Class notes
Hoorcollege samenvatting nodig? Kijk hier!
- Course
- Institution
- Book
In dit bestand zijn de uitwerkingen van de hoorcolleges van het vak Kiezen & Beslissen uitgebreid samengevat.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
More summaries for
-
Uitgebreide aantekeningen colleges Nudging
Seller
Follow
femmaas
Content preview
Hoorcolleges Kiezen en beslissenHoorcollege 1
Sturen van gedrag
- Belonen en straffen (= Belonen van gewenst gedrag en straffen van ongewenst gedrag)
- Nudge
o Libertair paternalisme (= Sturen van gedrag door de keuzecontext te beïnvloeden)
Vb: als je ergens geldt aan koppelt en het pakt negatief uit, dus stel de benzine wordt
duurder dan is het géén libertair paternalisme. Stel de trein wordt goedkoper dan is
het wel libertair paternalisme.
Hoe beïnvloed je ‘verkeerde’ keuzes?
- Libertair (vrijlaten, optie om te kiezen) (laat je mensen vrij om te kiezen)
(= Mensen moeten over het algemeen vrij zijn om te doen wat ze willen)
- Paternalisme (meer vanuit de ouderlijke rol, belonen en straffen) (bepaal jij het)
(= Het is legitiem om te proberen het gedrag van mensen zo te beïnvloeden dat ze langer,
beter en gezonder leven. Instellingen zoals de overheid zouden de keuzes van mensen
zodanig moeten sturen dat het leven van mensen beter wordt.)
- Libertair paternalisme (= Sturen van gedrag door de keuzecontext te beïnvloeden)
Vb: Holle Bolle Gijs, pianotrap in Stockholm.
Nudging
- Is een vorm van libertair paternalisme. (Een duwtje in de juiste richting geven zonder dat
mensen dit in de gaten hebben) ethische kwesties
Sturen van gedrag
- Libertair paternalisme vs alternatieven (wet- en regelgeving, financiële prikkels). Bij boetes
etc spreken we van het ontnemen van de keuze
Wanneer hebben we een duwtje nodig? Uitgangspunt libertair paternalisme
Afweging tussen korte en lange termijn
o Voorbeeld de verleiding van chocolade weerstaan
Ingewikkelde keuzes
o Als men niet voldoende vaardigheden of motivatie heeft om keuze te maken (mobiel
telefoonabonnement)
Eenmalige keuzes
o Gebrek aan ervaring
Feedback
o Geen feedback op wat je niet kiest
o Bij langdurige processen
Als je het zelf ook niet weet
o Te weinig informatie als je het niet weet
Reden hoe je mensen kan beïnvloeden
- Mensen maken heel logische rationele keuzes (beloond voor het kopen van zonnepanelen
dan zullen ze sneller zonnepanelen installeren)
Humans versus econs
Het verschil in de manier waarop psychologen naar keuzegedrag kijken en de manier waarop
economen keuzegedrag kijken.
,Psychologen: human > mensen die rekening houden met elkaar
Economen: econ > mensen zijn egoïstisch
Econs (= Streven naar nutsmaximalisatie)
- Homo economicus (= Kiest rationeel en objectief het meest aantrekkelijke alternatief uit het
hele aanbod)
- Egoïstisch (= Eigen belang gaat voor het belang van anderen)
Human (= Invloed van psychologische factoren zoals (risico)-perceptie, attitudes, emoties,
leerprocessen en sociale beïnvloeding)
- Homo economicus bestaat niet
- Psychologisch inzicht helpt om gedrag realistischer te verklaren en voorspellen
- Human is realistischer
(Homo economicus bestaat niet, is fictief een fictief theoretisch persoon die zo rationeel en objectief
is die niet bestaat, er is niemand die altijd perfect is)
Humans & Econs
Waarom blijft het laatste stuk taart langer liggen dan de rest?
Je durft gerust een tweede stuk te nemen, tenzij dat het laatste stuk is. Humans houden
rekening met elkaar dus als iemand anders het laatste stuk wilt.
