Hoorcolleges
gezondheidscommunicatie
Keuzevak BSc Gezondheidswetenschappen, VU
Inhoud
Theorie 1: Inleiding gezondheidscommunicatie | Precede-Proceed model .................................................................... 1
Gastcollege 1: CSL (Community Service Learning) thema: drugsgebruik onder studenten en buitenlandse bezoekers . 3
Theorie 2: Theory of reasoned action & planned behavior | Social Cognitive Theory..................................................... 9
Theorie 3: Health Belief Model | Transtheoretical Model ............................................................................................. 13
Theorie 4: Manieren van communiceren: informatieve, educatieve en persuasieve communicatie ............................ 15
Gastcollege 2: Nudging ................................................................................................................................................... 19
Gastcollege 3: Interventiedesign .................................................................................................................................... 23
Gastcollege 4: Risicocommunicatie ................................................................................................................................ 26
Theorie 5: Afrondend/samenvattend college................................................................................................................. 29
,Theorie 1: Inleiding gezondheidscommunicatie | Precede-Proceed model
Over de cursus
Leerdoelen
Aan het einde van de cursus:
- Heb je kennis van verschillende vormen van communicatie en hun doelen
- Heb je kennis van diverse communicatie- en gedragsmodellen die gebruikt kunnen worden om gezond
gedrag te bevorderen
- Kun je een communicatie-interventie ontwikkelen en evalueren om gezond gedrag binnen een specifieke
doelgroep te bevorderen
- Kun je deze wetenschappelijke, getoetste interventie op overtuigende wijze in groepsverband presenteren
aan de opdrachtgever (GGD Amsterdam & Jellinek, problematisch drugsgebruik aanpakken)
Samengevat
- Hoor- en gastcolleges online (live of opgenomen)
- Verplichte online opdrachten (minimaal 4x)
- Werkgroepen via Zoom
- Wekelijks inloopspreekuur
- Groepsopdracht: digitaal samenwerkingen
- Online tentamen en online presentaties
Instructies groepsopdracht
Doel = ontwerpen en evalueren van communicatie-interventie voor een specifieke doelgroep met betrekking tot het
thema ‘drugsgebruik onder studenten of buitenlandse bezoekers’
- In samenwerking met GGD Amsterdam & Jellinek kliniek
- Groepen: 5-6 studenten
Deelopdrachten:
1. In kaart brengen gezondheidsprobleem en doelgroep
2. Theorie-gedreven communicatiestrategie (boodschap) ontwikkelen
- Keuze voor communicatiemiddel
3. Ontwerpen en toetsen (pilot) onder doelgroep (systematisch en creatief)
- Inleveren: bij werkgroep docent
- Tezamen: eindverslag
Inleiding gezondheidscommunicatie
Dynamische definitie van gezondheid
Positieve gezondheid door Machteld Huber: ‘Gezondheid is het vermogen van mensen om met de fysieke,
emotionele en sociale levensuitdagingen om te gaan en zoveel mogelijk eigen regie te voeren’
- “Health as a state of complete physical, mental and social well-being and not merely the absence of disease
or infirmity”
- “De vaardigheid om zich aan te passen en zichzelf te redden bij sociale, fysieke en emotionele uitdagingen”
- Multidimensionaal:
- Objectief (volgens de wetenschap/experts)
- Subjectief (hoe ervaar ik gezondheid?)
- Sociaal (wordt het sociaal gezien als gezondheidsprobleem?)
- De doelgroep moet het gezondheidsprobleem zelf ook identificeren als probleem, anders hebben
campagnes geen nut
1
,Bevorderen van gezondheid
1. Regelgeving
2. Voorzieningen
3. Communicatie (focus van deze cursus)
Gezondheidscommunicatie
- Gezondheid steeds meer een ‘hot topic’
- Populaire sub-discipline van communicatiewetenschappen
- Paraplubegrip voor verschillende communicatieve praktijken in de gezondheidszorg
- Inzichten uit: psychologie, sociologie, taalkunde, filosofie, besluitvorming, gezondheidswetenschappen
Motieven, onder andere:
- Informeren
- Overtuigen
- Manipuleren
- Vermaken
➔ Of: een combinatie hiervan
Niveaus, onder andere:
- Individueel niveau, bijvoorbeeld besluitvorming behandelingen
- Maatschappelijk, bijvoorbeeld betrekken bij debat over vaccineren
- Politiek, bijvoorbeeld referendum over orgaandonatie
- Commercieel, bijvoorbeeld tv-programma over afvallen
➔ Wie is de actor, welk niveau en wat is het motief?
Gezondheidscampagnes = alle (communicatieve) activiteiten die kunnen worden ondernomen om te stimuleren dat
mensen zich op vrijwillige basis ‘gezonder’ willen en kunnen gedragen
- Belang van een planmatige en systematische aanpak
Precede-proceed model (Lawrence Green)
- Het begint en eindigt bij ‘quality of life’ → eerst van 1 tot en met 4 (rechts naar links) en dan van 5 tot en
met 8 (links naar rechts
- Analyse, implementatie en evaluatie
2
, Uitgangspunten Precede-Proceed model:
1. Gezondheid heeft vele determinanten
2. Noodzaak multidimensionale aanpak (bijvoorbeeld gedrag en sociale omgeving) → bereikt meer mensen
Fase 1: Social assessment
Wat is de impact op de kwaliteit van leven?
- Gaat uit van een vastomlijnde doelgroep/risicogroep
- Uitgangspunt: ervaren gezondheidsprobleem vermindert kwaliteit van leven
Fase 2: Epidemiological assessment
Stap 1: Analyse van (volks)gezondheid
Stap 2: Analyse genetische, gedrags- en omgevingsfactoren
- SMART: specific, measurable, achievable, relevant, time-bound → gezondheids- en gedragsdoel
Fase 3: Educational and ecological assessment
Waarom gedraagt de doelgroep zich op deze manier?
- Predisposing factors: kennis, attitude, opvattingen, waarden, percepties
- Reinforcing factors: beloning, goedkeuring (sociaal)
- Enabling factors: vaardigheden, middelen en barrières die gedragsverandering helpen of hinderen
(individueel of omgeving)
Fase 4: Program development
Interventieontwikkeling
- Ontwikkeling programma’s
- Uitrollen processen
Fase 5-8: Proceed
- Implementeren
- Evalueren: proces, impact, uitkomst
Gastcollege 1: CSL (Community Service Learning) thema: drugsgebruik onder
studenten en buitenlandse bezoekers
Introductie verslavingspreventie
Doel van verslavingspreventie
Gezondheidsbevordering en ziektepreventie:
- Het voorkomen van problemen die kunnen ontstaan door het gebruik van alcohol en andere drugs,
medicijnen, gokken, internetten en gamen
- Het vroegtijdig signaleren van problemen
- Toeleiding naar passende hulpverlening bij problematisch gebruik
Harm reduction en destigmatisering:
- Harm reduction: beperken van gezondheidsschade en het voorkomen van verergering van bestaande en/of
ontstaan van andere problemen
- Destigmatiseren: het bespreekbaar maken kan zorgen voor verandering van middelengebruik → vermindert
schaamte en bevordert openheid
- Bijvoorbeeld niet het woord junks gebruiken (stigmatisering)
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller esmeedriehuis. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.