Summary
Samenvatting Sociologie - 1SRW
- Course
- Institution
Samenvatting van alle hoorcolleges (lessen) van het OPO Sociologie en aangevuld met de kennis vanuit de cursus. Met deze samenvatting was ik van de eerste keer geslaagd!
[Show more]
Seller
Follow
HannahSRW
Reviews received
Content preview
SociologieInhoud
Sociologie ...............................................................................................................................................1
DEEL 1: Op verkenningstocht naar de sociologie ........................................................................ 3
Hfdstk 1: Sociologie, een poging tot definitie ............................................................................. 3
1.1 Definitie ..............................................................................................................................3
1.2 Sociologie binnen de wetenschap ............................................................................................3
1.3 Taken van een socioloog ..........................................................................................................4
Hfdstk 2: Het ontstaan en de grondleggers van de sociologie ..................................................... 5
2.1 Grondleggers van de sociologie ................................................................................................5
DEEL 2: De bouwstenen van de sociologie ................................................................................. 6
Hfdstk 1: Sociaal handelen, sociale interactie en communicatie ................................................. 6
1.1 Sociaal handelen .......................................................................................................................6
1.2 Sociale interactie en communicatie ..........................................................................................7
Hfdstk 2: Het routinekarakter van de samenleving .................................................................... 8
2.1 Sociale relaties ..........................................................................................................................8
2.2 Sociale positie ...........................................................................................................................9
2.3 Sociale rol ...............................................................................................................................10
Hfdstk 3: Cultuur .................................................................................................................... 12
3.1 Definitie van cultuur (p. 37-38)...............................................................................................12
3.2 Componenten van cultuur (p. 38-44) .....................................................................................12
3.3 Subculturen (p. 44-48) ............................................................................................................14
3.4 Etnocentrisme en cultureel relativisme ..................................................................................15
3.5 Institutionalisering en instituties ......................................................................................16
Hfdstk 4: Groeperingen (p. 52-55) ........................................................................................... 16
4.1 Typologie – Robert Merton ....................................................................................................16
4.2 Referentiegroepen .................................................................................................................17
4.3 Functies van groeperingen .....................................................................................................17
Hfdstk 5: Socialisering ............................................................................................................. 18
5.1 Definitie (p. 56-59)..................................................................................................................18
5.2 Primaire, secundaire en tertiaire socialisering (p. 59-61) .......................................................18
5.3 Differentiële socialisering (p. 62-63).......................................................................................19
5.4 Anticiperende socialisering (p. 63) .........................................................................................20
5.5 Het collectief ritueel (p. 64) ....................................................................................................20
Hfdstk 6: Conformisme, deviant gedrag en sociale controle ..................................................... 20
6.1 Conformisme (p. 65-66)..........................................................................................................20
1
, 6.2 Deviant gedrag .......................................................................................................................21
6.3 Sociale controle ......................................................................................................................22
Hfdstk 7: Gezag en macht ........................................................................................................ 23
7.1 Macht (p. 74-75) .....................................................................................................................23
7.2 Gezag (p. 75) ...........................................................................................................................24
Hfdstk 8: Sociale ongelijkheid en stratificatie ........................................................................... 24
8.1 Definitie en basisprincipes (p. 76-78) .....................................................................................24
8.2 Sociale stratificatie (p. 78-87) .................................................................................................25
8.3 Sociale mobiliteit (p. 87-90)....................................................................................................29
8.4 Sociale ongelijkheid ................................................................................................................30
DEEL 3: Samenlevingen in beweging ....................................................................................................34
Hfdstk 1: Globalisering ............................................................................................................ 34
1.1 Definitie van globalisering ......................................................................................................34
1.2 Demografisch gevolg van globalisering: superdiversiteit (Vertovec, Blommaert en Geldof) .36
Hfdstk 2: Van modernisering naar postmodernisering ............................................................. 37
2.1 Modernisering ........................................................................................................................37
2.2 Postmoderniteit......................................................................................................................41
Hfdstk 3: Het vraagstuk van de sociale cohesie ........................................................................ 41
3.1 Individualisering, rationalisering en sociale cohesie: utilitair individualisme .........................42
3.2 Sociale cohesie volgens E. Durkheim ......................................................................................42
3.3 Recente studies over sociale cohesie .....................................................................................43
3.4 Solidariteit in België ................................................................................................................45
Hfdstk 4: Demografische evoluties .......................................................................................... 46
4.1 Wat is demografie? ................................................................................................................46
4.2 Opbouw van een bevolking ....................................................................................................47
4.3 Beweging van een bevolking ..................................................................................................50
4.4 Demografische transities ........................................................................................................51
Hfdstk 5: Gezinnen in beweging .............................................................................................. 52
5.1 Definitie van gezin ..................................................................................................................52
5.2 Drie gezinstijdperken ..............................................................................................................52
5.3 Tijdsbesteding ........................................................................................................................54
5.4 Van bevelshuishouden naar onderhandelingshuishouden .....................................................55
5.5 Gevolgen van (echt)scheiding .................................................................................................56
2
,DEEL 1: Op verkenningstocht naar de sociologie
Hfdstk 1: Sociologie, een poging tot definitie
1.1 Definitie
Géén eenduidige definitie
Een greep uit verschillende definities:
o “Sociologie is de wetenschap die zich bezighoudt met het analyseren, beschrijven en
verklaren van:
- het gedrag van en tussen mensen,
- de daaruit voortgekomen gedragspatronen, structuren en opvattingen in hun
ontstaan, voortbestaan en veranderen.”