Opzoek naar kamer
De inspanning om goede cijfers te halen van universitair studenten (wonende op een
studentencampus) worden beïnvloed door hun huisgenoten.
Inschatten
- Kijkt naar rationeel homo economicus en de veel minder rationele human bepaalde dingen
die moelijker kunnen worden ingeschat.
- In het verkeer overschatten we onszelf zorgt ervoor dat we bepaald gedrag gaan vertonen
als we denken dat we het goed kunnen rijden. Het is bijvoorbeeld mogelijk dat mensen twee
dingen tegelijk gaan doen. (telefoneren, appen)
Onderzoek in literatuur voor onlogisch en logisch rationeel gedrag
Schneider & Schriffrin, 1977 (= automatisch vs gecontroleerd, wij denken snel en automatisch of juist
gecontroleerd)
Liebermann (= reflexief vs reflectief)
Strack & Deutch, 2004 (= Impulsief vs beredeneerd)
Twee systemen in de hersenen die we hebben:
- Systeem 1, snelle systeem (= Komt als eerste in werking, is redelijk snel, is ongecontroleerd,
kost weinig moeite, associatief, gaat bijna onbewust en is gebaseerd op ervaring)
o Gevoelig voor fouten
- Systeem 2, het trage systeem (= Langzamer, veel meer doordacht, deductief, heel erg
bewust en volgt de regels) ons best doen en er energie insteken.
o Veel beter vooruit denken
o Zelfcontrole (omgaan met verleiding)
o Inbeelden van hypothetische situaties (nadenken over de toekomst en gevolgen
inschatten) geld uitgeven aan dure kleren of sparen voor die auto die je wilde
Hoofstuk 3&4
Achter de kudde aan
, - Weet hoe mensen keuzes maken kun je die keuzes beter beïnvloeden.
- Ook het keuzeproces begeleiden
Keuze architectuur (= Een duwtje in de goede richting geven)
Inzicht
Belangrijk omdat:
Mensen leren van anderen
Sociale beïnvloeding is een van de effectiefste manieren om een duwtje in de goede (of de
verkeerde) richting te geven
Afweging op relevante begrippen
Free riding vs provision of public goods
- Free rider: Econ is egoïstisch en profiteert van de bijdragen van anderen
- Provision of public goods: Human wil iets bijdragen aan de gemeenschap zonder er iets voor
terug te vragen
Economische waarde versus het nut
- Economische waarde: Econs definiëren waarde als het bedrag dat een object zou opbrengen
als het onder optimale omstandigheden zou worden verkocht
- Nut: Humans definiëren waarde in termen van nut (utiliteit), hierbij is de persoonlijke waarde
en betekenis relevant
Welvaart vs subjectief welzijn
- Welvaart: (economisch) is de mate waarin behoefte
met beschikbare middelen kunnen worden
bevredigd (materieel)
- Welzijn: (psychologisch) is subjectief en staat
buiten de economie. Welzijn is een gevoel van
welbevinden.
‘Waarden’ en ‘waarschijnlijkheden’ inschatten (= 90% van
de bestuurders denkt dat bovengemiddeld rijden.
Statistisch gezien kan dit niet; 50% beter en 50% slechter dan gemiddeld).
Paradox of choice (= een tegenstrijdigheden; mensen willen enerzijds zelf veel keus hebben
(keuzevrijheid). Te weinig keus is onprettig voor ons. Máár ook niet te veel keus willen we hebben
want dan krijgen we keuzestress).
Descriptieve benadering (= hoe verloopt keuzegedrag in werkelijkheid; in tegenstelling tot de
normatieve modellen).
1) Duale modellen
2) Heuristieken
3) Prospect theorie < belangrijk
4) Framing
5) Priming
1. Duale modellen (= Denken doen we soms intuïtief en automatisch en soms reflectief en
weloverwogen.
Voorbeeld: bij het boodschappen doen koop je automatisch wat je altijd koopt maar als je
bijvoorbeeld een dieet volgt ga je meer weloverwogen je boodschappen doen. Lijkt op de
centrale & perifere route (Elaboration Likelihood Model)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller femmaas. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now