Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) sinds 1948: “gezondheid is een toestand van
compleet fysiek, mentaal en sociaal welbevinden en niet slechts de afwezigheid of gebrek
van ziekte”
Niet louter lichamelijk
Gezondheidsmodel van Lalonde (1974)
Gezondheid bepaald door…
o Biologische of genetische aanleg
o Leefstijl
o Leefomgeving
o Organisatie van de gezondheidszorg
Gezondheidsbevordering
Green & Kreuter: “een combinatie van voorlichting en omgevingsveranderingen die (samen)
gezond gedrag en gezonde levenscondities stimuleren.
WHO: “is een proces dat mensen in staat stelt om meer controle uit te oefenen over hun
gezondheid en deze te verbeteren, is niet enkel de verantwoordelijkheid van gezondheidssector
Gezondheidsvoorlichting
= Gezondheidseducatie, -voorlichting en -opvoeding
Vroeger: informatie geven over wat wel en niet gezond is zorgt dat mensen gezonde keuze
maken
o Vaststelling:
kennis niet genoeg (cognitieve dissonantie)
weten ≠ kunnen
Nieuwe visie: “combinatie van leerervaringen ontwikkeld en ontworpen om mensen en
gemeenschappen te helpen hun gezondheid te bevorderen”
o Alle methoden mensen doelbewust motiveren tot (blijven) stellen gezonder
gedrag
o Aanleren vaardigheden om kennis in praktijk te brengen
Cognitieve dissonantie: psychologie 101
Definitie: “onaangename spanning die iemand ervaart als gedrag niet overeenstemt met
overtuigingen/normen/waarden”
Oplossing: eerder overtuiging aanpassen dan gedrag
Bv. Roken
,Gezondheidsvoorlichting = onvolledig
Beperkingen:
o Enkel bewuste keuze voor (on)gezond gedrag
o Veronderstelt min of meer vrijwillige verandering
o Richt zich niet echt op gedrag, meer op intentie
Andere bepalende factoren van gedrag:
o Voorzieningen
o Regelgeving, controle, sancties
Omgevingsveranderingen
Omgeving = grote impact
Veel interventies mogelijk: Nudging (voorbeelden)
o Safe seks: gratis condoom
o Fysieke activiteit: verlichte piste
o Gehoorbescherming: oordoppen op feestjes
o Gezonde drank: waterkraantjes op school
o Gezonde voeding: in kookprogramma’s
Gezond gedrag leuk/mogelijk/gewaardeerd maken
Ongezond gedrag onaangenaam/moeilijk/onmogelijk maken
Nudging, de evidence base
Trapgebruik:
o Heeft gezondheidsvoordelen
o Goedkope, laagdrempelige fysieke activiteit, onafhankelijk van weer
o Samenspel: psychologie & omgeving
Onderzoek Boen et al (2010): effect signalisatie
o Op 3 locaties: Shopping Hasselt, Station Hasselt, Station Harelbeke
o Resultaten:
, o Conclusie:
Beperkingen van studie
Observatie op 1 dag
Tijdens rush-hour (psycho-sociale omgeving)
Eenvoudige, goedkope signalisatie beperkt maar werkend effect
Verschillen tss 3 locaties: omgevingsfactoren van belang
Fundamentele attributie fout: psychologie 101
Definitie: neiging om bij interpreteren v gedrag v anderen:
o Overmatige nadruk op interne factoren (persoonlijke karaktertrekken)
o Minimaliseren situationele invloeden
Voorbeeld: sporten
o Interne factor: “hij is te lui om te sporten”
o Situationele invloed: “geen tijd om te sporten door kinderen
Gezond gedrag leuk/mogelijk/gewaardeerd maken
Voorbeeld 1: actief transport
o Stedenbouwkundigen
Veilige fietspaden
o Werkgevers
Fietsvergoeding
Douches op werk
Fiets ter beschikking stellen
o Gezondheidssector
Promoten vanuit gezondheidswinst
Voorbeeld 2: corporate athlete
o Overheid:
Regelgeving & subsidie ifv gezondheidsbeleid op werk
o Werkgever:
Sociale norm
o Architecten
Fietsenstalling, douches, fitness
Ongezond gedrag onaangenaam/moeilijk/onmogelijk maken
Voorbeeld 1: veiligheidsgordel
o Autoconstructeurs
Standaard gemonteerd
Elektronische waarschuwing
o Overheid/wetgevende macht
Dragen veiligheidsgordel wettelijk verplicht
Controles & boetes
o Gezondheidssector
Voorlichtingscampagnes om mensen te motiveren
Niet enkel verantwoordelijkheid van gezondheidssector: kijk breed
Ook initiatieven buiten gezondheidssector: belangrijke impact op gezondheid
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LiseVW. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.33. You're not tied to anything after your purchase.
