Summary
Samenvatting Basisbegrippen van pedagogiek
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting gebaseerd op de powerpoint slides die gebruikt werden tijdens de les.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
StudenteBachelorVerpleegkunde
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 1: Pedagogische basisbegrippen & contexten (inleiding)Pedagogiek
§ Pedagogiek = die wetenschappen die dienstbaar willen zijn ten aanzien van pedagogische
processen
§ Hoe deze ‘dienstbaarheid’ vorm krijgt, kan sterk verschillend zijn en hangt af:
• De gekozen invalshoek (verschillende “subpedagogieken”)
• De wetenschapsopvatting
§ Van een normatieve pedagogiek naar een wetenschappelijke pedagogiek
Alledaagse normatieve pedagogiek
§ Vuistregels voor de dagelijkse omgang met kinderen
§ Ook aandacht voor kinderen die min of meer afwijkend gedrag vertonen
§ Combinatie van ‘gezond verstand’ en overgeleverde ‘opvoedingswijsheid’
§ Basis voor heel wat adviesliteratuur
§ Common sense-adviezen fluctueren naar tijd en cultuur
Pedagogiek in meervoud
§ Geschiedenis van de wetenschappelijke pedagogiek kenmerkt zich door:
• Discussie over hoe opvoeding best kan worden beschreven
• Hoe ze het best bestudeerd kan worden
• En welke rol zij vervult voor de opvoedingspraktijk
§ Grote diversiteit aan pedagogisch-inhoudelijke en wetenschapstheoretische ideeën
§ Klassieke pedagogische driestromenland:
• Geesteswetenschappelijke Pedagogiek (Dienstbaarheid) à begrijpen, verklaren
• Empirisch-analytische Pedagogiek (Waarheid) à verklaren, feiten
• Kritisch-emancipatorische Pedagogiek (Rechtvaardigheid)
Geesteswetenschappelijke pedagogiek
- De opvoeding ontleent haar zin en waarde niet aan iets buitenpedagogisch, maar is in
zichzelf zinvol en waardevol.
- De opvoedingspraktijk is betekenisvol (als een tekst); de pedagogiek brengt deze
betekenissen aan het licht.
- Hermeneutiek als onderzoeksmethode (cfr. Theologie)
ð bv. anti-pest programma: met leerlingen spreken à begrijpen, ervaren
,Pedagogische sensitiviteit
(zie artikel: “Pedagogische sensitiviteit: aanleg of aan te leren?”, Mark en Mulderij,
Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 2008)
Kenmerken:
§ Terughoudenheid: als opvoeder niet meteen willen ingrijpen, bijsturen. Kinderen zijn op
verkenning.
§ Empatisch zijn ten aanzien van het kind
§ Kind in zijn uniciteit benaderen: elk kind is anders, andere aanpak
§ Subtiele beïnvloeding
§ Vertrouwen in zichzelf en in het kind
§ Improvisatorisch vermogen
Kritische pedagogiek: kritiek op de geesteswetenschappelijke pedagogiek
§ De begrippen ‘pedagogische relatie’ en ‘pedagogische autonomie’ komen onder vuur te
liggen.
