Other
Probleem 3 ESL
- Course
- Institution
Uitwerkingen onderwijsgroep verplichte artikelen
[Show more]
Seller
Follow
busraturedi
Content preview
Probleem 3Wat zijn de kenmerken van juridische professies (beroepen) en hoe worden juristen
hiertoe opgeleid?
L. de Groot-Van Leeuwen, Staat de autonomie van de juridische beroepen
op de tocht?
Artsen, apothekers, advocaten, notarissen, rechters, enzovoort worden gerekend tot de
professionele beroepen. In de sociologische literatuur wordt een professie gezien als een beroep
met speciale kenmerken, waarvan een georganiseerde autonomie en een eigen, abstract
kennisterrein de belangrijkste zijn. De beroepsgroep bepaalt zelf welke kennis zal worden toegepast,
niet de klanten, overheid of management.
Professionalisering wordt gezien als een collectieve poging van de beroepsgroep om een type
schaarse bronnen, te weten speciale kennis en vaardigheden, om te zetten in sociale en economische
beloning. Die beheersing wordt o.a. tot stand gebracht door de selectie zo veel mogelijk in eigen
hand te houden en daarmee het type beroepsbeoefenaars en de omvang van de professionele
beroepsgroep, door beheersing van inhoud en organisatie van de opleiding en door inrichting van
klacht- en tuchtrecht die de groep relatief onafhankelijk maakt van de gewone rechter en
overheidsingrijpen voorkomt.
Een andere beheersingswijze is het creëren, handhaven en verdedigen van hiërarchische
scheidslijnen, zowel tussen specialisaties binnen een professie als tussen een professie en
concurrerende beroepen. Uiteindelijk blijven de professies verantwoordelijk.
Door het gebruik van juridisch jargon moet men een ‘nieuwe taal’ aanleren, en hierdoor wordt de
toegang tot het beroep verder beperkt. Ook heeft de professie grote invloed op wie toetreedt tot het
beroep, door strikte toetredings- en opleidingseisen te stellen en door de selectie in eigen handen te
houden.
In onze samenleving strekt het juridische regime zich tot steeds verder uit; juridische waakzaamheid
wordt een dagelijkse activiteit. Dit heeft een uitbreidend juridische regime tot gevolg: meer recht,
meer juristen, meer recht etc. Dit heeft weer de verspreiding van kennis uit juridische professies door
de samenleving tot gevolg: proto-professionalisering. Mensen leren problemen te herkennen en te
definiëren als juridische problemen. Zij krijgen zelf niet meer kennis en vaardigheden, maar wel het
gevoel van noodzaak om zich tot een juridische professional te wenden. Mensen krijgen permanent
medisch of juridisch bad, via krant, televisie en internet. Zij leren daardoor hun problemen te
herkennen en te definiëren als juridische problemen proces van protoprofessionalisering.
Professies brengen de beheersing over hun omgeving o.a. tot stand door het handhaven en
construeren van hiërarchische scheidslijnen tussen een professie en concurrerende beroepen, zoals
WO-juristen en HBO-juristen. Er is onderscheid te maken naar ondersteuners (para-legals), zoals
gerechtssecretarissen in rechtbanken. Er wordt een gewichtige status toegekend aan rechters,
advocaten en notarissen. Dat blijkt uit de plaats die zij innemen op de beroepsprestigeladders.
Tegenwoordig verschijnt de jurist in Nederland in twee gedaanten: De academische jurist en de hbo-
jurist. Veel doorstroom van hbo naar universiteit want:
- Hbo mag geen togaberoep uitoefenen
- De druk op individuen een zo hoog mogelijke opleiding te laten behalen
- Aan rechters, advocaten en notarissen wordt een gewichtige status toegekend
, - De ambivalente houding die er binnen professionele beroepsgroepen bestaat t.a.v. de
ondersteuning wel delegatie maar de rechter houdt de echte rechtertaken. Er wordt grote
waarde gehecht aan juridische ondersteuning .
