Summary
Samenvatting Geschiedenis Historische context Nederland in Europa
- Course
- Level
Uit het geschiedenis boek Feniks
[Show more]
Seller
Followlunaeveleens
Content preview
Historische context 3: Nederland 1948-20083.1 De remmen los
Na de Tweede Wereldoorlog ontstonden er vier verschillende
zuilen in Nederland: Katholieken; Protestanten; Socialisten; Liberalen;
Geen enkele zuil had de meerderheid, en dus moesten er altijd minstens twee
zuilen samenwerken.
Nederland begon aan een snelle wederopbouw, waarbij de Marshallhulp steun bood.
- Bedoeld als een dam tegen het uitbreidende communisme als ook om de afzetmarkt
Europa voor de Amerikaanse industrie veilig te stellen.
De Koude Oorlog en het begin van Europese samenwerking (ook een doel van het
Marshallplan) lieten zien dat Nederland meer en meer integreerde in Europa.
> Zo koos Nederland tijdens de oorlog ook de kant van Amerika.
Direct na de Tweede Wereldoorlog was er sprake van een babyboom, doordat mensen
hun huwelijk hadden uitgesteld. De natuurlijke bevolkingsgroei zette zich in de eerste
decennia na de oorlog voort.
In de jaren 1950 en 1960 kende Nederland een periode van economische groei en
toenemende industrialisatie. Met geleide loonpolitiek stimuleerden de rooms-rode
(katholieken-socialisten) regeringen in de jaren ’50 de export en de werkgelegenheid.
> Na de Tweede Wereldoorlog bemoeide de staat zich dan ook meer met de
binnenlandse economie. In het kader van de wederopbouw werd de doelstelling om
Nederland op internationaal niveau een goede concurrentiepositie te verschaffen
centraal gesteld.
> Daarnaast stelde de staat zichzelf ook ten doel om werkloosheid zo veel mogelijk uit te
bannen (doelstelling van volledige werkgelegenheid genoemd) en vanuit deze twee
doelstellingen matigde de overheid de lonen, en maakte de Nederlandse producten
goedkoper dan de buitenlandse.
De overheid oefende invloed uit op de economie/welvaart en het welzijn >
prijspolitiek. Daarnaast profiteerde Nederland van het economisch herstel van Duitsland en
de vondst van aardgas in Groningen.
> Leidend was het idee van een maakbare samenleving met meer
economische gelijkheid als ideaal. Door de toenemende welvaart konden
politici en sociale partners samen bouwen aan een verzorgingsstaat
> Na de invoering van de AOW in 1957 werd sociale wetgeving verder uitgebreid.
Ook na de invoering van de Algemene Bijstandswet in 1965. (Pas) Vanaf het
begin van de jaren 1960 stegen de lonen sterk. In Nederland ontstond een
consumptiemaatschappij. In veel huishoudens deden apparaten hun intrede
en voor steeds grotere groepen werd een vakantie mogelijk, ook in het
buitenland.
De groeiende welvaart ging hand in hand met verstedelijking en groeiende mobiliteit.
Na de jaren 1950 was er sprake van ontzuiling van het sociale en het politieke leven.
Ook was er sprake van ontkerkelijking. Er kwam een einde aan de rooms-rode regering.
Nieuwe politieke partijen en omroepen, zoals D’66 en Veronica, kwamen op en er ontstond
een jongerencultuur.
De welvaartsgroei voor de bevolking in de jaren ’60 aan de ene kant en de reactie op
de ‘strenge, sobere’ jaren ’50 bleek een goede voedingsbodem te zijn voor een eigen
1
, jongerencultuur. De jeugd kreeg de beschikking over meer vrije tijd en geld en een deel
van de jongeren volgde steeds langer onderwijs. De jongeren wilden zich van de ouderen
onderscheiden. Mede onder invloed van popmuziek uit Engeland en de Verenigde
Staten ontstonden er vanaf het eind van de jaren 1950 jongerenbewegingen, zoals de
nozems.
In de jaren 1960 begonnen groepen jongeren, zoals de provo’s (studenten en intellectuele
jongeren) en de hippies, zich te verzetten tegen de consumptiemaatschappij.
> Zij bespotten het gezag van oudere generaties (autoriteiten zoals politie waren
tegenstanders van de democratie) en eisten meer inspraak en vrijheid.
> De hippies (een met de natuur) waren tegen het kapitalisme en materialisme van de
oudere generatie. Ook begonnen zij met experimenteren met drugs. Dat is ook terug te
vinden in de songteksten van de popmuziek uit die tijd. Voor de jongeren van die tijd was er
een nieuwe tijd aangebroken
Ook de positie van vrouwen veranderde in die tijd, ze wilden emancipatie (gelijkwaardige
positie) van de vrouw. In 1956 kwam er in Nederland een einde aan de wettelijke
handelingsonbekwaamheid van getrouwde vrouwen.
Later streden feministen van de tweede golf, zoals Man Vrouw Maatschappij en Dolle Mina
(‘baas in eigen buik’), voor gelijke rechten en kansen. De introductie en acceptatie van de
anticonceptiepil, nieuwe echtscheidingswetgeving en onderwijsdeelname van meisjes
zorgden voor grote, soms ook plotselinge maatschappelijke veranderingen.
Begin jaren 1950 was Nederland een emigratieland van waaruit mensen naar landen
als Australië, Nieuw-Zeeland en Canada trokken. Mensen verliet Nederland om
verschillende redenen:
- Slechte economische toestand
- hoge woningnood
- een beklemmende verzuilingsmaatschappij
- atoomdreiging door koude oorlog
De dekolonisatie van Indonesië (1949) en Suriname (1975) zorgde voor de al dan niet
vrijwillige komst van groepen migranten (Molukken) naar ons Nederland. Vanaf eind
jaren 1960 ging de economie zo goed, dat er een tekort aan arbeiders ontstond. Daarom
huurden werkgevers zogenoemde gastarbeiders in, eerst uit Zuid-Europa, later uit
Turkije en Marokko, die later ook het recht kregen op gezinshereniging.
De oliecrisis maakte in 1973 een einde aan jarenlange economische groei.
> Er waren toen zondagen die autoloos waren. Kinderen konden toen rolsschaatsen op de
snelwegen
> Nederland kon de gevolgen van die crisis nog enkele jaren opvangen. Maar rond 1980
was er sprake van een economische crisis die de samenleving en de verzorgingsstaat
onder druk zette.
3.2 Nederland en de wereld
Tijdens de economische crisis van de jaren 1980 rees kritiek op de verzorgingsstaat,
die te bureaucratisch en te duur werd bevonden.
> In 1982 was er een dieptepunt van de crisis, waarbij de werkloosheid en arbeidsongeschikt
omhoog vloog, daardoor steeg ook de uitkering-ontvangers.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lunaeveleens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.00. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72042 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now