Summary
Samenvatting cultuurwetenschappen hoofdstuk 1
- Course
- Institution
cultuurwetenschappen hoofdstuk 1
[Show more]
Seller
Follow
roosobbe
Content preview
Hoofdstuk 1: Macht van staten1 Ontstaan van staten
1e mensengemeenschappen => geen staten nodig. Samenleving omvangrijker en complexer => nood
aan organisatie en structuur.
Middeleeuwen: macht in handen koningen = land en inwoners (geen inspraak) = persoonlijke bezit v
koning.
Verlichting: koninklijke macht inperken.
Vrede van Westfalen: is de geboorteakte van de staat. Het maakte einde aan 30jarige oorlog BASIS
v/h verdrag = principe van soevereiniteit: elke staat moest bevoegd zijn om alle beslissingen over het
eigen grondgebied te nemen zonder bemoeienis van anderen. Het maakte komaf met idee dat staat
lap grond v/e vorst was. Vorst nu niet alleen zijn belangen, maar ook v/h volk (niet nageleefd).
Verschillende theorieën over het ontstaan van staten:
1) Idee dat staten onder dwang a/e bevolking worden opgedrongen.
2) Staatsvorming als een rationeel proces v/e bevolking die vrijwillig een deel van haar vrijheid
afstaat en een staat opricht.
Verlichtingsfilosofen (17/18de eeuw) idee sociaal contract tuss onderdanen en heersers.
Het sociaal contract: idee dat het volk d.m.v. stilzwijgende overeenkomst deel van vrijheid afstaat
a/d vorst of overheid in ruil voor wederdiensten (bv. bescherming). Het vertrekt vanuit een
idealistisch beeld op de ideale staatsorganisatie => moeilijk toe te passen op reële staten.
Hobbes: mens van nature neigt naar geweld => onherroepelijk leidt tot een oorlog van alle mensen tegen alle mensen. Om
zich tegen zoiets te beschermen, staat het volk een deel van zijn vrijheid af en roept een staat in het leven die als
belangrijkste taak heeft de onderdanen te beschermen.
Locke: mens = moreel wezen. Mens van nature vrij is, mag hij geen schade toebrengen aan het leven, de gezondheid, de
vrijheid en de bezittingen van anderen. Mensen sluiten een contract en vormen zo een overheid die als taak heeft hun
leven, gezondheid, vrijheid en bezittingen te beschermen. Heerser eigen belang boven het algemeen belang => volk recht in
opstand te komen.
Rousseau: net als Locke vanuit + mensbeeld. Mensen in vrijheid kunnen samenleven, sluiten sociaal contract af: individuele
rechten en vrijheden uit handen geven aan een overheid. De overheid of heerser ontleent zijn macht aan dat contract en
dient als dusdanig de algemene wil van het volk.
, 2 De natiestaat
Franse Revolutie (1789) ontstonden 1e natiestaten in Europa. Natiestaten: staten waar bevolking zich
verbonden voelt en die samenhorigheid ook territoriaal heeft vastgelegd. In een natiestaat leeft één
volk en de grenzen van een natiestaat vielen samen met de grenzen van de bevolking die er leefde.
Opkomst natiestaten valt samen met toenemende nationale bewustzijn (19 e eeuw). Volgens
nationalisme i/d staat het verlengstuk van de natie of het volk en dient de staat de belangen van dat
volk te verdedigen. Vormen natiestaat als ideaalbeeld naar voren geschoven.
Natiestaten verbonden met de ideologie nationalisme: streven naar versterking v/h eigen volk en
ijveren voor zelfbeschikkingsrecht. Duidelijk onderscheid tussen zij die tot de natie of het volk
behoren en de rest (Wij-zij denken).
Het is een samenhorigheidsgevoel v/e volk dat een eigen staat heeft of wil. De staat moet
samenvallen met de natie of het volk => probleem 'het volk' niet altijd duidelijk te omschrijven is
Wat was er 1st : natie of de staat? antwoord = niet te geven. Bv. Wanneer separatisten
zich afscheiden van een land waar ze zich niet thuis voelen, was het volk er duidelijk vóór de (nieuwe)
staat. Maar het kan ook omgekeerd. Via onderwijs, media, propaganda en kunst proberen
intellectuelen en overheden soms doelbewust een culturele identiteit te creëren.
Vb. Mobutu Zaire regeerde over Congo. Hij nam bevolking alles af, maar schonk een
nieuwe, nationale identiteit. De grenzen van Congo waren getekend door Leopold II (blank). Geen
sprake van eenheid of samenhorigheid tuss verschillende volkeren
Mobutu schafte tribalisme (stammen) af en verhief Zaire tot land van alle Zairezen. Ze moesten zich
opnieuw 'authentiek' kleden + eten zoals voor de kolonisatie + stoppen haar te ontkrullen en
producten blekere huid. Stammen die voor de kolonisatie nauwelijks iets met elkaar gemeen hadden,
trots waren Zairees te zijn. Motubu zorgde voor Culturele identiteit.
Belgische natiegevoel: Leeuw van Vlaanderen – Hendrik de Conscience => versterking Vlaamse
bewustzijn (door beelden, grote schilderijen over glorie v/d Belgen, caesar Belgen dappersten).
Nationalisme : + voor samenleving: gedeelde geschiedenis en gemeensch mens/wereldbeeld =>
minder conflicten; omdat iedereen ong zelfde normen en waarden heeft.
- sterk onderscheid tuss wie tot groep behoort en wie niet. => racisme: bel onderscheid tuss versch
rassen + het ene ras superieur a/h andere. (Kan leiden tot genocide/rassenzuivering).
Vandaag: idee natiestaat onder druk. Door: mondialisering, open grenzen binnen Europa en de
migratiestromen over de hele wereld zijn er steeds minder plaatsen die door een homogene groep
mensen worden bevolkt. Enkel sommige eilandstaten voldoen aan de voorwaarden van een
natiestaat.
Stedelijke samenlevingen kenmerken zich vandaag door Superdiversiteit.
Superdiversiteit benadrukt dat het niet meer alleen gaat over de verscheidenheid aan afkomst, maar
dat er een grote diversiteit bínnen de diversiteit is.
Door migratiestromen + groei informatica en communicatietechnologie (=> grote invloed op dagelijks
leven + geeft een nieuwe dimensie aan de bestaande diversiteit).
Er valt geen eenvoudig onderscheid te maken tussen autochtonen en allochtonen.
(herkomst, achtergrond, cultuur, waarden, normen en tradities spelen een rol… kunnen verschillen).
=> ETNISCH NATIONALISME maakt plaats voor POLITIEK NATIONALISME: wie aan alle wettelijke
bepalingen voldoet, behoort tot de natie. Etnisch verwantschap, taal, cultuur en religie spelen daarbij
geen rol meer.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller roosobbe. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.85. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
51292 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now