Summary
Samenvatting strafrecht Vives
- Course
- Institution
Samenvatting voor het examen strafrecht aan de hand van het handboek Praktisch Strafrecht.
[Show more]
Seller
Follow
dagmard
Reviews received
Content preview
StrafrechtHF1: Belangrijke begrippen
1. Wat is strafrecht?
Strafrecht is een tak van het publiek recht dat het geheel van rechtsregels bevat die bepalen welke
gedragingen, onder welke voorwaarden en in welke omstandigheden, tegenover welke personen
misdrijven uitmaken, en dan onderhevig zijn aan sancties en/ of maatregelen kunnen bestaan. Het
strafrecht bepaalt ook waaruit de sancties of maatregelen kunnen bestaan, welke publiekrechtelijke
organen bevoegd zijn om deze sancties en maatregelen op te leggen en op welke wijze dat moet
gebeuren.
1.1 Belangrijke elementen in deze definitie
Publiek recht
= de overheid stelt bepaalde gedragingen strafbaar en bepaalt de sancties
Openbaar Ministerie roept een persoon ter verantwoording omdat hij de normen die in deze
maatschappij gesteld zijn in het strafrecht overtreden heeft.
Welke gedragingen strafbaar zijn= menselijke gedragingen (actief als passief)
o Actieve gedraging of het nalaten om een bepaalde handeling te stellen
o Passief: de gedraging is op zich niet strafbaar, maar wordt strafbaar door het
ongewilde gevolg
In welke omstandigheden: bij bepaalde sancties spelen de omstandigheden een belangrijke
rol
o Vb: omstandigheid van wettige zelfverdediging
Tegenover welke personen:
o Hoedanigheid van de dader en het slachtoffer maken dikwijls een verschil vb.:
verwantschappen, affectieve banden tussen dader en slachtoffer
Sancties en/of maatregelen:
Welke publiekrechtelijke organen bevoegd zijn en op welke manier:
o Materieel strafrecht = geheel van rechtsregels die strafbare gedragingen beschrijven
en de sancties die daarop van toepassing zijn
o Formeel/ strafprocesrecht= de procedures om strafrecht toe te passen
1.2 Het legaliteitsbeginsel
Nullum crimen, nulla poena sine lege
1.2.1 Nullum crimen sine lege: geen misdrijf zonder wet
= een gedraging is pas strafbaar als het zo in de wet beschreven staat
1.2.2 Nulla poena sine lege: geen straf zonder wet
= de sancties die de rechter toepast, moeten uit de strafwet komen
,Strafrecht
1.2.3 Het legaliteitsbeginsel heeft een aantal gevolgen
1. De bronnen van het strafrecht zijn enkel terug te vinden in de wet, niet in de gewoonte
2. De strafwet moet strikt geïnterpreteerd worden, er is geen ruimte voor analoge of vrije
interpretatie
3. De strafwet kan niet terugwerken in de tijd: men kan niet na de feiten een wet maken om
sommige gedragingen alsnog te bestraffen
4. De strafwet is van toepassing op het Belgisch grondgebied en soms op Belgen in het
buitenland
Doel= bescherming van het individu tegenover de willekeur van de overheid
2. De bronnen van het strafrecht
2.1 Wetgeving
Internationale bronnen:
EVRM
BUPO
Nationale bronnen:
GW
Sw
Complementaire wetten die Sw aanvullen
Bijzondere strafwetten: buiten Sw met specifieke strafwetten
o Economisch sw
o Sociaal sw
o Fiscaal sw
o enz
Decreten en ordonnanties
Provinciale en gemeentelijke reglementen en verordeningen
2.2 Rechtspraak
Vonnissen en arresten: geen bindende bron van recht maar wel gezaghebbend. In specifieke zaken
zal de uitspraak het Hof van Cassatie soms bindend zijn.
2.3 Rechtsleer
Addendum: Men moet zich aan de meest strikte interpretatie houden, er is geen plaats voor
vrije rechtsvinding
,Strafrecht
Analoge interpretatie van het strafrecht kan eigenlijk niet volgens de regels van de strikte
interpretatie want dan zou men de leemtes opvullen in de wet en zou men het
toepassingsgebied verruimen. Uitz: indien het in het voordeel is van de rechtsonderhorige
Tijdsgebonden interpretatie mag wel bepaalde begrippen in het strafrecht zijn aan
aangepaste interpretatie onderhevig naar gelang de wijziging van de tijdsgeest
3. De strafgerechten: organigram
, Strafrecht
4. Werking in de tijd: de niet-retroactviteit van de
strafwet
Legaliteitsbeginsel: gedraging kan enkel strafbaar zijn als ze op dat ogenblik verboden is door de wet.
Dwz een latere strafwet kan geen vroegere gedraging strafbaar stellen = niet retroactiviteit van de
strafwet (de strafwet kan niet terugwerken in de tijd)
Wat gebeurt er als strafwetten wijzigen? 2 principes
1. De niet-retroactiviteit van de strengere strafwet
Het is onmogelijk feiten te bestraffen die op het ogenblik dat ze begaan werden nog niet als
misdrijf omschreven en dus niet strafbaar waren
Uitzonderingen:
o Beveiligingsmaatregelen
o Tuchtmaatregelen
o Interpretatieve wetten
o Uitleveringsverdragen
o Wetten met betrekking tot de bevoegdheid en de rechtspleging
2. De retroactiviteit van de mindere strafwet
Gedraging was toen in de wet bepaald als misdrijf, maar er was een verschil tussen de straf
die gold op het ogenblik van de feiten en op het ogenblik van de berechting = minst zware
straf (art 2, 2e lid Sw)
Legaliteitsbeginsel komt niet in gedrang
Definitieve beslissing en de wet is ondertussen veranderd? niets meer aan te doen
Uitzonderingen:
o Verkeersinbreuken
o Tijdelijke wetten
Gedraging was toen in de wet bepaald als misdrijf = strafbaar
Gedraging was toen niet in de wet bepaald als misdrijf = niet strafbaar
5. De werking van de strafwet in de ruimte
Art. 3 en 4 Sw.
Het misdrijf, op het grondgebied van het Rijk door Belgen of door vreemdelingen gepleegd, wordt
gestraft overeenkomstig de bepalingen van de Belgische wetten.
Het misdrijf, buiten het grondgebied van her Rijk door Belgen of door vreemdelingen gepleegd, wordt
in België niet gestraft dan in de gevallen per wet bepaald.
Territorialiteitsbeginsel:
Voor misdrijven, gepleegd in België geldt de Belgische wet, ongeacht de nationaliteit van de
pleger van het misdrijf;
Een afwijking hiervan is enkel mogelijk als het in de wet bepaald is.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dagmard. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.77. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
79202 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now