Een andere factor die bij het streven naar een academisch juridisch opleiding een rol kan spelen is de
ambivalente houding die er binnen professionele beroepsgroepen, waaronder de juridische, bestaat
ten aanzien van de ondersteuning. Onderzoek naar rechters laat zien dat er grote waarde wordt
gehecht aan de juridische ondersteuning. Delegatie is een mogelijkheid om de werkbelasting op te
vangen als gevolg van de forse groei van het aantal zaken.
Professionals zijn geneigd via een selectieproces de routinewerkzaamheden af te stoten, liefst niet
aan concurrerende beroepsgroep, maar door delegatie aan ondergeschikten. Professionals willen
eigen autonomie, de controle over het werk en werkverdeling en bepalen wie tot de beroepsgroep
worden toegelaten. Een van de strategieën tot controle van professionals is zeggenschap over
ondergeschikten: zij maken uit aan wie welk werk kan worden gedelegeerd.
De autonomie van een professie blijkt uit een monopoliepositie op het betreffende kennisterrein en,
mede ter rechtvaardiging daarvan, uit gedragscodes en andere vormen van zelfregulering, zoals
klacht- en tuchtrechtprocedures, die het beroep gedeeltelijk onttrekken aan regulering door de
overheid en de markt.
Advocaten en notarissen hebben ook eigen controlemogelijkheden op de selectie, opleiding en
kwaliteit van de beroepsuitoefening. Omdat alle advocaten en vrijwel alle notarissen lid zijn van hun
beroepsorganisaties kan deze controle in handen liggen van deze organisaties. Zij treden op als
poortwachters, zijn de woordvoerders en kwaliteitsbewakers. Sociologische theorie en empirisch
onderzoek laat zien dat daar echter heel wat haken en ogen aan zitten.
Een geslaagd professioneel project zou betekenen dat de monopoliepositie van de beroepsgroep
door de jaren heen onaangetast was gebleven. niet het geval advocaten verloren afgelopen
decennia toch terrein aan andere juristen.
Toename van het aantal rechtshulpverleners
Professies streven naar bewaking van de toegang tot het beroep, o.a. ter voorkoming van
overbezetting (en zo het inkomen hoog houden). Bij het notariaat is dit maar voor de advocatuur ligt
dit anders enorme toename advocatendichtheid (het aantal advocaten per 100 000 inwoners).
- Factoren toename advocaten: de bevolkingsgroei, de groei van het aantal wettelijke regels,
de toenemende mate waarin mensen zich op het recht beroepen, economische groei, de
gesubsidieerde rechtshulp, de gegroeide sociale weerbaarheid van de bevolking.
Meer vraag leidt tot meer aanbod, wat kan worden afgeleid uit het aantal rechtenstudenten en het
aantal afgestudeerde juristen. Vraag en aanbod versterken elkaar. Eenmaal gevormde instituties
creëren een vraag en zij ondernemen acties om hun positie te versterken. Omdat er meer juristen
zijn, wordt aan leken vaker geleerd hun problemen in juridische termen te verwoorden. Dat maakt
dat zij een probleem vaak dan voorheen voorleggen aan een juridisch deskundige.
Socialisatie en opleiding
Belangrijke voorstellingen van de werkelijkheid, opvattingen, waarden en normen worden al dan niet
bewust, via de studie doorgegeven. Studenten leren aan de faculteiten als een jurist te spreken, te
schrijven en te denken. Zij worden getraind in het selecteren van juridisch relevante feiten, leren zich
de juridische taal en denkwijzen eigen te maken. Socialisatie gaat ook na de universiteit door. Na de
, opleiding tot jurist volgen specialistische vervolgopleidingen voor de advocatuur, rechterlijke macht
en notariaat, die geheel door de respectievelijke professies worden georganiseerd en bepaald.
Socialisatie wordt bezegeld door toegang, d.w.z. selectie aan de poort van de beroepsgroep.
