Samenvatting Hoofdstuk 2: DNA Biologie voor jou VWO5
4 views 0 purchase
Course
Biologie
Level
VWO / Gymnasium
Book
5v Biologie voor jou
Dit is een samenvatting van hoofdstuk 2 over DNA uit het boek Biologie voor jou van VWO 5. Hierin staat de belangrijkste informatie over DNA die je in dit jaar moet leren.
Hoofdstuk 2 ~ DNA
§1: Wat kun je doen met DNA
- DNA bevat informatie voor erfelijke eigenschappen en voor reproduceren
van organisme
- Genetische modificatie = eigenschappen van organismen wijzigen
- Transgeen = ggo (genetische gemodificeerd organisme) = gmo (gentically
modified organism) = organisme waarbij het DNA is veranderd
- Gentherapie = therapie waarbij gezonde genen ingebracht worden,
meestal tegen ziekte gebruikt omdat de gezonde genen de ziekte hopelijk
kunnen bestrijden
- Genetische modificatie in landbouw voor productieverhoging, meer
voedingsstoffen en betere groei onder slechtere omstandigheden te
bereiken
§2: De bouw en functie van DNA
- Genoom = het geheel aan erfelijk materiaal in een cel van een organisme
- mtDNA = het DNA van mitochondriën (hebben net als chloroplasten eigen
DNA, functioneren hierdoor onafhankelijk van de rest van de cel)
- DNA-molecuul is een nucleïnezuur (bestaande uit 2 ketens van aan elkaar
gekoppelde nucleotiden)
- Nucleotide in DNA is opgebouwd uit desoxyribose, fosfaatgroep en
stikstofbase
- 4 verschillende stikstofbasen: adenine (A), thymine (T), cytosine (C) en
guanine (G)
- Aan het 5’-uiteinde zit altijd een fosfaatgroep, aan het 3’-uiteinde zit een
OH-groep die aan het 3e C-atoom van desoxyribose vastzit
- Adenine vormt altijd een paar met thymine en cytosine met guanine (door
deze vaste paren zijn de twee nucleotideketens van een DNA-molecuul
complementair)
- Ketens in DNA-moleculen hebben een helixstructuur (spiraalvorm) en
lopen in tegengestelde richting van elkaar
- Histonen = de eiwitten waar de DNA-keten rond is gewikkeld
- Nucleosoom = een aantal histonen met DNA eromheen gewikkeld
- Koppelings-DNA = bevindt zich tussen twee opeenvolgende nucleosomen
- Niet-coderend DNA = het DNA dat niet voor eiwitten codeert (bij de mens
ongeveer 98,5%)
- Sequentie = de volgorde waarin nucleotiden zijn gerangschikt
§3: DNA-replicatie
- Het kopiëren van DNA
- Tijdens S-fase van celcyclus
- Vrije nucleotiden dATP, dTTP, dCTP en dGTP in het kernplasma (bestaan
uit desoxyribose=d, een base=A,T,C,G, drie fosfaatgroepen=TP)
- DNA-replicatie begint bij een replicatiestartpunt
- Waterstofbruggen tussen baseparen worden verbroken door enzym
helicase => helixstructuur verdwijnt => replicatiebel
, - DNA-molecuul van eukaryoot heeft veel replicatiestartpunten, DNA-
molecuul van prokaryoot maar 1
- Singlestrand binding proteïnen binden aan de strengen op plekken waar
basenparing is verbroken (voorkomen dat vrijgekomen basen opnieuw
waterstofbruggen vormen in een andere streng)
- DNA-ligase koppelt korte DNA-fragmenten aan elkaar => volgende streng
is gevormd
- PCR (Polymerase Chain Reaction) wordt gebruikt om DNA te kopiëren tot
er genoeg is voor onderzoek, primers voor nodig (=stukje DNA van 20-30
nucleotiden die in lab gemaakt worden, complementair aan deel dat
verdubbeld moet worden)
- Sequensen = PCR gevolgd door gelelektroforese
- Repetitief DNA = niet-coderend DNA dat bestaat uit herhalingen van korte
DNA-sequenties achter elkaar
- DNA-fingerprint = DNA-profiel = helemaal uniek
- Restrictie-enzymen = enzymen die bacterie beschermen tegen
binnendringende DNA van virussen die bacteriën infecteren
§4: Transcriptie
- Typen RNA:
rRNA: ribosomaal RNA
tRNA: transfer-RNA, in het cytoplasma, binden aminozuren uit het
cytoplasma => tRNA-aminozuurcomplex (vervoert aminozuur naar
ribosoom); enkelstrengs met enigszins ‘opgevouwen’ structuur
mRNA: vorming heet transcriptie, begint wanneer RNA-polymerase
aan specifieke volgorde van stikstofbasen bindt (plaats in DNA waar
RNA-polymerase aan kan binden, heet promotor)
- Transcriptiefactoren = eiwitten die aan promotor binden waardoor RNA-
polymerase aan promotor kan binden
- Template-streng = matrijsstreng = de keten met de promotor; hierlangs
vindt transcriptie plaats
- Coderende streng = de keten zonder promotor
- Prokaryoten: geen celkern => DNA los in cytoplasma => transcriptie in
cytoplasma
- Eukaryoten: wel celkern => DNA in celkern => transcriptie in celkern
- RNA-processing = bewerken van pre-mRNA
- Intron = niet-coderend stuk DNA in een gen
- Exon = coderend stuk DNA in gen; bevat informatie voor synthese van
eiwitten
- Splicing = spliceosoom knipt introns uit pre-mRNA en plakt exons aan
elkaar. Introns=>worden afgebroken (deel gebruikt voor vorming speciale
typen RNA)
§5: Translatie en eiwitsynthese:
- Triplet = codon = drietal nucleotiden dat voor één aminozuur codeert
- Genetische code = vertaling nucleotidevolgorde naar aminozuren
- Translatie = de koppeling van aminozuren tot eiwitten in een bepaalde
volgorde (bepaald door mRNA-molecuul)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller cvdael. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.99. You're not tied to anything after your purchase.