§ Aandacht voor het macroniveau, voor het niveau van de maatschappelijke structuren
§ Klemtoon op maatschappijkritiek
§ Communicatie en socialisatie vervangen het begrip pedagogische relatie
§ Emancipatie vervangt Bildung (emancipatorische pedagogiek)
• Bildung = vorming: doorgaans heel klassiek (humaniora)
• Emancipatie: kinderen ‘bevrijden’ uit maatschappelijke structuren
“We don’t need no education”
Kinderen worden in = stroom gebracht, veel te weinig uniciteit voor leerlingen in onderwijs,
te veel uniformiteit
https://www.youtube.com/watch?v=YR5ApYxkU-U
https://www.youtube.com/watch?v=sXSs3OX6aVs
Maar… scherpte debat tss denkscholen is verstomd
§ Dominantie positivistische wetenschapsbenadering in de pedagogiek
• Wetenschappelijke pedagogiek gepresenteerd als verzameling empirische
onderzoeksgebieden
• Klemtoon op wetenschapstheoretische beweringen en niet op pedagogisch-
inhoudelijke overwegingen
• Vervagende grens tussen pedagogiek en ontwikkelingspsychologie
§ Toegenomen pragmatiek in onderzoeksmethodes
§ Het ongrijpbare van de pedagogiek (cfr. Rizoom)
• Rizoom: vertakking van allerlei wortels, zijn op een of andere manier met elkaar
verbonden à zo bekijk je pedagogiek
2
,Pedagogiek
Deel 1: basisthema’s en begrippen in de pedagogiek
Hoofdstuk 2: De mens, het kind, de cultuur en de opvoeding
2.1. Algemeen pedagogische begrippen
Wat is een kind? - Martinus Langeveld
§ Twee kenmerken:
• Kind is hulpeloos en dus afhankelijk van volwassenen
• Kinderen willen ‘zelf iemand zijn’ en dat vraagt vrijheid en speelruimte
§ ‘zelf iemand zijn’ = ‘het eigen vormprincipe van het kind’
§ Kinderen werken zelf mee aan hun opvoeding en vorming = Bildung
§ Vooral aandacht voor relatie opvoeder-opvoedeling
Beelden van kinderen (niet in HB)
- Het te temmen kind à vorm van Bildung
§ Meest gekende en meest gangbare (pedagogisering, normalisering, disciplinering)
§ Top-down model: kind niet te veel vrijheid geven, kind in ‘model’ krijgen
à volwassene bepaalt opvoeding
§ Democratie als te realiseren project vs. voortdurende dynamiek van democratie
§ Opvoeding als reconstruerende vs. opvoeding als creatieve en construerende
activiteit
• bv leerlingenraad: strikt binnen het kader
• andere scholen: schoolreglement, feedback vragen, samen opstellen
§ ‘Wie niet horen wil, moet voelen’
3
, - Het goddelijke kind
§ Bottom-up: vh kind naar de volwassene
à kind vormt opvoeding
§ Kinderen brengen goedheid in de wereld
§ Sentimentalisering/Romantisering van het kind(zijn)
§ Laisser-faire: kinderen laten doen
• anti-pedagogiek in jaren ’70: kinderen die alles mogen en doen
§ Kindvriendelijke steden & gemeenten
Wat is een kind? - Dietrich Benner
§ Kind is niet zozeer hulpeloos, maar wel vormbaar (Bildsamkeit)
• kinderen kunnen leren
§ Niet alleen aandacht voor pedagogische relatie, maar ook voor intergenerationele
overdracht/cultuuroverdracht
§ In vraag stellen van premoderne aanname dat de bestemming van de mens op voorhand
vastligt
§ Opvoeding, onderwijs en vorming maken individuele maatschappelijke bestemming
mogelijk (vrijheid en gelijkheid)
Grondbegrippen van de pedagogiek
§ Aanleg en milieu vormen niet de grondbegrippen van de pedagogiek
• Kritiek op aanleg: er ligt niet op voorhand vast wat er uit de mens wordt
• Kritiek op milieu: negeert de eigen activiteit van de mens zelf
§ Mensen zijn niet een optelsom van aanleg en milieu, maar altijd de uitkomst van
individueel en sociaal handelen
§ Grondbegrippen van de pedagogiek:
• Het kunnen leren
• Het uitdagen tot eigen activiteit
Het kunnen leren (Bildsamkeit)
§ ≠ eigenschap van plasticiteit van opvoedelingen die hen tot passieve ontvangers van een
bepalende invloed van buitenaf zou maken (een soort kneedbaarheid of opvoedbaarheid)
§ = pedagogische praktijk als intergenerationele praktijk (kinderen worden aangesproken op
hun vermogen tot leren)
§ Drie kenmerken van het menselijk handelen:
• Productieve handelingsvrijheid: kinderen kunnen zelf activiteit tonen
• Historiciteit: alles wat wij als mens doen, kadert binnen maatschappelijke en
culturele context (bv. opvoeding Roma – Chinees gezin)
• Taal
Oproepen tot eigen activiteit
§ Opvoeding en vorming overkomen kinderen niet, ze geven er zelf vorm aan.
§ Twee grondbegrippen zijn niet ‘los verkrijgbaar’
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller StudenteBachelorVerpleegkunde. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.58. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now