(De Jager & Mok)
o “Sociologie is de wetenschap van de enigszins stabiele structuren en processen van
sociale aard.” (Van Doorn & Lammers)
Sociologie is een samenstelling van
o Socius (Latijns woord voor ‘metgezel’) / societas (‘samenleving’)
o Logos (Grieks woord voor ‘wetenschap’)
→ DUS: wetenschap van de menselijke samenlevingen
Sociologie bestudeert de sociale werkelijkheid
1.2 Sociologie binnen de wetenschap
Ervaringskennis Wetenschapkennis
Beperkt (gaat uit van één individuele ervaring) Onbeperkt, aselect
Absoluut (wat we waarnemen, nemen we voor Altijd aanvechtbaar (weerlegbaar)
waar aan)
Moeilijk verwoordbaar Perfect mededeelbaar (eigen vaktaal, jargon)
Gericht op het totale object Aspectueel (een gegeven bestuderen vanuit één
perspectief)
Strikte voorwaarden bij verzamelen,
verwerken en analyseren van gegevens
(geldigheid, betrouwbaarheid,…)
Vertrekt vanuit de onderzoekscyclus
Sociale wetenschappen Natuurwetenschappen
Onderzoekselementen Verschillend (ze kunnen ook Identiek en volledig
zichzelf veranderen, vb. de smlv.) reproduceerbaar
Wetmatigheden Niet universeel Overal (universeel) geldig
(vb. wat wij hier belangrijk vinden,
kan verschillen met andere landen)
Onderzoeker Maakt wel deel uit van zijn Buiten het veld, staat los van de
onderzoeksveld onderzoekselementen
Gezamenlijke kenmerken sociale wetenschappen:
o Studieobject: mensen, individuen, de mensensamenleving bestuderen
3
, o De zoektocht naar wetmatigheden
o Een wetenschappelijke analyse
Het verschil tussen sociologie en andere menswetenschappen
o Sociologie:
- Kijkt vanuit de samenleving naar het menselijk gedrag,
- Vanuit de sociale structuur en cultuur het menselijk gedrag proberen te
verklaren
- Heeft oog voor vaste gedragspatronen. Minder aandacht voor het
particuliere, het hoogst persoonlijke
o Psychologie:
- Kijkt naar het menselijke gedrag vanuit persoonlijke factoren
- In onze maatschappij groeiende nadruk hierop (= psychologisering)
o Vb. burn-out op de werkvloer
- Psychologie kijkt naar de persoonlijke factoren die ertoe geleid hebben (stress,…)
- Sociologie kijkt naar de sociale structuur; vb. ‘wat zijn de kenmerken van de werkvloer die
ervoor hebben gezorgd dat die persoon een burn-out heeft gekregen?’ (geen voldoening,
geen leuke collega’s,…)
o Interdisciplinariteit!
- Vanuit verschillende invalshoeken naar een casus kijken en deze met elkaar
verbinden
Definitie van sociologie: “sociologie is de menswetenschap die op een systematische wijze
kennis en inzicht wil verwerven in sociale relaties tussen mensen, meer bepaald de vaste
gedragspatronen”
Sociologie analyseert op 3 niveaus:
o Micro: niveau van de individuen en hun sociale relaties binnen bv. het gezin,
vriendengroep
o Meso: niveau van sociale groepen (vb. ondernemingen, scholen, verenigingen,
geloofsgemeenschappen, jeugdbewegingen)
o Macro: niveau van het maatschappelijk systeem (vb. verzorgingsstaat,
(post)moderne maatschappij)
1.3 Taken van een socioloog
Een socioloog heeft verschillende taken:
o Empirisch-analytische taak: cijferaar
- Betrouwbare kennis verzamelen over de samenleving
▪ Is dat echt zo? Is dat een nieuw verschijnsel? Doet zich dat ook elders voor?
Hoe kunnen we dat verschijnsel verklaren vanuit de cultuur en structuur van een
samenlevingsverband?...
- Ideaal voor beleidsvoorstellen: wat kunnen we eraan doen?
- Voor objectief en waardenvrij te werk te gaan (zonder een waardeoordeel)
o Kritische taak: mythejager
- Ingaan tegen vooroordelen, tegen mythes
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller HannahSRW. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
70055 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now