Exocriene klieren = afgifte aan een ductus
Endocriene klieren = afgifte aan de circulatie
Hypofyse
Endocriene klier
Gelegen in holte onder de hersenen (Turkse zadel/sella Turcica) – uitholling in het os
sphenoidale.
Pars tubelaris (adenohypofyse/hypofysevoorkwab)
Pars nervosa (neurohypofyse/hypofyseachterkwab)
Hypofyseachterkwab – scheidt oxytocine en ADH uit (geproduceerd door de zenuwcellen
van de hypothalamus)
Hypothalamus verschil door kleuring:
Chromofoob: geen kleuring
Chromofiel: Acidofiel (rood): produceren GH en PRL
Basofiel (blauw): produceren TSH, LH, FSH, ACTH
Bijnier
Endocriene klier
Kapjes op de nier
Bijnierschors (cortex) en bijniermerg (medulla)
Van buiten naar binnen: Zona glomerulosa (cellen die in een rondje liggen), Zona
fasciculata (cellen vormen lange strengen), Zona recticularis (cellen liggen in een
netwerk)
Grondstof van corticosteroïden is cholesterol – bijnier is erg vethoudend
Bijniermerg – maakt adrenaline
,Zona glumerulosa – gestimuleerd door angiotensine II (ACTH) – produceert Aldosteron
(minder alocorticoïden)
Zona fasciculata – gestimuleerd door ACTH – produceert cortisol (glucocorticoïden)
Zona reticularis – gestimuleerd door ACTH – produceert androgenen (DHEA)
(glucocorticoïden)
Schildklier
Endocriene klier
Hoge activiteit hebben de follikels cilindrische vorm, bij lage activiteit zijn ze plat
Tri-jodothyronine – T3
Thyroxine – T4
Bijschildklieren – aan de achterkant van de schildklier
Product = parathormoon
Parathormoon speelt grote rol in de calciumhomeostase
Secretie van hormonen
Endocrien: het product wordt aan de bloedbaan afgegeven
Paracrien: het product wordt aan de buurcel afgegeven
Autocrien: het product wordt aan de cel zelf afgegeven
Juxacrien: het product wordt via een directe verbinding aan de buurcel afgegeven
Verschillende hormonale assen
Somatrope as :
Hypothalamus – GHRH
Hypofyse – Groeihormoon
Eindorgaan – Lever
Eindhormoon – IGF-1
Corticotrope as :
Hypothalamus – CRH
Hypofyse – ACTH
Eindorgaan – bijnier
Eindhormoon – cortisol
Gonadotrope as :
Hypothalamus – GnRH
Hypofyse – LH en FSH
Eindorgaan – Testis en ovarium
Eindhormoon – Testosteron en oestrogeen
Thyreotrope as :
Hypothalamus – TRH
, Hypofyse – TSH
Eindorgaan – schildklier
Eindhormoon – T3 en T4
Hypothalamus-hypofyse-eindorgaan-as (negatieve feedback)
Door invloed vanuit de hogere hersenen negatieve terugkoppeling
Eindhormoon remt de hypothalamus en hypofyse
Endocriene stoornissen
Tertiaire stoornis: stoornis op hypothalaam niveau
Secundaire stoornis: stoornis op hypofysair niveau
Primaire stoornis: stoornis op eind-orgaan niveau
Oxytocine en vasopressine (ADH)
Worden beide door de hypothalamus geproduceerd en afgegeven aan het capillair in de
hypofyseachterkwab. ( Ze verschillen in structuur maar met twee aminozuren )
Oxytocine stimuleert de uteruscontractie (partus) en de lactatie:
Ferguson-reflex: uitrekking van de baarmoeder (stimulatie)
Het zuigen van de baby aan de borst “
Het orgasme van de vrouw “
Vasopressine verhoogt de water terugresorptie van de nier en zorgt voor vasoconstrictie:
Laag circulerend volume (stimulatie)
Toegenomen extracellulaire osmolariteit
Somatrope as (groeihormoon)
Het groeihormoon wordt geproduceerd door somatrope cellen in de hypofyse.
Meeste afgifte vindt plaats in de nacht en is pulsatiel.
Somatostatine remt de groeihormoon afgifte – wordt gemaakt in de hypothalamus en zorgt
ervoor dat de somatotrope cellen minder gevoelig wordt voor GHRH.
Effecten groeihormoon:
Glucose-uptake van de spieren verlagen
Lipolyse verhogen
Gluconeogenese verhogen
, Spier, vetweefsel en lever insuline resistent maken
Aanmaak IGF1: ontstaan groei
Mammatrope as (prolactine)
Prolactine wordt geproduceerd door lactotrope cellen in de hypofysevoorkwab.
Wijkt af van de regulatie van andere voorkwabshormonen.
Prolactine wordt geproduceerd onder invloed van THR en is continu ‘aan’
Prolactine wordt geremd door dopamine.
Gonadotrope as van een man (FSH en LH)
De hypothalamus produceert gonadotropin releasing hormone (GnRH) – Gonadotrope cellen
in de hypofysevoorkwab LH en FSH produceren – LH stimuleert leydigcellen tot aanmaak van
androgenen (testosteron) – FSH stimuleert Sertoli cellen tot aanmaak van zaadcellen
Dezelfde productie van FSH en LH als de man.
LH – stimuleert de thecacel tot aanmaak androgenen en progesteron
FSH – stimuleert granulosacel tot aanmaak van oestrogeen, progesteron, inhibine en activine
Progesteron en oestrogeen hebben zowel een positieve als negatieve feedback op de
gonadale as. Dit is afhankelijk van de ovariële cyclus waar de vrouw zich in bevindt.
Wanneer GnRH pulsatiel vorst afgegeven stimuleert het de afgifte van LH en FSH
Wordt GnRH continu toegediend dan remt het juist de afgifte van deze twee hormonen.
Corticotrope as (ACTH)
De hypothalamus produceert corticotropin releasing hormone (CRH)
De hypofyse maakt dan ACTH
Onder invloed van ACTH produceert de bijnier cortisol
Functies van cortisol:
Bevorderen van de opname van vetzuren, aminozuren en koolhydraten in de lever
(gluconeogenese)
Afbreken van eiwitten
Mobiliseren van vet
Immuunsuppressie
Verminderen van botopbouw door remmen osteoblast-activiteit
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sterrewestplate. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.40. You're not tied to anything after your purchase.