Summary
Samenvatting Systeem Aarde en de mens Biologie Hoofdstuk 16 Nectar 4e editie vwo 5
- Course
- Level
Biologie samenvatting Nectar hoofdstuk 16 systeem aarde en de mens 5VWO Nectar 4e editie biologie 5vwo leerboek.
[Show more]
Seller
Follow
noellaakerboom
Reviews received
Content preview
Biologie Hoofdstuk 16 - Systeem aarde en de mens§16.1 - Koolstofkringloop (binas 93f)
De aarde veranderde drastisch met het ontstaan van de eerste eencellige autotrofe organismen. De
hoeveelheid CO2 in de atmosfeer is gedaald sindsdien er fotosynthese op aarde plaatsvond, met een
temperatuurdaling tot gevolg. Toen de aarde weer opwarmde, raakte zij bevolkt met een enorme variatie aan
levensvormen, verbonden door complexe voedselwebben en ecosystemen: het systeem aarde van nu.
Koolstofvoorraden
Veel koolstofverbindingen in organische stoffen zijn opgeslagen in bodemvoorraden, sinks. Daarbij gaat het om
de fossiele brandstoffen zoals steenkool, aardolie, en aardgas. Grote hoeveelheden organisch materiaal liggen
bijvoorbeeld in de permafrostgebieden, in de Atlantische Oceaan en de Zuidelijke IJszee komen enorme
hoeveelheden afgestorven plankton en nóg een grote
sink vormen de kalkgesteenten. Veel vanuit CO2
geproduceerde stoffen zitten in de biomassa van
levende planten en dieren. In de zomer nemen
planten op het noordelijk halfrond meer CO2 op dan
ze afgeven, in de winter is dat andersom. Het zuidelijk
halfrond volgt een tegenovergestelde cyclus.
Koolstof stroomt
De koolstof in sinks kan weer vrijkomen door bijvoorbeeld vulkaanactiviteit en door erosie. Het element
koolstof doorloopt zowel een snelle als een langzame koolstofkringloop. Bij de langzame kringloop is koolstof
als fossiele brandstof en kalkgesteente in sinks opgeslagen. Door dissimilatie komt koolstof vrij als CO2, een
hoeveelheid die planten weer omzetten in biomassa.
Mensen en koolstof
De CO2-concentratie in de atmosfeer stijgt door de de
energievoorziening voor arbeid, transport en warmte evenals de
grondstoffen om producten te maken en bouwmaterialen. De
koolstofkringloop verandert daardoor.
De temperatuur op aarde
De temperatuur van de atmosfeer varieert met de aanwezigheid
van de hoeveelheid CO2 en andere broeikasgassen: het broeikaseffect. Het versterkte broeikaseffect ontstaat
vooral door CO2 uit fossiele brandstoffen en CH4 uit landbouw en veeteelt. De andere belangrijke
broeikasgassen uit de atmosfeer zijn: waterdamp en N2O.
Methaan en distikstofmonoxide
Naast CO2 spelen CH4 en N2O een rol bij het versterkte broeikaseffect. Het
GWP (global warming potential) geeft aan hoe sterkt het broeikasgas is als
CO2. CH4 is afkomstig van het gebruik van fossiele brandstoffen,
landbouw, afvalstortplaatsen en van de veeteelt. Uit veel sloten en
plassen borrelt moerasgas omhoog dat vooral uit CH4 bestaat. Het ontstaat
uit organisch materiaal onder anaerobe omstandigheden (binas 93f).
Doordat het water niet weg kan zakken in de bevroren permafrostlaag
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller noellaakerboom. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.32. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
57114 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now