Summary
De GEO HAVO 4, SAMENVATTING Leefomgeving Hoofdstuk 2
- Course
- Level
De GEO HAVO 4, SAMENVATTING Leefomgeving Hoofdstuk 2
[Show more]
Seller
Follow
matsdevries15
Content preview
Hoofdstuk 2, Nederland rivierenland§2.1 Rijn en Maas
Vier rivieren
Door Nederland stromen twee grote rivieren: de Maas en de Rijn. De twee kleinere rivieren, de Eems
en de Schelde, stromen voor een klein deel door Nederland. De Rijn en de Maas stromen
respectievelijk vanuit de Alpen in Zwitserland en het Plateau van Langres in Frankrijk naar Nederland.
De Rijn is de grootste van de twee.
Het stroomgebied van de Rijn
Vanuit negen landen stroomt het water via beekjes, kanalen en rivieren uiteindelijk de Rijn in. Het
gebied dat afwatert op een bepaalde rivier en zijn zijrivieren, heet een stroomgebied. De grens
tussen twee stroomgebieden noem je een waterscheiding. Een waterscheiding wordt gevormd door
hogere delen in het landschap, zoals een heuvelrug of een bergketen. Een rivier met alle zijrivieren
en vertakkingen die deel uitmaken van hetzelfde stroomgebied, heet een stroomstelsel. ● De Rijn is
een gemengde rivier (zowel smeltwater als regenwater). ’s Zomers is ruim 70% van het Rijnwater
smeltwater. In de winter is de waterafvoer van de Rijn het hoogst. De verdamping is dan zeer gering
en er wordt vooral regenwater afgevoerd.
Bovenloop, middenloop en benedenloop
De Rijn ontstaat als twee bergriviertjes in de Zwitserse Alpen samenkomen. Het deel van de rivier
waar kleine beken samenstromen tot een grote rivier, wordt de bovenloop genoemd. Het is vanaf de
bron gezien het eerste deel van een rivier. Hier is de hellingshoek van de rivier groot en stroomt de
rivier snel. Daardoor vindt er veel erosie plaats en neemt de rivier veel sediment mee.
Stroomafwaarts neemt de hellingshoek steeds verder af; de rivier komt in de middenloop. De
middenloop van een rivier is het middelste gedeelte van een rivier waar er evenwicht is tussen erosie
en sedimentatie. Naarmate de rivier dichter bij de zee komt, wordt het gebied steeds vlakker en gaat
de rivier minder snel stromen. De benedenloop van een rivier is vanaf de bron gezien het laatste
gedeelte van een rivier. Een (zeer) kleine hellingshoek, veel sedimentatie en de monding in zee zijn
kenmerkend voor de benedenloop. Vaak splitst een rivier zich in de benedenloop in meerdere
takken, en vormt een delta.
De Rijn in Nederland
De Rijn vertakt zich zodra hij in Nederland komt en splitst zich in het Pannerdens Kanaal en de Waal.
De Waal leidt twee derde van het Rijnwater naar de Noordzee. Een derde deel van het Rijnwater
stroomt via het Pannerdens Kanaal. Dit water wordt bij Arnhem verdeeld over de IJssel en de Neder-
Rijn/Lek. De Waal en de Lek komen stroomafwaarts weer bij elkaar en worden samen met de Maas,
via de Nieuwe Waterweg, naar zee geleid. De IJssel mondt via het Ketelmeer uit in het IJsselmeer. In
de Neder-Rijn zijn drie stuwen gebouwd. Een stuw is een beweegbare dam in een rivier waarmee het
waterniveau bovenstrooms wordt geregeld. De stuw bij Driel regelt de watervoorziening van de
IJssel. De volgende twee stuwen, bij Amerongen en bij Hagestein, maken de scheepvaart op de
Neder-Rijn mogelijk. De stuwen regelen ook de watertoevoer naar het IJsselmeer, zodat het meer
altijd voldoende zoet water ontvangt voor de landbouw en de drinkwatervoorziening in Noord-
Nederland.
, De Maas
De Maas is een regenrivier. Het stroomgebied van de Maas beslaat een oppervlak dat ongeveer even
groot is als Nederland. De Maas ontspringt op het Plateau van Langres (Frankrijk), en stroomt via
België naar Nederland. De Maas is grotendeels onbedijkt. De bovenloop van de Maas stroomt
onbedijkt van de bron tot de Frans-Belgische grens. De middenloop ligt in de Belgische Ardennen en
loopt tot de Belgisch-Nederlandse grens. Het eerste deel van de benedenloop stroomt in Limburg
door een dal met aan weerszijden van de rivier natuurlijke terrassen. Het tweede deel van de
benedenloop in Nederland is bedijkt. Vanaf Maastricht tot Maasbracht wordt de rivier de Grensmaas
genoemd, omdat hij de grens vormt tussen Nederland en België. De Grensmaas is te ondiep voor
scheepvaart, die daarom gebruikmaakt van het Julianakanaal.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller matsdevries15. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.81. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
81298 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now