Inleiding cursus: situering Medische Psychologie
Wat is psychologie?
• Psychologie = wetenschap die het gedrag vd mens bestudeert à Studie vh individueel
gedrag en de mentale processen en inhouden die tot gedrag leiden
– Wat mensen doen, hoe ze het doen, wat mensen voelen, denken en hoe ze tot
beslissingen komen
• Psychologie kijkt naar algemene kenmerken van menselijk gedrag
– Naar de verschillen, naar individuen en naar groepen, naar normaal gedrag en naar
problematisch gedrag
• Psycholoog tracht menselijk functioneren te onderzoeken en te verklaren
– Via verschillende methoden, technieken en benaderingswijzen
Verschil psychologie en psychiatrie
PSYCHOLOGIE
• Humane wetenschappen
• Bestudeert Mind (& Brain)
– Mentale processen: perceptie, aandacht, geheugen, interpretatie, leren
– Stellen mensen in staat om zich bewust te zijn vd wereld en de ervaringen die men
heeft, om te denken en te voelen à cognities, emoties
– Gedrag
• Normaliteit (en ziekte)
• Vanuit medische psychologie: onderzoek en behandeling psychologische
problemen/klachten die geassocieerd zijn met (acuut en chronische) lichamelijke
aandoeningen. Bv:
– Problemen bij het leren omgaan met een chronische ziekte (bv diabetes, MS…)
• Omgaan met verlies van fysieke mogelijkheden, zelfstandigheid…
• Moeilijke verliesverwerking, depressie, suïcidaliteit
– Verwerken van een acute en levensbedreigende aandoening (bv kanker, een
hartinfarct of een beroerte) en de gevolgen ervan
• Bv slikstoornissen of afasie ten gevolge van CVA
– Geheugenproblemen tgv hersentraumata of ernstige burn-out/depressie
– Ongewenst eetgedrag bij overgewicht
1
,Visie Medische psychologie: Ziekte/gezondheidsproblemen à belangrijke stressor met
psychologische gevolgen waarbij de Medische Psychologie zich focust op onderzoek en
behandeling vd psychologische problemen/klachten/gevolgen
• Medische Psychologie:
• Welke invloed heeft ziekte op mentale processen en omgekeerd?
– Hoe verlopen onze mentale processen?
• Welke invloed heeft aangeleerd gedrag op ziekte en omgekeerd?
– Hoe verlopen onze leerprocessen?
• Welke invloed hebben patiënten en hun persoonlijkheid op ziekte en herstel?
– Wat is persoonlijkheid? Hoe ontwikkelen persoonlijkheidsstoornissen zich?
• Hoe kunnen we patiënten motiveren om mee te werken aan de therapie?
• Wat is de rol van stress en hoe kunnen we hier als hulpverlener mee omgaan?
• Medische Psychologie: belang van inzicht in sociale processen als hulpverlener
• Basisbeginselen van belangrijke sociaal-psychologische factoren à hoe verlopen
sociale processen/contacten?
• In welke mate spelen sociale factoren een rol bij ziekte?
• In welke mate spelen sociale factoren een rol bij behandeling?
Thema 1: Cognitieve psychologie
1. Inleiding
• Hedendaagse psychologie sterke invloed van cognitieve psychologie
• Eind ’50: psychologen meer aandacht rol cognities bij ontstaan en instandhouding psy-
klachten
• Nieuwe uitgangspunt: psychopathologie komt voort uit wijze waarop men
informatie(/prikkels/stimuli) selecteert, interpreteert en verwerkt
• Essentie: cognitieve psychologie bestudeert hoe men ‘de wereld’ (en alle prikkels)
waarneemt en verwerkt
– Volgende vragen worden oa gesteld: hoe wordt informatie uit buitenwereld
getransformeerd tijdens de waarneming? Hoe wordt die later weer uit het
geheugen opgeroepen?...
– Cognitieve psy bestudeert mentale activiteiten als waarnemen, geheugen, denken,
emoties, informatieverwerking…
2. Belangrijke termen en concepten
• Cognities:
– De verzameling van mentale processen en activiteiten die gebruikt worden bij
waarnemen, interpreteren, onthouden = ”het denkproces”
– Denken?
- Spreken tegen jezelf
- Soms heel bewust, vaak veel meer automatisch
2
, - Beelden die we over een situatie maken
- Waarden en normen die we hanteren
- Waarneming en de selectie die we daarin aanbrengen
- Bewuste feitenkennis (bv uit het autobiografisch geheugen)
- Interpretaties: betekenis en waarde van prikkels
- Herinneringen, herkenning
• Informatieverwerking: processen die een rol spelen bij de waarneming, de interpretatie,
de opslag en de reproductie van kennis/informatie:
– 3 mentale processen binnen infoverwerking: waarneming, verwerking, geheugen
– Cognitieve psy: bestudeert invloed van informatieverwerking op emoties, gedrag
en fysiologische processen én omgekeerd
• Schema’s: geheugenstructuren waarin relatief stabiele kennisrepresentaties zijn
opgeslagen => het geheel van kennis over een bepaald onderwerp
– Zijn in de loop van het leven gevormd op grond van vroege ervaringen
– Kennis in de vorm van taal, visuele informatie, handelingen, ritme en lichamelijke
sensaties
• Bv schema ‘eten’
– Veel kennis niet in woorden uit te drukken of zelfs onbewust
– Zonder schema’s à geheugen zou bestaan uit losse herinneringen en gedachten,
zonder verband
Schema’s: werking
• Informatie van buitenaf of mentale gebeurtenissen kunnen een schema activeren à
gebeurt automatisch, zonder bewustzijn
– vb.’s nachts geluid horen
• Volgens cogn psy: informatieverwerking wordt gestuurd door onze schema’s:
– Schema’s beïnvloeden welke info wordt waargenomen en welke wordt genegeerd
= perceptie
• Vb. je eigen naam horen op feest à info over jezelf merk je sneller op
• Vb. waarnemen van negatieve info (gebroken bloem in boeket) à
depressie
– Schema’s beïnvloeden hoe de waargenomen info wordt geïnterpreteerd en
verwerkt tot nieuwe betekenissen
• Vb. interpretatie van negatieve info (gebroken bloem in boeket)
• Vb. interpretatie van geeuwen
• Schema’s zijn dus normaal, functioneel en maken onderdeel uit van de G-ketting
3
, Essentie cognitieve psychologie:
Niet de situatie op zich bepaalt wat we voelen, maar de wijze waarop we deze interpreteren
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller StudenteBachelorVerpleegkunde. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.64. You're not tied to anything after your purchase.