Leken
Professies construeren hiërarchische scheidslijnen tussen een professie en concurrerende niet-
academische beroepen. Voortdurend dienen de grenzen te worden bewaakt. Desalniettemin
beslissen in veel landen burgers zonder juridische scholing mee over de schuld van de verdachte en
de op te leggen straf. Dat is opmerkelijk, want daar waar lekenrechtspraak bestaat, is men er
tevreden over. Feit is dat het democratisch gehalte van de rechtspraak
door deelname van leken vergroot wordt: er ontstaat een wisselwerking Lekenrechtspraak staat voor rechtspraak
tussen burgerij en rechterlijke macht. Aanname: lekenrechters zouden die formeel -door de wet of door de
de samenleving slimmer maken en een gerecht begrijpelijker maken. De partijen- toegewezen is aan niet-
symbolische functie van lekenrechters telt het meest: hun deelname beroeps rechters. Het woord
"lekenrechter" doet vermoeden dat het
verhoogt het vertrouwen in justitie bij het middenveld en de bevolking.
gaat om rechters die geen kennis van de
Een zekere mate van ontmonopoliesering heeft dus wel voordelen voor materie hebben, maar dat is niet het
de rechterlijke macht. geval.
Zelfcontrole: beroepsethiek en klachten
Een professie kenmerkt zich naast de monopoliepositie op een kennisterrein ook door eigen regels
en door eigen toezicht op de kwaliteit van de beroepsuitoefening. De monopoliepositie van
professies is bij wet mogelijk gemaakt en wordt beschermd door de overheid; de overheidsregulering
geeft hier ruimte voor.
Empirisch onderzoek van de laatste decennia laat zien hoe zeer de beroepsethiek onder druk komt te
staan en in sommige gevallen met voeten wordt getreden.
In alle contacten van cliënten met juridische professionals, of het nu om advocaten of notarissen
gaat, speelt informatieachterstand een rol. Daarin schuilen vooral voor de minder draagkrachtige
cliënten twee risico’s:
1. De kwaliteit van de dienstverlening kan afnemen – cliënten kunnen de kwaliteit toch niet
beoordelen en ook geen jurist in dienst nemen om dat te doen. De aanbieders ontberen dus
een belangrijke prikkel om kwaliteit te leveren (moral hazard).
2. Duurdere kantoren die betere kwaliteit leveren kunnen uit de markt worden gedrukt
(negatieve selectie).
Gevolg: voorstellen tot het beperken van de professionele vrijheid en het herschikken van
verantwoordelijkheden, waaronder meer en preciezere gedragsregels.
Deze ontwikkeling is in de advocatuur goed te zien. Om aan kritiek tegemoet te treden is de
tuchtregeling in de Advocatenwet gewijzigd. De positie van de klager werd versterkt, hij kon bijv.
voortaan hoger beroep instellen indien zijn klacht geheel of
gedeeltelijk ongegrond wordt verklaard.
Echtscheidingen
Nederlands onderzoek naar
Werkzaamheden en stijlen van beroepsuitoefening echtscheidingszaken maakt
Gedurende de opleiding leert de toekomstige rechtshulpverlener de duidelijk dat advocaten veelal de
langetermijnstrategie laten
problemen die aan hem worden voorgelegd te herdefiniëren in
prevaleren bij de aanpak van
juridische termen en de middelen te zoeken om de wensen van de afzonderlijke zaken. Zij
cliënten te vervullen. transformeren de wensen van
cliënten daarbij op een manier dat
deze aansluiten bij het recht en
De advocaat moet niet alleen verder met zijn collega’s en de leden van aanvaardbaar zullen zijn voor de
de rechterlijke macht, maar ook met sommige cliënten. Repeat- professioneel betrokkenen
players zullen daarom doorgaans op de bijzondere aandacht en inzet (rechters, de Raad voor de
Kinderbescherming, etc.).
Conflicten worden zoveel mogelijk
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller busraturedi. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.45. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now