1.2 Beschrijving van het begrip pedagogiek
Pedagogiek betekent letterlijk kinderleiding en houdt zich bezig met de opvoeding van
kinderen van 0 tot 18 jaar. Er zijn ook nog andere woorden om pedagogiek te
omschrijven:
1. Opvoedkunde: Richt zich op de vaardigheden van de opvoeder.
2. Opvoedingsleer: Richt zich op het vergaren van kennis over opvoeden.
3. Opvoedingswetenschap: Richt zich op het ontwikkelen van theorieën over en
methoden m.b.t opvoeden.
De pedagogiek ontleent veel kennis aan andere wetenschappen, ook wel
hulpwetenschappen genoemd.
De definitie van opvoeding is alle omgang tussen ouder en kind waarbij gericht een
relatie wordt aangegaan. In deze omgang biedt de ouder het kind liefde, geborgenheid,
veiligheid, intimiteit, aandacht, grenzen, instructie, ondersteuning en controle. Hierdoor
zal het kind tot zelfontplooiing komen en over het nodige zelfvertrouwen en de nodige
zelfstandigheid en zelfredzaamheid beschikken om richting te geven aan zijn verdere
leven.
Naar aanleiding van deze definitie kan gesteld worden dat er sprake is van opvoeding
als:
1. Er sprake is van wederzijds respect tussen ouder en kind.
2. Het kind voldoende veiligheid ervaart, vertrouwen heeft in, kan rekenen op, zich
geaccepteerd voelt door en ondersteuning krijgt van de ouder.
3. Het kind door de ouder wordt uitgedaagd om eigen beslissingen te nemen en te
experimenteren met nieuwe dingen, waardoor hij vertrouwen krijgt in zijn
omgeving.
1.3 De vier basisdimensies van opvoeden
Wat ouders doen als ze een kind opvoeden, kan worden uitgesplitst in vier
basishandelingen:
1. Ondersteuning bieden
- Het opvoedgedrag van de ouder dat liefde en zorg voor het kind uitdrukt en
dat zich richt op zijn fysieke en emotionele welzijn, waardoor het zich
begrepen en geaccepteerd voelt.
- Kan zowel materieel als emotioneel zijn.
- Voorbeelden: Bemoedigen, accepteren, helpen, samenwerken, aandacht en
interesse tonen.
2. Instructie geven
- Duidelijk maken aan het kind wat de bedoeling van iets is en welk gedrag
verwacht wordt.
- Te veel instructies geven is niet goed voor het kind.
3. Controle uitoefenen
- Autoritaire controle is he opvoedgedrag waarbij de ouder druk uitoefent op
het kind om gedrag te vertonen. Macht en gezag van de ouder t.o.v. het kind
spelen een centrale rol.
- Autoritatieve controle zijn de gedragingen van de ouder waarbij uitleg wordt
gegeven aan het kind en eisen worden gesteld aan zijn zelfstandigheid.
4. Grenzen stellen
- De wijze waarop de ouder het kind bestraft of beloond om gewenst gedrag
aan te leren.
Bladzijde 20 Figuur 1.1: Illustratie hoe de opvoedingsdimensies verbonden zijn
, 1.4 pedagogische opvoedingsdoelen
Er zijn drie algemene opvoedingsdoelen:
1. Zelfstandigheid
- Het kind is in staat om zelf keuzes te maken, daarbij hoort het recht op een
eigen leven en uitvinden wat van belang is. De bedoeling is dat het kind zelf
beslissingen leert nemen, een eigen leven leert leiden en eigen mogelijkheden
leert ontdekken.
2. Zelfredzaamheid
- Het kind is in staat keuzes te maken en deze te verantwoorden. Mondigheid
en verantwoordelijkheid worden hier gestimuleerd. Het kind wordt geleerd om
op een positieve manier vorm te geven aan zijn toekomstige rol in de
samenleving.
3. Zelfvertrouwen
- Het kind kan een bijdrage leveren aan de toekomst en is in staat om
technische en praktische problemen op te lossen.
1.5 Opvoeden als circulair proces
Opvoeding is een circulair proces. Er is sprake van actie en reactie in de omgang tussen
ouder en kind, hierdoor ontstaat interactie tussen beide partijen.
Door een positieve benadering kan de ouder voorkomen dat er een vicieuze cirkel
ontstaat waarin het kind in een negatieve spiraal terechtkomt.
Er bestaat geen vast protocol voor opvoeding.
Opvoeding is een circulair proces dat als een rode draad door het leven van een kind
loopt.
Bladzijde 24 Figuur 1.2: Illustreert de rode draad van het opvoedingsproces.
1.6 Materiele en emotionele opvoeding
Er zijn twee soorten opvoeding die beiden erg belangrijk zijn:
1. Materiele opvoeding
- Hiermee kunnen de lichamelijke behoeften (de eerste behoeften in de
piramide van Maslow) van een kind vervult worden, denk aan eten of een
veilig huis om op te kunnen groeien.
2. Emotionele opvoeding
- De overige vijf behoeften uit de piramide van Maslow.
- Dit komt nadat er voldaan is aan de primaire behoeften.
1.7 Geestelijke en sociale vorming van het kind
1. Geestelijke vorming
- De levensovertuiging van de ouder speelt een belangrijke rol in de opvoeding.
- De manier waarop invulling wordt gegeven aan het overdragen van de
levensovertuiging op het kind, hangt af van de cultuur van de ouder.
2. Sociale vorming
- Denk hierbij aan sportverenigingen, toneellessen, muziekles of de gymlessen
op school.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller joyce8. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.