golgi-systeem worden vervolgens de nieuwe
virussen in elkaar gezet. Bij het verlaten van de cel sterft de gastheercel (apoptose).
● Hoe werkt het complementsysteem?
Dringt een organisme het lichaam binnen, dan komen zijn eiwitten in contact met de
complementeiwitten. Een aantal van die complementeiwitten vormt een eiwitten groep die
bindt aan het oppervlak van de ziekteverwekker. De complementeiwitten kunnen
celmembranen afbreken, ontstekingsreacties bevorderen en ook fagocyten aantrekken,
zoals macrofagen en dendritische cellen.
● Hoe werken granulocyten?
Als granulocyten een ziekteverwekker ontdekken, scheiden ze cytokinen af. Die cytokinen
hechten zich aan de cellen van de dichtstbijzijnde bloedvatwand en zo markeren ze de plek
van de infectie voor andere witte bloedcellen. Cytokinen hebben een ontspannende werking
waardoor er extra bloed op de plek van de infectie komt. Er treedt een ontstekingsreactie op
(en voelt warm aan). Ook wordt de ruimte tussen de cellen van de haarvaten groter
waardoor macrofagen en dendritische cellen goed bij de infectie kunnen komen. Macrofagen
ruimen d.m.v fagocytose alles op wat niet in het lichaam hoort, en voegen enzymen toe om
het te verteren. Dendritische cellen schakelen ziekteverwekkers uit met stoffen die ze
produceren, na contact met een ziekteverwekker activeren ze cellen van de specifieke
afweer.
● Hoe ruimt je lichaam besmette cellen op?
Antigenen van een cel zijn gekoppeld aan MHC-I moleculen op het celmembraan. Als een
cel besmet is met een virus koppelen de MHC-I moleculen ook virusantigenen. Dat
ontdekken de natural killercellen en die scheiden vervolgens performing af waardoor er
gaten in het celmembraan ontstaan. Hierdoor loopt de cel leeg en sterft het, ook sterven de
onafgemaakte virussen. Ook kunnen de NK-cellen eiwitten uitscheiden die voor apoptose
zorgen, doordat de eiwitten het enzym DNase activeren. Die breekt zoveel DNA af, dat de
cel niet meer kan functioneren.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emmakuijtenbrouwer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.51. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73314 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now