In dit document vind je de samenvatting terug van Psychodiagnostiek. De samenvatting is gebaseerd op de notities van in de lessen en de informatie van op de slides. Dit vak werd gegeven door Sabine Nelis in Fase 1 Toegepaste Psychologie aan Thomas More. Met deze samenvatting was ik er door vanaf de...
Samenvatting psychodiagnostiek
1. Inleiding tot de psychodiagnostiek
1.1 Omschrijving & belang van psychodiagnostiek
Waarom doen we aan psychodiagnostiek?
1.1.1 Alledaags impliciet diagnosticeren
= toekennen van oorzaken aan verschijnselen of gedragingen (attributietheorie)
• Iedereen doet het, elke dag & vooral bij afwijking v/e verwacht patroon
Vb. man die alleen zit op een trein praat hard bellen met bluetooth?, psychotische man?
Vb. Tijdschriften & magazines als entertainment (flair test)
Vb. Media, televisie & documentaires: extremer (on)gewenst gedrag (temptation island)
Onderzoek naar foutenbronnen:
a) Hoe gaan mensen om met kansen & waarschijnlijkheden?
Vb. 1: Welk type woorden zijn het meest frequent in het Engels?
a. woorden die beginnen met een 'r' of
b. woorden die 1 'r' als derde letter hebben?
Meeste vinden (a) waarschijnlijker dan (b)
Vb. 2: "Mijn vriend is professor. Hij schrijft graag gedichten, is nogal verlegen en klein van gestalte.
Op welk terrein is hij werkzaam: Chinese literatuur of psychologie?“
Meeste denken dat het om een hoogleraar Chinese literatuur gaat.
Mensen zijn slecht in het schatten, afwegen & herzien van kansen
b) Wat is de oorzaak foutbronnen?
• HEURISTIEK (vuistregel)
= (vuist)regel om sneller tot de oplossing v/e probleem te komen (vaak impliciet/onbewust)
o Informele, intuïtieve & speculatieve oplossingsstrategieën
o algoritmen= werken altijd & overal
o Heuristieken= specifieke strategieën die we leren gebruiken in specifieke situaties &
garanderen niet altijd oplossing
o Hoe meer ervaring met een taak, hoe beter heuristieken ontwikkeld zijn
• Vaak oorzaak v foutenbron (Types heuristiek)
o Beschikbaarheidsheuristiek | vb. 1
= makkelijk uit het geheugen op te halen
vb. emotioneel geladen, vaker voorkomen (vliegtuig crash in de krant)
o Representativiteitsheuristiek | vb. 2
= vergelijking met typische voorbeelden, prototypes/stereotypen
Hoe statistische redeneren mensen?
1
, Uitkomst: (85%) A > C > B
→ Verklaring T & K: representativiteitsheuristiek
Beschrijving voldoet niet aan die v/e hardrocker (B) meer aan dat v/e hardrockende accountant (C)
→ Statistische fout: in strijd met P (accountant & hardrocker) ≤ P (hardrocker)
C is het minst waarschijnlijk je moet aan beide kenmerken voldoen
• Andere statistische fouten
Vb. Velen denken dat vliegen gevaarlijker is dan autorijden
Vb. Lijst v 19 “beroemde” mannen & 20 “gewone” vrouwen: meeste mensen denken dat er
meer mannen dan vrouwen op de lijst staan
• Verklaring T & K: beschikbaarheidsheuristiek
- Hoe gemakkelijker voorbeelden v/e fenomeen te binnen schieten, des te frequenter is dat
fenomeen
c) Wat is de impact op de kwaliteit van de psychodiagnostiek?
- Impact heuristieken: Wat is er aan de hand? Wat zou je adviseren?
o Casus Jolanta: Werkzoekend – Geen Nederlands – Sociaal
representativiteitsheuristiek: poetshulp? => maar ingenieurs job
o Casus Dounia: Werkverlies – Lusteloos – Negatieve gedachten
representativiteitsheuristiek: Depressie? => maar drankverslaving over hoofd zien
o Casus Rik: Concentratiemoeilijkheden − Moeilijk stil zitten − Impulsief − Snel boos
representativiteitsheuristiek: ADHD? => maar andere hypothesen vergeten bv. scheiding
- Extra aandachtspunt: confirmation bias
= info opzoeken die eigen opvatting ondersteunt, minder voor info die er tegen in gaat
1.1.2 Impliciet diagnosticeren in psychodiagnostiek: mogelijke foutenbronnen
• Vaak geen systematische & consistente werkwijze
• Informatie zoeken die idee bevestigt (confirmation bias)
• Te vlug adviezen formuleren
• Gebrekkige betrouwbaarheid & validiteit v/d onderzoeksmiddelen en ongeschikte normen
• Voor de hand liggende diagnosen & interventies over het hoofd zien
• Diagnostisch proces onvoldoende afgestemd op de hulpvragen v/d cliënt
• Besluitvorming onvoldoende gebaseerd op beschikbare gegevens; geen objectieve criteria
hanteren (= verhoging v/d subjectiviteit)
2
, • Besluitvorming onvoldoende geëxpliciteerd (duidelijk maken) & daardoor onvoldoende
duidelijk voor collega’s en cliënten
• Eigen persoon als foutenbron
• Onvoldoende samenwerking met cliënt & zijn omgeving
• Teveel vakjargon in de communicatie
Impliciet diagnosticeren in psychodiagnostiek
Fouten & vertekeningen mogelijk in elke fase v/d psychodiagnostische besluitvorming
→ Invloed foutenbronnen: verminderd door gebruik v/e duidelijk (psychodiagnostisch) procesmodel
a) Basis van het PSD procesmodel
= Empirische cyclus
basis: hypothesetoetsend denkend
3
, Empirische cyclus: toepassing casussen + zie slides voor vb. statistiek
b) Wat betekent EXPLICIETE PSYCHODIAGNOSTIEK in de praktijk?
• Explicieter werken met (gevalideerde) theorieën
• Bewust rekenschap geven v/d keuze van bepaalde theorie
• Praktijkkennis gebaseerd op gesystematiseerde praktijkervaringen
• Duidelijk de denkstappen vastleggen die geleid hebben tot het advies
• Onderzoek doen naar de waarde v theorieën & de effecten v interventies
[blauw kaders] =
Conclusie & nieuwe hypothese
• Resultaten (durven) uitwisselen met collega’s (e.g. supervisie-intervisie)
CONCLUSIE: waarom doen we aan psychodiagnostiek?
Alledaags impliciet diagnosticeren ≠ Expliciete diagnosticeren door wetenschappelijk opgeleide
psychodiagnostici
= schatten afwegen & herzien v kansen obv psychodiagnostisch procesmodel (empirische cyclus)
→ wrm belangrijk? Op maat v/d cliënt adviezen & behandeling
1.2 Geschiedenis van de psychodiagnostiek
1.2.1. Van focus op tests …. | context
Historische voorlopers
= (Psycho)diagnostiek vóór psychologie als wetenschap
Ratrace • Ratrace (afvallingskoers)= groot aanbod deelnemers a.d.h.v. selectieprocedures blijft
2200 v. Chr. – nu een kleine groep over die geselecteerd worden
Vb. Top ambtenaren voor Chinese keizer selecteren via vorderingstoets
Getrapt examensysteem: kandidaten bewijzen op ≠ gebieden bv. wetgeving, lezen,
schrijven, boogschieten…
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller milaextra. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $12.99. You're not tied to anything after your purchase.
