Examenkatern, H3 Nederland
(1948-2008)
1948 -> Na WO2 kwam er een periode van herstel, ook wel de wederopbouw genoemd.
Vanaf 1948 kreeg Nederland, net als veel andere westerse landen, economische steun van
de Verenigde Staten. Deze Marshallhulp versnelde de wederopbouw. Er kwam meer
industrie en rond 1950 groeide de economie.
2008 -> In 2008 brak er een bankencrisis uit in Amerika en dir vormde het startschort van
een wereldwijde economische crisis. Door de crisis werden de tegenstellingen in de
samenleving vergroot. De financiële ongelijkheid vergrootte de kloof tussen rijk en arm en
veroorzaakte maatschappelijke problemen. Nederlanders kregen minder vertrouwen in de
politiek, de rechtstaat en elkaar.
Paragraaf 1: De Nederlandse maatschappij (1948-1978)
Hoofdvraag: Waardoor veranderen de maatschappelijke verhoudingen in Nederland van
1948 tot 1978?
Na 1945 veranderde Nederland in hoog tempo. In de politiek werden vooral linkse en
christelijke partijen gekozen om te regeren. Zij benadrukten het belang van naastenliefde en
solidariteit met het oog op de wederopbouw van het land. In de jaren vijftig begon een
ingrijpende modernisering van de Nederlandse economie. De welvaart groeide vanaf dat
moment sterk en trok veel arbeidsmigranten aan. Vanaf de jaren zestig stegen de lonen
explosief en daarmee de mogelijkheden het leven te vergemakkelijken, meer te genieten,
erop uit te trekken en de wereld letterlijk in huis te halen met de aanschaf ban een televisie.
De jeugd, de generatie (de ‘maakbare’ samenleving). Jongeren kwamen in conflict met de
gevestigde orde en wilden meer ruimte om hun leven op hun eigen manier in te richten.
Daarnaast eisten vrouwen een nieuwe plek op in de samenleving en verscherpte strijd voor
gelijke rechten voor mannen en vrouwen.
Nederland in de wereld
Verandering: Nederland koos (1948-1978) voor een actievere rol in de wereldpolitiek dan in
de jaren voor 1940. (Oorzaak: WO2). Voor de oorlog -> neutraliteitspolitiek. Maar in 1940
was NL toch aangevallen door Duitsland. Na WO2 voelde NL een nieuwe dreiging -> Sovjet-
Unie. Nederland vond dat hun land niet meer neutraal kon blijven, dus -> lid van NAVO.
Navo= het westerse militaire samenwerkingsverband dat was opgericht tussen het Westen
en de Sovjet- Unie.
In deze periode van de Koude Oorlog probeerden de VS & SU hun invloedsfeer in EU te
vergroten. De VS deed dit bijv door EU landen te helpen met hun wederopbouw na de
oorlog; financiële steun -> Marshallplan.
Nederland deed ook al snel mee aan EU samenwerkingsverbanden, zoals de Europese
Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS). Ook was NL 1/6 oprichters van de Europese
Economische Gemeenschap (EEG), de voorloper vd huidige EU. Doel van meer
samenwerking -> voorkomen nieuwe oorlogen.
Koude Oorlog= De permanente oorlogsdreiging tussen 1945 en 1989 tussen het
communistische Oosten onder leiding van de Sovjet- Unie en het kapitalistische Westen
onder leiding van de VS; beide blokken streden wereldwijd om invloed.
, Economische veranderingen
NL > verarmd door oorlog. Welvaart groeide snel:
Oorzaken:
- Amerikaanse Marshallplan zorgde ervoor -> bedrijfstakken zich goed konden
herstellen NLanders-> bereid -> harde te werken & sober te leven -> land weer op
orde kunnen krijgen.
- NL regering nam maatregelen: PvdA (socialistische Partij van de Arbeid) + KVP
(Katholieke volkspartij) -> samen in de regering voor een periode. Rooms-rode
regeringen (= benaming voor een regering uit de periode na WO2 waarin katholieke
en socialistische partijen samenwerkten). Deze politici geloofden in een maakbare
samenleving (= Het idee dat de mens de samenleving in sterke mate kan bepalen
en dus dat de overheid door politiek ingrijpen de samenleving kan verbeteren).
Daarom voerden zij een geleide loonpolitiek in. (= Het beleid van enkele NL
regeringen na WO2 waarbij de politiek de hoogte van de lonen bepaald).
2 voordelen geleide loonpolitiek:
1. Werkgevers konden meer mensen in dienst nemen -> minder werkloosheid
2. Nederlandse producten werden relatief goedkoop, waardoor export steeg
2 belangrijke gevolgen snelgroeiende welvaart:
1. De Rooms-Rode regeringen vonden dat iedereen een bestaansminimum en goede
zorg moest garanderen. Meer geld -> opbouwen van een verzorgingsstaat. (= Een
samenleving met een dermate hoof niveau van door de staat georganiseerde
maatschappelijke voorzieningen, dat mensen hun leven lang zijn verzekerd van een
behoorlijk inkomen en behoorlijke zorg.) Voorbeeld: invoer AOW (1957)
2. Ontstaan van een consumptiemaatschappij (= Een samenleving met een hoof %
middenklassehuishoudens die voldoende inkomen hebben om naast onderdak,
voeding en kleding allerlei luxeproducten aan te schaffen).
Veranderingen in de bevolking
Na WO2: snelgroeiende bevolking=> babyboom. De groeiende welvaart ging hand in hand
met verdere verstedelijking.
+ Aantal inwoners beïnvloed door migratie. De wederopbouw zorgde ervoor dat veel NL
verhuisden naar Australië, nieuw- zeeland en canada. Deze landen konden werkkrachten
wel gebruiken. (Begin jaren 50)
Begin jaren 60: In NL -> meer arbeidskrachten nodig, dus draaide het om. Er waren veel
immigranten. Werknemers huurden gastarbeiders in.
Jaren 70: Veel gastarbeiders bleven hangen in NL. Hierdoor weer meer immigranten
(gezinshereniging).
+ Door dekolonisatie kwamen nieuwe groepen mensen naar NL.
Sociaal-culturele veranderingen
Vóór WO2: NL maatschappij -> verzuild: iedere religieus-culturele gemeenschap / zuil had
eigen scholen, kranten en verenigingen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller VS2. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.72. You're not tied to anything after your purchase.