P1 Markt en marktstructuur
Een producent heeft vaak invloed op de prijs, de mate hiervan verschilt
per situatie. Dit verschil aan invloed op de prijs komt door de verschillen
tussen markten. Een markt is het geheel van factoren waaronder vragers
en aanbieders elkaar ontmoeten en producenten verhandelen. De
concrete markt is de plaats waar vragers en aanbieders elkaar
ontmoeten (bijv. bloemenveiling). De abstracte markt omvat alle
factoren die te maken hebben met de verhandeling van het product (bijv.
huizenmarkt). Er is niet één aanwijsbare plaats waar aanbieder en vrager
contact met elkaar hebben. De kenmerken van de markt bepalen in
hoeverre producenten invloed hebben op de verkoopprijs van hun product.
Deze vormen samen de marktstructuur. De belangrijkste kenmerken
van een markt zijn: het aantal aanbieders en hun marktaandelen, de
toetredingsdrempels en de mate van productdifferentiatie.
Aantal aanbieders en hun marktaandelen
Als er maar één aanbieder is, kan diegene de prijs verhogen. De klanten
lopen niet over naar concurrenten. Het enige waar de producent rekening
mee moet houden, is de wet van de vraag. Bij producenten die
concurrenten hebben, kunnen consumenten de producten bij een hogere
prijs ergens anders kopen. Hierbij is het van belang of verschillende
producenten hetzelfde marktaandeel hebben. Het marktaandeel is de
afzet van een individuele aanbieder als percentage van de totale afzet. Als
een aanbieder een marktaandeel heeft van meer dan 35%, is dit een
dominante aanbieder. De andere aanbieders volgen diegene zijn prijs.
Toetredingsdrempels
Veel markten zijn omringd door toetredingsdrempels: abstracte
drempels waar een producent ‘overheen moet stappen’ om te kunnen
produceren (bijv. fabriekshal). Toetredingsdrempels beïnvloeden het
aantal producenten op een markt: hoe hoger de toetredingsdrempel, hoe
minder producenten over de drempel heen kunnen stappen. Een
producent heeft minder invloed op zijn verkoopprijs als de
toetredingsdrempels tot zijn markt laag zijn.
Productdifferentiatie
Homogene producten zijn producten die in de ogen van consumenten
niet van elkaar verschillen (bijv. elektriciteit). Heterogene producten
zijn producten die in de ogen van consumenten wel van elkaar verschillen
(bijv. fietsen). Heterogene producten bevredigen dezelfde behoefte. Als
producten substitueerbaar zijn, maar in de ogen van consumenten wel van
elkaar verschillen, zijn dit gedifferentieerde producten. Producten zijn
betere substituten voor elkaar naarmate ze minder van elkaar verschillen.
Hoe meer producten van elkaar verschillen, hoe sterker ze zijn
gedifferentieerd. Onafhankelijke producten zijn producten die onderling
niet substitueerbaar zijn. De mate van productdifferentiatie bepaalt of een
producent zijn verkoopprijs kan beïnvloeden. De invloed is beperkt als het
,product nauwelijks gedifferentieerd is. Als een producent zijn prijs
verhoogt, kopen de consumenten het vergelijkbare product.
, P2 Marktvormen
Met het aantal aanbieders en de mate van productdifferentiatie worden
markten ingedeeld, er ontstaat verschillende marktvormen.
Volkomen concurrentie
Bij volkomen concurrentie zijn er veel producenten die allemaal
hetzelfde, homogene product aanbieden (bijv. effectenbeurs). Geen enkele
aanbieder kan de prijs beïnvloeden. Een producent kan alleen de
hoeveelheid die hij produceert beïnvloeden. Daarom worden producenten
in deze marktvorm hoeveelheidsaanpassers genoemd. Deze marktvorm
komt nauwelijks voor.
Monopolie
Een monopolie is een marktvorm waarbij er maar één producent is (Bijv.
NS). Een monopolist is een prijszetter, hij kiest de prijs waarbij hij
maximale winst behaalt. Hij houdt rekening met de wet van de vraag. In
de praktijk is er vaak één producent die bijna de gehele markt bezit. Deze
monopolist houdt amper rekening met de kleinere bedrijven.
Oligopolie
Een oligopolie is een marktvorm waarbij vijf tot tien producenten
gezamenlijk >80% van de totale productie voortbrengen. Wanneer er twee
producenten zijn, noem je dit een duopolie. Als de producenten in een
oligopolie eenzelfde product voortbrengen, is het een homogeen
oligopolie (bijv. elektriciteit). De producenten hebben een beetje invloed
op de prijs. Bij een heterogeen oligopolie heeft een producent meer
invloed op de prijs.
Monopolistische concurrentie
Monopolistische concurrentie is de marktvorm waarbij veel kleine
producenten een heterogeen product aanbieden (bijv. restaurants).
Producenten hebben wel invloed op de prijs, omdat de producten
heterogeen zijn. De invloed is beperkt door de sterke concurrentie.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller myrthehart. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.35. You're not tied to anything after your purchase.